historia i ja: PZPR

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą PZPR. Pokaż wszystkie posty

wtorek, sierpnia 20, 2024

Przeczytania (506) Michał Jagiełło "Pusta drabina" (Wydawnictwo Iskry)

To będzie trzecie już spotkanie z Michałem Jagiełłą (1941-2016). Drugie poetyckie. Przypominam, że odcinek 488 tego cyklu poświęciłem tomikowi pt. "Zszywanie - w ucieczce". "Na ostatni przygotowany przez poetę tomik składają się wiersze nowe i drukowane już w periodykach. Czasem przybierają formę relacji, innym razem pytań bądź spowiedzi. Przejmująco osobiste, z górami w tle, tworzą opowieść o poszukiwaniu prawdy o sobie i świecie" - tyle na stronie Iskier, które wydały również tomik "Pusta drabina". Na jednym ze skrzydełek okładki mini-biogram, z niego ten fragment: "...z wykształcenia polonista (UJ 1964), prozaik, poeta, publicysta; taternik, naczelnik GOPR w latach 1972-1964". Wikipedia dopowiada m. in.: "...w latach 1989–1997 podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki, w latach 1998–2007 dyrektor Biblioteki Narodowej i przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej". Bez wątpienia to wyjątkowa biografia.

poniedziałek, lipca 22, 2024

...na 80-tą rocznicę ogłoszenia Manifestu P.K.W.N. - 22 VII 1944 r.

"Mój stosunek do komunizmu jest prostym wynikiem mego życia w komunizmie. W ciągu tych lat nauczyłem się nienawidzić komunizmu za zawarte w nim zło. A także bać się go ze względu na jego metafizyczną zdolność do zawierania w sobie coraz więcej i coraz więcej, i coraz więcej zła" - tak swą relację ze słusznie minionym ustrojem określił Leopold Tyrmand (1920-1985) w książce "Cywilizacja komunizmu" [1] Przewrotny wybór cytatu, jak na rocznicę ogłoszenia znamiennego Manifestu. Przewrotny i celowy. Bo chcę spojrzeniem jednego pisarza pokazać ocenę tego, co zgotowano Polsce po 22 VII 1944 r. Wielu z nas pamięta czas, kiedy ów dzień podniesiono do rangi święta państwowego. O 11 XI 1918 r. Naród miał zapomnieć, bo zastąpiono go właśnie 22 VII 1944 r. I tak idealizowanie kolejnego wobec Moskwy zniewolenia Rzeczypospolitej (jaka by ona nie była) podniesiono do rangi Narodowego Święta Odrodzenia Polski!

Zdjęcie czytającego plakat Manifestu PKWN - domena publiczna

poniedziałek, września 18, 2023

Przeczytania (479) Barbara N. Łopieńska "Sposób życia. Z Pawłem Hertzem rozmawia Barbara N. Łopieńska" (Iskry)

"Mam taki obszar w historii kultury i cywilizacji, w którym się dobrze czuję, wygodnie, u siebie, i do tego się ograniczam. Nie interesuje mnie ani literatura chińska, ani południowoamerykańska, ani japońska. Nic z tego nie rozumiem i nawet nie próbuje, bo szkoda czasu. A czytanie pamiętników Talleyranda jest dla mnie zawsze pasjonujące" - jestem zdanie, że to bardzo mądre i odważne zdania. Celowo tworze masło maślane. Bo ja mam t a k samo! Pewnie zaraz znajdzie się jakiś mądrala i zacznie wyzywać od europocentryzmu, ba! może nawet rasizmu i kulturowej ksenofobii. Nie ma ten ktoś racji. A z racją Pawła Hertza (1918-2001) ja się zgadzam i moje myślenie 60-latka ma podobne koleiny. Zaraz, za czas jakiś minie 105-ta rocznica urodzin bohatera wywiadu-rzeki, jaki przed laty przeprowadziła pani Barbara N. Łopińska, a Iskry wydały pod tytułem "Sposób życia. Z Pawłem Hertzem rozmawia Barbara N. Łopieńska".

piątek, marca 10, 2023

Spotkanie z Pegazem - 196 - Jacek Kaczmarski "Doświadczenie" lub "Marzec '68"

Tak, do powstania tego odcinka cyklu pchnęło mnie ostatnie pisanie o Marcu '68. Zacytowałem wtedy fragment wiersza, pt. "Doświadczenie". Jest jeszcze inny tytuł: "Marzec '68". I wszystko jasne? Nie da się (w każdym bądź razie dotyczy to mnie i mego z historią obcowania) przejść obojętnie wobec tamtych wydarzeń. Ja w 1968 r.? Raptem 5-latek. Niewiele starszy od mego najmłodszego wnuczątka, Grzesia. Nie wiem kiedy po raz pierwszy zetknąłem się z tym, co wstrząsało Polską pięćdziesiąt pięć lat temu. Żeby było ciekawie: Jacek Kaczmarski (1957-2004) też nie należał do pokolenia Marca.

wtorek, grudnia 13, 2022

...na 10-tą rocznicę debiutu blogu "Historia i ja" - 15 XII 2012 r.

