historia i ja: września 2018

sobota, września 29, 2018

Lech Wałęsa - spojrzenia współczesnych...

"Jako dziecko i potem dość długo jeszcze jako człowiek dojrzały widziałem tylko dwa kolory - biały i czarny. Zupełnie nie dostrzegłem odcieni pośrednich. W końcu je zauważyłem. W odpowiednim momencie. [...] Przychodzi czas, kiedy trzeba dobitnie powiedzieć - to jest dobro, a to zło. W sferze wartości podstawowych nie powinno się tych kolorów rozmazywać" - cenna dygresja. Szczególnie dziś, kiedy nawet urzędująca Głowa Państwa krzyczy z mównicy o zdrajcach, odsłanianiu rzekomo jedynie prawych i sprawiedliwych kart naszych dziejów. Czy Głowa czytała słowa swego Zasłużonego Poprzednika? Nie sądzę. Chciałbym się mylić. W środowisku, z którego pochodzi obecny mieszkaniec Pałacu (Radziwiłłowskiego, Namiestnikowskiego, Prezydenckiego - niepotrzebne skreślić), obraz tego, co to wyartykułował jest jednoznacznie negatywny. Chyba, jak żadna współczesna postać doskonale wkomponowuje się w stwierdzenie, że nie jest się prorokiem we własnym kraju. Panie i Panowie! Lech W a ł ę s a! Właśnie dziś skończył 75. lat.

Lech Wałęsa w1990 r. (lat 47.)

piątek, września 28, 2018

Myśli wygrzebane... (91) Jan Paweł I

Czterdzieści lat temu, 28 września 1978 r., stało się coś nieprawdopodobnego. 33 dni po obiorze na Stolicę Piotrową zmarł nagle Jan Paweł I. 263 papież swoją śmiercią zaskoczył wielu. Wokół tego faktu narosły spekulacje o... otruciu Ojca Świętego. Nie zapomnę zaskoczenia, kiedy na lekcję wszedł nasz fizyk i oświadczył: "Papież nie żyje". Spojrzeliśmy na niego, jak na... przepała. Bo niby, co to za sensacja. Każdy wiedział, że w wakacje (dokładnie 6 VIII tego roku) zmarł Paweł VI (1963-1978). Ale fizyk pokiwał głową i dodał: "Ale chodzi o Jana Pawła I". I wtedy nas wryło.

środa, września 26, 2018

Spotkajmy się na Unter den Linden 7 / Treffen wir uns in Unter den Linden 7 (34)

- Pije?- sierżant Malicki otarł czoło. Furażerkę ściskał w dłoni.

- Od dwóch dni nie wychodzi - odparł kapral Olszyna.

- To czego biegasz mu po wódę?! - wściekł się.

- Benita przyniosła mu...

- Jeszcze tylko włoskich kurew brakowało!

- Jakich kurew, panie sierżancie!

Świeży awans łechtał bardzo wczorajszego plutonowego Malickiego. Ledwo się oswoił, że przestał być wiecznym kapralem, a tu kolejny awans. Już zaczął wierzyć, że kiedyś zabłysną na pagonach gwiazdki. Olszyna też dostał awans. Ale to chyba był szczyt jego możliwości.

poniedziałek, września 24, 2018

Przeczytania... (279) David R. Begun "Prawdziwa planeta małp. Nowa historia człowieka" (Prószyński i S-ka)

