historia i ja: Pepi

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Pepi. Pokaż wszystkie posty

niedziela, listopada 03, 2024

Spotkanie z Pegazem - 214 - Jerzy Czech "Książę Józef Poniatowski"

To nie jest pierwsze "Spotkanie z Pegazem", w którym spotykamy się z twórczością Jerzego Czecha (rocznik 1952). W setnym odcinku tego cyklu pojawił się wiersz "Karol Levittoux", który ukazał się w tomie poezji pt. "Kamienie". Teraz raz jeszcze zerkamy do tego samego zbioru i wydobywamy wiersz "Książę Józef Poniatowski". I tak, jak w 2017 r. (tak, tyle minęło od premiery poprzednich strof) to pisanie wynika ze słuchania muzycznej interpretacji w wykonaniu Przemysława Gintrowskiego (1951-2012). Chrapliwy głos i uderzające w klawisze akordy (czy w wykonaniu Zbigniewa Łapińskiego?), których wibracje poruszają do szpiku kości. Banał? A, co tam, ale prawda! Nie da się od tej pieśni uciec po pierwszym jej przesłuchaniu. Musi nastąpić jeszcze jedno wykonie i kolejne, i kolejne, i kolejne. Do swoistego słuchu i duszy nasycenia.

January Suchodolski - Śmierć ks. Poniatowskiego w Elsterze - domena publiczna

wtorek, grudnia 13, 2022

...na 10-tą rocznicę debiutu blogu "Historia i ja" - 15 XII 2012 r.

"Zapraszam do wspólnej wędrówki po drogach i rozdrożach historii. Aż dziw, że tak późno zasiadłem do tworzenia tego blogu" - to zdanie znalazło się na tym blogu równe dziesięć lat temu, 15 grudnia 2012 r. Już gorszej daty znaleźć nie mogłem na moje tu pisanie? W 1948 r. tegoż 15 grudnia powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR). Poproście współczesnego nastolatka, aby wyjaśnił ten skrót. Oj! będzie się działo. Wiem, co piszę. Mam to na co dzień.

piątek, grudnia 21, 2018

Paleta (XLV) Horace Vernet

Horace Vernet (1789-1863). Wielka paleta! Wielkie malarstwo! Na blogu "Moje róże-moja pasja" znalazłem taki oto zapis: "Horacy Vernet /1789-1863/ malarz i grafik francuski. Oponent innego wielkiego francuza – Davida. Powinniśmy znać jego postać i dzieło już by z tego powodu, że w jego twórczości poczesne miejsce zajmowała tematyka polska. Namalował bowiem takie obrazy jak : «Śmierć księcia Józefa Poniatowskiego» czy «Polski Prometeusz»". Że wcześniej nie pojawia się w tym cyklu taki Mistrz nad Mistrze? Bierze się to stąd, że wydaje mi się (jakżeż mylne to mniemanie), iż taka twórczość musi być doskonale znane. Błąd! Nie pierwszy na mej zawodowej drodze. Doświadczenie czynnego zawodowo belfra zbyt często sprowadza mnie na ziemię. Wtedy winno być słychać łomot! To kruszą się moje skrzydła i obraca w perzynę wiara... Tak, nigdy nie przestanę powtarzać, że kolejne ciosy zadawane naszej rodzimej edukacji (tak szumnie określane, jako "reformy"?) okaleczają nasze dzieci i wnuki z czytania sztuki, a malarstwa w szczególności! W naiwności sądzę, że ten cykl jest taka próbą ratunku! Jeśli jest inaczej, to trudno. Uspakajam sumienie.

czwartek, października 18, 2018

...na 205-tą rocznicę śmierci Księcia-Wodza, Józefa Poniatowskiego

"...konia zawraca i rzuca się do Elstery. Osłabiony ranami, koniem już nie powoduje, ten jednak pasuje się z nurtem i wspiąć się na brzeg wysoki, urwisty nie może. To wszystko działo się pod gradem kul. W tej ostatecznej chwili, książę odbiera trzecią ranę, zsuwa się z konia i pędem wody porwany, tonąć zaczyna. Zacny Blechamp i tu na ratunek spieszy. W szlachetnym zapale rzuca się w rzekę i porywa księcia. Widziano, jak obejmując wpół, starał się unosić głowę księcia nad powierzchnią wody, lecz daremne były usiłowania tego szlachetnego męża. znikli obaj na zawsze w nurtach zdradliwej rzeki"- taki sugestywny opis znajdziemy w książce Mariusza Łukasiewicza "Armia księcia Józefa 1813". Dla wielu Czytelników, to leciwa już publikacja, bo z 1986 r. "Ale ten fragment był już cytowany!"- ferment zaczyna siać niezadowolony, acz uważny odbiorca mego tu pisania. Tak, wiem. 24 X 2013 r. zamieściłem tu obszerny tekst pt. "Generała K. Kołaczkowskiego wspomnienia z bitwy pod Lipskiem (18-19 X 1813)". Wszystko prawda. Ów fragment często wraca na moich lekcjach. Duch ukochanego Księcia-Wodza unosi się w tym pokoju, ale i miejscu mojej pracy: w obu przypadkach zerka na mnie Pepi z reprodukcji. Inaczej uważam być nie może.