"Zapraszam do wspólnej wędrówki po drogach i rozdrożach historii. Aż dziw, że tak późno zasiadłem do tworzenia tego blogu" - to zdanie znalazło się na tym blogu równe dziesięć lat temu, 15 grudnia 2012 r. Już gorszej daty znaleźć nie mogłem na moje tu pisanie? W 1948 r. tegoż 15 grudnia powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR). Poproście współczesnego nastolatka, aby wyjaśnił ten skrót. Oj! będzie się działo. Wiem, co piszę. Mam to na co dzień.

wtorek, listopada 23, 2021

Przeczytania (422) Igor Rakowski-Kłos "Dzień przed" (Wydawnictwo Znak Literanova)

13 grudnia 1981 r. tkwi w pamięci mojego pokolenia (rocznik '63) i wielu innych, świadomych wtedy tego, co działo się w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. A dzień przed? - powtórzę za zachętą na ostatniej karcie okładki. A dzień przed? - też będę miał historię do opowiedzenia, historię jednego zdjęcia, które wykonałem w sobotę 12 XII 1981 r. Nie, tej opowieści nie znajdziemy w książce Igora Rakowskiego-Kłos (rocznik '86). Po prostu Autor nie wie o moim istnieniu i historyczności kadru, jaki wykonałem w Bydgoszczy 40-ści lat temu.

piątek, października 29, 2021

...był wiec w Warszawie

...był wiec w Warszawie.

"Brałem udział w tym wielkim wiecu na placu przed Pałacem Kultury, na którym Gomułka wygłosił - jak na jego, krótkie - chyba dwudziestominutowe przemówienia, po którym, jak się wtedy wydawało, narodziła się nowa Polska" - tak wspominał ksiądz Józef Tischner [1]. Jak wielu uwierzył w przemiany, że polski Października '56 oznacza nowe rozdanie kart w życiu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Nie krył swego entuzjazmu: "Wierzyłem, wielu z nas wierzyło. Oczywiście wolelibyśmy, żeby zamiast Gomułki był Anders, który pod Pałac Kultury wjechał na białym koniu, ale jak się ma, co sie lubi, to się lubi, co się ma. Już nigdy potem nie przeżywałem wydarzeń politycznych tak emocjonalnie jak wtedy". Mogłem zacząć od refleksji kogoś z lewicy? Mogłem. A sięgnąłem po wspomnienia księdza-profesora. Tchnie prowokacją?

Władysław Gomułka - wiec na placu Defilad - 24 X 1956 - domena publiczna.

środa, grudnia 30, 2020

...na XXX-lecie zakończenia roku 1990

Na Boże Narodzenie 1990 roku "Gazeta Wyborcza" wydrukowała dodatek "Gazetę pod Choinkę"*. Do teczki (trafiły wycinki na temat pierwszych powszechnych wyborów prezydenckich) włożyłem kilka stron. Na nich utrwalono "Cytaty roku '90". Koniec 2020 r. jest doskonałą okazją, aby podzielić się tym, co przypadkowo uchroniłem przed wyrzuceniem do śmietnika. Brawa - dla mnie. Oto swoiste myśli znalezione.

poniedziałek, grudnia 14, 2020

Był grudzień...

"Autentyczny dialog społeczny był wszak obcy praktyce realnego socjalizmu. Nie po raz pierwszy, i niestety, nie ostatni w dziejach PRL łatwiej było przeciwko robotnikom posłać milicję i wojsko niż podjąć z nimi poważne rozmowy" - tak oceniał zaangażowanie władz w rozładowanie napięć społecznych w Grudniu 1970 prof. J. Eisler*. Brutalne przemoc! Siła! Konfrontacja! Zabić! A władzy raz wziętej nie oddać. Sowietyści z KC PZPR już pokazywali kły i pazury w Poznaniu w 1956 r., na ulicach Warszawy w 1968 r. Stoczniowcy "od Lenina" zostali zaatakowani już 14 grudnia. W ruch poszedł wtedy gaz łzawiący i petardy. Przedsmak tego, co przyniosły kolejne dni, z tragicznym czarnym czwartkiem.