"«Prawdziwa planeta małp» przedstawia ewolucyjne losy małp człekokształtnych w ciągu ostatnich 30 milionów lat. Jednak jest to opis pod wieloma względami wykraczający poza powszechnie przyjęte poglądy, według których każde ważne wydarzenie w historii małp człekokształtnych i ludzi musi się wiązać z Afryką. Hipoteza, że afrykańskie małpy człekokształtne żyły również w Europie dzięki nowym odkryciom i badaniom przestała być egzotyczna, a zdaniem autora książki, to właśnie na tym kontynencie, a nie w Afryce, mógł pojawić się również wspólny przodek małp afrykańskich i ludzi. Z badań prowadzonych przez autora wynika, że mioceńskie małpy z Europy były bardziej zaawansowane niż afrykańskie i wykazywały cechy wspólne z żyjącymi dziś małpami człekokształtnymi, a nawet ludźmi. Innymi słowy, to małpy afrykańskie mają europejski rodowód, a nie odwrotnie. Trudno zaprzeczyć, że hipoteza autora idzie wbrew większości opinii, zarówno tych współczesnych, jak i historycznych, czerpiących inspirację wprost od Darwina, jednak kolejne odkrycia dostarczają coraz więcej argumentów na jej poparcie. Jest ona tym bardziej interesująca, że – jak przyznaje sam autor – w paleontologii nie można w istocie niczego stwierdzić na pewno" - taką zachętę znajdziemy na portalu Wydawnictwa Prószyński i S-ka oraz na okładce książki*. Dla mnie kluczem do książki jest podtytuł: "NOWA HISTORIA CZŁOWIEKA". Choć tego nie widać na tym blogu, ale antropologia, to ta dziedzina historii, która pochłania mnie bez reszty. Staram się być na bieżąco z wszystkim, co jest publikowane. Półka w regale przeznaczona na książki o tej tematyce dawno już zapchana jest do granic możliwości. Musiała znaleźć się na niej książka, którą napisał profesor Davida R. Begun. "Prawdziwa planeta małp. Nowa historia człowieka", w polskim tłumaczeniu Marcina Ryszkiewicza. Zerknąłem do Internetu i na portalu Antropology** znalazłem nie tylko zapis biograficzny Autora (m. in. to, że: "Paleoanthropology, functional anatomy, systematics, comparative primate anatomy, human origins, paleobiogeography"), ale i okładkę interesującej mnie książki. I, co? "The Real Planet of the Apes A New Story of Human Origins" jest identyczne z polskim wydaniem.

sobota, września 22, 2018

Proklamacja Emancypacji / Emancipation Proclamation (22 IX 1862)

"Moim głównym celem w tej walce j e s t ocalenie Unii, n i e zaś likwidacja czy ocalenie niewolnictwa. Gdybym mógł ocalić Unię, nie wyzwoliwszy a n i j e d n e g o niewolnika - zrobiłbym to; gdybym mógł ją ocalić, wyzwalając w s z y s t k i c h niewolników - również to zrobiłbym; wreszcie, gdybym mógł ją uratować, wyzwalając niektórych, a zostawiając innych w niewoli, postąpiłbym tak. Wszystko, co robię w sprawie niewolnictwa i kolorowych - robię, ponieważ wierzę, że pomaga mi to uratować Unię" - ten cytat pojawił się w tekście "Abraham Lincoln - myśli znalezione (12)", z 2 II 2013 r. Oto rzeczywiste cele, jakie stawiał sobie w czasie wojny secesyjnej / civil war prezydent Stanów Zjednoczonych. Słowa te znalazły się w liście do Horace Greeleya (1811-1872), który zarzucał Lincolnowi zbyt mały radykalizm w kwestii niewolnictwa. List kończył się stwierdzeniem: "Wyłożyłem powyżej swe cele, zgodne z o f i c j a l n y m stanowiskiem, do jakiego zobowiązuje mnie pełniona funkcja. Nie zamierzam jednak bynajmniej modyfikować mojego często wyrażanego, p r y w a t n e g o życzenia, aby wszyscy ludzie na całym świecie byli wolni"*.

czwartek, września 20, 2018

Dał nam przykład Bonaparte, jak zwyciężać mamy...

"Ja chciałabym poruszyć sprawę też hymnu naszego narodowego. To są symbole, które są bardzo ważne. Jeżeli my w hymnie będziemy śpiewali «dał nam przykład Bonaparte», który był satanistą, który jawnie przeciwko Kościołowi się sprzeciwiał i walczył, który był rewolucjonistą i niszczył cywilizację chrześcijańską, jeżeli będziemy w hymnie takie postacie, jako bohaterów i przykład wyśpiewywali, to nie będziemy wolni" - z mozołem wysłuchałem i przepisałem tekst, który jest do prześledzenia w Internecie*. Nie wierzyłem w to, co widziały oczy i słyszały uszy. Słowa, które padały z ust młodej dziewczyny/kobiety mnie osobiście wbiły w krzesło, na którym siedzę. Stać mnie tylko na postawienie jednego pytanie: kto Autorce tych bredni tak skutecznie wyprał mózg, że odważyła się być odważną (i mądrą?) i wygłosiła taką płomienną tyradę.