środa, lutego 17, 2016

Herbowe opowieści... - odc. 12 - Ciołek

"Jest Ciołek czerwony w białym polu, z rogami, w prawą tarczy głową i całym sobą obrócony. Nad hełmem i koroną połowa tegoż Ciołka w prawa tarczy z korony wyskakującego" - tak opisuje Kasper Niesiecki (1682-1744) w "Herbarzu polskim" i dalej snuje fantazję na temat etymologii: "Za czasów Probusa cesarza Sarmatom zabrano wielkie i mnogie stada bydła i do Francyi zapędzono. Zebrali się Sarmatowie i niespodziewaną wycieczką odzyskali swoją szkodę bez najmniejszego krwi rozlania [...] Za tę odwagę [...] pierwszym z tego wojska rotmistrzom Ciołka na herb nadano"*. Tyle fantazja.

poniedziałek, sierpnia 11, 2014

Mrok...

Książę-prymas M. Poniatowski

- Kajetan! Kajetan! - w drzwiach stanął kamerdyner. Był to mężczyzna już nie pierwszej młodości.- Zamknij okiennice!

Kamerdyner bez słowa zbliżył się do okna. Ze zgrozą patrzył przed siebie. Płonąca łuna rozświetlała mrok. Gwar nie milkł. Wręcz przeciwnie - robiło się głośniej i groźniej. Powoli wysunął się w oknie. Huk wystrzału jednak przestraszył go.

- Strzelają? - usłyszał za sobą głos księcia. - Hołota! Przebrzydła hołota! Plugawi... jakobini... Mais c'est monstreux! (tłumaczenie pod tekstem)

Kamerdyner z całej siły docisnął okiennicę i zacisnął hak.

- Podejdź no tu... - powiedział miękko, ale stanowczo.

poniedziałek, maja 06, 2013

P e p i - odsłona I - rok 1792

Pepi w 1778 r.

Ciołek herb Poniatowskich

7 maja 1763 r. w Wiedniu przyszło na świat dziecię płci męskiej, któremu przyszło odegrać niepoślednią rolę w historii. Na imię mu dano: Józef! Znamy go też pod sympatycznym zdrobnieniem: "Pepi". Był synem Andrzeja i Teresy z Kinskich małżonków Poniatowskich. Magnacka paralela po mieczu bardzo świeżej daty! Herb Ciołek stać miał się ofiarą niewybrednych kpin, kiedy w 1764 r. stryj chłopczyka został, z namaszczenia carycy Katarzyny II, ostatnim elekcyjnym królem Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Swoje wywyższenie ród Poniatowskich zawdzięczał talentom dowódczym i politycznym dziadka, Stanisława Poniatowskiego.

wtorek, stycznia 08, 2013

1812 - tragiczny odwrót Wielkiej Armii Napoleona

Konie, ludzie, armaty, orły dniem i nocą

Płyną; na niebie gorą tu i ówdzie łuny,

Ziemia drży, słychać, biją stronami pioruny.
Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz”

To nie przypadek, że umieściłem akcję opowiadania „Dux” na... szlaku odwrotu Wielkiej Armii cesarza Napoleona! Każdej mroźnej zimy myślę o tych, co zostali na drodze między Moskwą a Berezyną, Smorgoniami a Wilnem! Tym bardziej, że szlak tej morderczej tułaczki ocierał się o miejsca skąd pochodzili moi litewscy przodkowie. W końcu praprapradziadek Franciszek Głębocki miał wtedy 15. lat (rocznik 1797). I pewnie za swym krajanem Adamem Mickiewiczem mógłby powtórzyć:

O roku ów! Kto ciebie widział w naszym kraju!

Ciebie lud zowie dotąd rokiem urodzaju,

A żołnierz rokiem wojny...

Cesarz Napoleon ze sztabem w czasie bitwy pod Borodino/Możajskiem

Strony