sobota, sierpnia 29, 2020

Był sierpień... - odcinek 7

Prof. B. Geremek (domena publiczna)

"Zwycięski przebieg strajków w lecie 1980 roku wynika także - a raczej przede wszystkim - ze współpracy robotników z intelektualistami, co uwidoczniło się zwłaszcza podczas prac ekspertów, takich jak Tadeusz Mazowiecki i Bronisława Geremek, w Stoczni imienia Lenina" - znajdujemy taką konkluzję u Reinholda Vettera w jego biografii bohatera nr 1 Sierpnia '80, Lecha Wałęsy*. Skoro wywołano (i to nie po raz pierwszy w tym rocznicowym cyklu) profesora Bronisława Geremka (1932-2008), to sięgam po to, co o tym okresie napisał tak wybitny historyk (mediewista), przyszły minister spraw zagranicznych.

czwartek, sierpnia 27, 2020

Był sierpień... - odcinek 6

Lech Wałęsa - 1980 - domena publiczna

"Zaczęli niektórzy pytać - kto to jest ten z wąsem. Leszek objął przewodnictwo strajku, żądał odpowiedzi na postulaty i przywiezienie A. Walentynowicz. Leszek W. podejmował bardzo szybko decyzje, choć mogę stwierdzić, że też się mocno na samym początku denerwował - takie było moje odczucie" - oto wypowiedź jednego ze świadków, jednego spośród Robotników '80. Nie może być pisania o Sierpniu '80 bez Lecha Wałęsy. Nie może? Oj znaleźlibyśmy dziś takich, którzy są zdania, że można, ba! że to nie On stał na czele strajku w Stoczni im. Lenina w Gdańsku. Od słuchanie tych i podobnych bredni robi się smutno, że znów wypływa małostkowość rodaków, chęć utopienia bliźniego, aby tylko udowodnić, że białe jest czarne i na odwrót.

wtorek, marca 20, 2018

Marzec '68 - odc. 3 - wróg?

"Nietrudno domyślić się, kto łoży na organizowanie awantur w Warszawie i kraju. Są to ci sami zawiedzeni wrogowie Polski Ludowej, których życie nie nauczyło rozumu, którzy przy każdej okazji dają o sobie znać, różni pogrobowcy starego ustroju, rewizjoniści, syjoniści, sługusi imperializmu. Chcę z tego miejsca stwierdzić, że śląska woda nie była i nigdy nie będzie woda na ich młyn. I jeśli co niektórzy będą nadal próbowali zawracać nurt naszego życia z obranej przez naród drogi, to śląska woda pogruchocze im kości" - grzmiał na ówczesnym palcu Dzierżyńskiego w Katowicach I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, towarzysz Edward Gierek (1913-2001)*. Retoryka przypominająca tę z czerwca '56. Na szczęście aktyw katowicki PZPR, wspominane w dalszych słowach tego wystąpienia 270 000 towarzyszy, nie ruszył na Warszawę. Nie było narodowej ubijatki. Na szczęście. Po latach w wywiadzie udzielonym ten sam Gierek kajał się: "No ja się po prostu wstydzę, tego że to powiedziałem. A powiedziałem to po prostu w takim ferworze powiedzmy mówcy, który nie zawsze kontroluje powiedzmy to, co mówi". Mijał się jednak z prawdą. Jaki to był ferwor mówcy, skoro towarzysz sekretarz czytał z kartki? Trudno nazwać takie wystąpienie spontanicznym, kiedy było wydrukowane, co ma powiedzieć. I powiedział. I wygrażał!...

czwartek, marca 08, 2018

Marzec '68 - odc. 2 - studencki nurt

"Dla ludzi, którzy w 1968 r. studiowali, zwykle najważniejszy jest właśnie studencki nurt Marca. W pamięć tych osób przeważnie najmocniej wryły się wiece, strajki i manifestacja studenckie. wielu postrzega Marzec jako wydarzenie, które wywarło bardzo duży wpływ na ich dalsze życie. [...] Wielu ludzi z tego pokolenia w latach siedemdziesiątych działało w opozycji demokratycznej, po Sierpniu 1980 r. znalazło się wśród działaczy i doradców NSZZ «Solidarność», a po zmianie ustroju w Polsce pełniło różne odpowiedzialne funkcje publiczne, będąc posłami, senatorami, ministrami itd" - trudno nie przyznać racji prof. Jerzemu Eislerowi*. Marzec '68, to preludium tego, co miał się stać w kolejnej dekadzie.