Nagranie tego i innych wystąpień (m. in. ks. T. Rydzyka, eks-ministra prof. J. Szyszki, czy ks. prof. T. Guza z KUL-u) ujawnił OKO.press. Dokonał go Robert Kowalski na konferencji pt. "Jeszcze Polska nie zginęła - wieś - rok później". Prelegentów gościł 12 maja tego roku Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Aulę numer 106 w budynku Audytorium Maximum wypełnił poziom wiedzy urągający wszelkim normom naukowym. Poziom wypowiedzi po prostu odbiera mowę... Tym bardziej, gdy wygłaszają je ludzie z doktoratami i profesurą. Mnie pospolitego magistra dodatkowo przeraziły.

Należę do tego grona miłośników historii, których obrusza, kiedy słyszę ataki wymierzone przeciwko Cesarzowi, sprowadzające się do inwektyw typu: nic Polsce nie dał! zdradził Polaków! wykorzystał i porzucił!... I sypią się kamienie. Nie wiem kto owej dziewczynie/kobiecie/prelegentce nawkładał do głowy t a k i c h wiadomości. Powinienem współczuć, a nie gromić. Dlatego ograniczam się do ogólników, a nie wyzwisk. Bo to, co ciśnie się na moje usta nie powinno jednak ujrzeć świtu na tym blogu i innym moim publicznym pisaniu.
Co Napoleon dał Polakom? Przypomnijmy sobie jak postrzegano naszych rodaków z końca XVIII w.: warchoły, zdrajcy, sprzedawczyki, pijacy, stracili własne państwo! Starczy? Termin "Targowica" przylgnął właśnie wtedy. Nikt, nigdy nawet nie podjął próby rehabilitacja różnych Potockich, Kossakowskich czy Branickich. Skoro są osoby, takie jak ta dziewczyna/kobieta/prelegentka, to powinny się douczyć, że akces do zdradzieckiej konfederacji złożył... No właśnie. Może najpierw cytat, z samego gen. I. Prądzyńskiego: "...po polsku mówił bardzo niedobrze i przez całe życie tego języka nauczyć się nie mógł. Przy tym nie mając żadnych stosunków w Warszawie, zaczął uczęszczać do ambasadora Igelströma, u którego język polski nie był używany... Uczęszczał do tego ohydnego domu zdepopularyzowało Dąbrowskiego w oczach ludności Warszawy"**. To o bohaterze głównym "Mazurka...". Jemu też rzucimy w twarz, że zdrajca! że nie godny! won z hymnu! "Pewna ilość generałów i oficerów, mająca sposób utrzymania życia, podała się do dymisji - reszta zmuszona poddać się okolicznościom" - to już słowa samego Jana Henryka Dąbrowskiego. Wszystkie te cytaty wydobyłem z biografii pióra prof. Jana Lubicz-Pachońskiego. Odsyłam do. Tam też fragment mowy pogrzebowej gen. A. Amilkara Kosińskiego z 1818 r.

Wypluwając Cesarza z hymnu wyrugujmy też samego Naczelnika! Ale tego pierwszego i rzeczywistego, a nie uzurpującego sobie do tego jakieś prawa? Poruszałem tu na tym blogu kwestię przesiąg, jakie gen. Tadeusz Kościuszko składał (patrz tekst z 24 III 2016). No to przypominam raz jeszcze słowa, jakie skierowane zostały do JIM Pawła I: "Ja niżej podpisany, obiecuję y przysięgam przed Wszechmocnym Bogiem na świętey iego Ewangelii, iż powinienem y chce być poddanym dobrym, wiernym y posłusznym Jego Imperatorskiego Maiestatu Pawłowi Piotrowiczowi, memu prawdziwemu y prawemu Hosudarowi (...): utrzymać y bronić, ile będę mógł (...), (...) w potrzebie zawołany krwią własną utrzymywać y moią siłą podług możności do usługi y pożytku tegoż Imperatorstwa we wszystkich przypadkach obstawać". Godny zatem, aby o Nim było coś w hymnie? Wiem, zwrotka zapomniana, nikt jej nie śpiewa. To ją tu kładę:

Na to wszystkich jedne głosy:
„Dosyć tej niewoli
mamy Racławickie Kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli”***.

Co Napoleon dał Polakom? Jak zwyciężać mamy!... Najprostsza odpowiedź! Do jakich tradycji odwoływało się pokolenie. W czyj wizerunek wpatrywało się pokolenie wzrastająca z początkiem XIX w.? "Na ścianach u ciotki wisieli sami święci; ale jakkolwiek było ich sporo, nie dorównywali jednak liczbą Napoleonom, którymi ojciec przyozdabiał swój pokój" - poznajemy ten fragment. Tak, to "Lalka" Bolesław Prusa i jedno ze wspomnień starego subiekta, pana Ignacego Rzeckiego****. Nie sądzę, aby pani, która ciskała kalumnie na Cesarza czytała choćby powieści Wacława Gąsiorowskiego (tam tez krytycznie na temat Francuza, a raczej Korsykanina). Nawet piszący te słowa pod koniec lat 60-tych i na początku 70-tych bawił się żołnierzykami (wprawdzie już nie ołowianymi) napoleońskimi. I Cesarza w szarej kapocie miałem!

Co Napoleon dał Polakom? Sprawdźcie czy nie ma na waszych ulicach tablic: Dąbrowski, Sułkowski, Poniatowski? Oczywiście chodzi o księcia Pepi, ukochanego Wodza. Na Jego cześć nasze przedziady, to... Józefy! No to zaryglujmy podziemia kościoła św. Wojciecha w Poznaniu! Zedrzyjmy epitafia Sokolnickiego, Kosińskiego, Niegolewskiego z tej świątyni! A chwile triumfu? Powstanie w Wielkopolsce w 1806! A Somosierra, a Raszyn, a Wagram, a Możajsk, a Moskwa, a Berezyna, a Lipsk?! Na śmietnik?!...
Ignorancja boli! Niewiedza boli! Boję się chwili, kiedy tak wymodelowani ludzi stają przed swoimi uczniami czy studentami i mówią: "Napoleon nic nie dał Polakom". Pewnie, że trzeba mówić krytycznie, bez apoteozy, bez gloryfikacji. Nie zapominając, że Napoleon był cesarzem Francuzów i francuską realizował politykę, a nie polską. Że Księstwo Warszawskie było ochłapem rzuconym na mapę? Takie małe! Takie... takie... No to na koniec uczciwie odpowiedzmy sobie na jedno pytanie: "A kto w XIX w. dał Polakom więcej?". Odpowiedź jest jedna i krótka: N I K T !

* https://www.facebook.com/oko.press/videos/2063861320542074/UzpfSTEwMDAxMTMwNzYxMjYzNTo2NjkwMTA2NDM0ODU4NTA/ (data dostępu 7 IX 2018)
** cytat za Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755-1818, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1981, s. 47
*** https://pl.wikipedia.org/wiki/Hymn_Polski (data dostępu 14 IX 2018)
**** Prus B., Lalka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2017, s. 32

wtorek, września 18, 2018

Spotkanie z Pegazem... (130) - Zygmunt Witymir Bieńkowski "Na śmierć Przyjaciela"

Coraz to inne zaskoczenia poetyckie w tym cyklu? Tym razem wiersz żołnierza, pilota, ba! dowódcy Dywizjonu 303. Kilka dni temu kanał Planete+ wyemitował dwuczęściowy film dokumentalny "Dywizjon 303". "Zdjęcia kręcone były w Anglii (Londyn, Nothwood, Northhold, Dover) oraz w Polsce (Puszczykowo, Toruń, Elbląg, Konstancin i pałac w Janowie). W powstanie filmu zaangażowali się synowie pisarza. Marek Fiedler w pierwszej części zagrał swojego ojca, a jego żona Krystyna swoją teściową Marię. Arkady Radosław Fiedler jest natomiast narratorem opowieści. Produkcja przedstawia nieznane dotąd fakty o człowieku, dzięki któremu o dokonaniach lotników z Dywizjonu 303 słyszało każde polskie dziecko" - czytamy na portalu stacji telewizyjnej*. Nagrałem. Obejrzałem. Skutkiem jest to dzisiejsze pisanie.