niedziela, marca 04, 2018

Marzec '68 - odc. 1 - "Dziady"

"Zaklęty krąg przekroczyliśmy po raz pierwszy z powodu zakazu wystawiania Dziadów Mickiewicz. Była to ze strony władz decyzja tak bezprzykładna, że nie mogła pozostać bez odpowiedzi" - sięgam po ważnego świadka Marca 1968 r., tj. profesora Karola Modzelewskiego. Tak, przede mną leży wyróżniona w 2014 r. Nagrodą Literacką "Nike" książka pt. "Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca".

środa, stycznia 03, 2018

Przeczytania... (244) Nikołaj Iwanow "Komunizm po polsku. Historia komunizacji Polski widziana z Kremla" (Wydawnictwo Literackie)

"Jednym z podstawowych zadań, jakie sobie postawiłem przy pisaniu książki, było także naświetlenie polskiemu czytelnikowi tych problemów sowietyzacji, których dotychczas nie zauważała lub pomijała historiografia polska, a które miały spory wpływ na charakter powstającego po wojnie totalitarnego państwa polskiego" - i ja z takim przekonaniem (tj. spojrzeniem na zagadnienie komunizacji via Mocква) sięgnąłem po książkę Nikołaja Iwanowa. Autor jest profesorem doktorem habilitowanym, który od lat pracuje m. in. na Uniwersytecie Opolskim. Z biogramu na okładce przepisuję jedno, zaskakujące mnie zdanie: "Były rosyjski dysydent, w latach 1981-1989 jedyny obywatel sowiecki aktywnie działający w podziemnej Solidarności, pracownik Radia Wolna Europa". "Komunizm po polsku. Historia komunizacji Polski widziana z Kremla", która czytam dzięki staraniom Wydawnictwa Literackiego, to dla mnie pierwszy kontakt z Autorem.

środa, grudnia 13, 2017

Spotkanie z Pegazem (112) - Maciej Zembaty "Hymn internowanych ekstremistów"

I znowu nastał nam 13 grudnia!...

I znowu nastał czas wspominania. XXXVI lat od tamtej niedzieli. Bo nigdy wiele przypominania. Bo tylko nam, którzy pamiętają rok 1981 wydaje się, że grzechem jest nie pamiętać. Dla pokolenia przełomu XX i XXI, to niemal coraz mniej znaczący fakt. To takie bez-fakcie. Przesadzam? Nie, ja to po prostu przerabiam każdego roku. I za każdym razem widzę, że jest coraz gorzej. Pan mi nie wierzy, i pan, i pani? - proszę przeprowadzić bardzo prosty i zacząć od pytania: "kim był Maciej Zembaty?". I, co? Cisza? Pokażcie zdjęcie Jacka Kuronia i dopytajcie "kto to?".

poniedziałek, lipca 10, 2017

Przeczytania... (223) Karol Modzelewski i Andrzej Werblan "Polska Ludowa" (Wydawnictwo Iskry)

Gdyby mi ktoś -dziesiąt lat temu, np. w 1978 r., powiedział: "za jedenaście lat system komunistyczny się w Polsce wykopyrtnie, skończy się dominacja PZPR-u", to powiedziałbym, że to wariat. Jestem zdania, że znaczenie homilii z 2 VI 1979 r., św. Jana Pawła II (1978-2005) wyolbrzymia się z perspektywy czasu. Wszystko z perspektywy czasu nabiera innego znaczenia. Słyszałem tylko o jednym, kto realnie twierdził, że to wszystko rozleci się za naszego pokolenia: Leszek Moczulski.

Gdyby mi ktoś -dziesiąt lat temu, np. w 1982 r., powiedział: "będziesz czytał książki, gdzie filar PRL-u będzie polemizował z zajadłym przeciwnikiem systemu", to powiedziałbym, że to bajka. Sam fakt, że miałbym możliwość wejścia do księgarni i kupienia poza drugim obiegiem Karola Modzelewskiego - to już by była herezja! A tu mamy naprawdę niezwykłą rozmowę. Tym bardziej, że prof. K. Modzelewski chwilami stawia pytania swemu adwersarzowi prof. A. Werblanowi, a tym samym zdobywa dla nas bezcenną wiedzę od człowieka, który był w jądrze partyjnych decyzji!

poniedziałek, maja 08, 2017

Przeczytania... (213) Krzysztof Masłoń "W pisarskim czyśćcu. Sylwetki dwudziestowiecznych pisarzy" (Wydawnictwo Zysk i S-ka)

"...idziesz nie swoją drogą. Nosisz się ze swoim ateizmem jak kura z jajem, a Ty wiesz, że jesteś marnym robakiem i za jednym skinieniem nie mówię Boga, bo Bóg takimi gówniarzami się nie zajmuje, ale Jego Mocy, a z ciebie dymek tylko pójdzie. [...] Mnie śmieszy, że byle chłystek powąchał trochę szkoły i myśli, że już świat opanował, a ja Wam wszystkim mówię, że Wy jesteście głupi. Co z tego, że trochę bazgrasz? Ale tracisz grunt pod nogami i pamiętaj, że wszyscy ci, co się starają Ciebie zepchnąć na bezdroża, będą się cieszyć, kiedy już zatracisz swoje «ja»" - tak pisał ojciec, Stanisław Borowski do swego syna Tadeusza (1922-1951). Cytat zapożyczam z książki Krzysztofa Masłonia pt. "W pisarskim czyśćcu. Sylwetki dwudziestowiecznych pisarzy" (Wydawnictwa Zysk i S-ka). No i mamy spotkanie z trzydziestoma dwoma pisarzami i poetami, z których część na pewno poznaliśmy, nazwiska wielu z nich odnajdziemy na tym blogu.

poniedziałek, stycznia 30, 2017

Przeczytania... (188) Piotr Lipiński "Cyrankiewicz. Wieczny premier" (Wydawnictwo Czarne)

Zgadzam się z Piotrem Lipińskim: "Rok 1956 zapisał się w pamięci Polaków jako ten, kiedy powróciły nadzieje na lepsze życie. Ale w biografii Cyrankiewicza to najgorszy moment. A wszystko za sprawą czterdziestu dziewięciu słów" - podejrzewam, że wielu z nas (szczególnie 50+ i starsi) zna dokładnie ich sens. Nawet jeśli sprowadzić go do kilku słów: odrąbywanie rąk, dla tych którzy podniosą je przeciwko władzy ludowej. P. Lipiński oczywiście cytuje owe słowa: "Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji, w interesie walki o podnoszenie stopy życiowej ludności, w interesie dalszej demokratyzacji naszego życia, w interesie naszej ojczyzny". Jestem zdania, że nikogo komu bliska jest historia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (sprawdźcie na własny użytek, jak dzisiejsza młodzież rozczytuje skot "PRL" - będzie poruszające doświadczenie, gwarantuję) nie trzeba zachęcać do wzięcia do ręki książki właśnie autorstwa Piotra Lipińskiego pt. "Cyrankiewicz. Wieczny premier", którą Wydawnictwo Czarne udostępniło nam Czytelnikom w doskonałej serii "Reportaż". Starczy wnikliwie prześledzić zapisy moich "Przeczytań", aby się przekonać, że to nie pierwszy tytuł z tego cyklu.

piątek, lipca 22, 2016

Lektury sprzed lat - odcinek 2 - Michał Iwaszkiewicz "Refleksje o tożsamości" (KAW 1984)

Ja tej książeczki nie szukałem. Ona sama mnie znalazła. Nie duże to to. Kiedyś powiedziałoby się "rozmiar kieszonkowy". Nakład słuszny, bo 10 000 + 350 egzemplarzy. Krajowa Agencja Wydawnicza wydała (Poznań 1984) "Refleksje o tożsamości" Michała Iwaszkiewicza. Nazwisko przed czytaniem (raptem 92 stroniczki) nic mi nie mówiło. Samo "Iwaszkiewicz", a owszem. Jarosław! Jerzy! Ale Michał? Miałem braki. Zerknąłem w topiel internetową i z wrażenia przeglądałem czym obecnie zajmuje się, kim jest Autor AD 2016 r. Daleko odbiegł od swoich poglądów sprzed trzydziestu dwóch laty? Tyle minęło od druku, ale mądrości w niej zawarte sięgają ważnego 1980 r.. Zaiste Autor nie spieszył się z obalaniem ustroju. Poszedłbym krok dalej: należał do tych, którzy "dobry słowem" próbowali reanimować dychawiczną PZPR! Język, jakim operował spycha nas w mrok nowomowy tamtych czasów. Tym bardziej jest to cenne spotkanie. Szczególnie dla młodszych odbiorców. O ile pozycja ta znajdzie się w ich rękach.

Strony