niedziela, września 16, 2018

Spotkajmy się na Unter den Linden 7 / Treffen wir uns in Unter den Linden 7 (33)

Kira Gaus już postanowiła. Nie, nie miała odwagi powiedzieć to staremu profesorowi. Napisała list: "Mój kochany profesorze Holbein...". Gdyby ktoś dokonał analizy atramentu, to przekonałby się, że od postawienia tych liter do napisania kolejnego zdania minęło trochę czasu. Wcześniej parę kartek zmiętych i podartych znalazło się w koszu na śmieci. Nie wiedziała, jak ubrać w słowa swoje uciekanie, swoje tchórzostwo. Tak, tak to rozumiała. Nie czuła się bezpiecznie w Breslau. Musiała stąd uciec. I to tylko w głąb Rzeszy. "Jestem zmuszona wyjechać. Dokąd? Jeszcze nie wiem. Zawsze chciałam pojechać do Monachium, ukochanego miasta cesarzowej Elżbiety". Znała bardzo dobrze Monachium. "To nagła decyzja. Musisz mi Stary Przyjacielu wybaczyć, to porzucenie. Jak tylko się urządzę, to napiszę". Postawiła dwie litery "Ki...", ale skreśliła je i dopisała "Twoja Gretchen".

Odłożyła pióro. List wsunęła do koperty. Nie myślała go wysyłać. Napisała tylko "profesor HOLBEIN". Wiedziała, że tu przyjdzie, wieczorem i odnajdzie list. Nawet go nie zakleiła. Spojrzała na walizy, które stały na podłodze, jeden kuferek leżał na sofie. Czuła się podle. Po raz kolejny uciekała.

piątek, września 14, 2018

Zapraszam do... - odcinek 4 - Łążyn

Łążyn.

Odkąd pamiętam nęcił mnie widok kościelnej wieży. Gotykiem pachniało na kilometry. Duch krzyżackości unosił się wśród sadów, łąk i pól. Tak w każdym razie wydawało mi się przez lata. Rozczarowaniem było tegoroczne, wakacyjne odwiedzenie świątyni. Pierwsza próba nie powiodła się, bo źle wybraliśmy czas: niedziela. A niedziela, to "dzień pański" i... trzeba było odłożyć możliwość zwiedzania świątyni. A i spacer między grobami zdawał się być mało atrakcyjną propozycją. Na szczęście miesiąc później nadarzyła się okazja, aby jadąc od Chełmży (w planie było również Papowo Biskupie, aliści do niego tym razem nie trafiliśmy), zjechać z trasy i stanąć przed łążyńską świątynią.

środa, września 12, 2018

Paleta (XLI) Willem Hondius

Chalcographus privilegialus.

Chalcographus Regius.

Takie tytuły nadał JKM Władysław IV Waza (1632-1648). Ten niderlandzki snycerz, grafik, kartograf ostatnie lata swej twórczości i swego talentu oddał na usługi Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dwóch Wazów, bo jeszcze i JKM Jana II Kazimierza (1648-1667). Bohaterem tego odcinka cyklu jest Willem (po naszemu Wilhelm) Hondius (1598 - po 1652).

piątek, września 07, 2018

Moje z Żeromskim mocowania się...

"W trwającym roku stulecia odzyskania niepodległości pragnę zaprosić Polaków do Narodowego Czytania właśnie Przedwiośnia. Jestem przekonany, że wspólna lektura tej pięknej i mądrej książki pomoże nam jeszcze bardziej przybliżyć się do doświadczeń sprzed wieku. Bardzo zależy mi na tym, aby tegoroczna akcja, oprócz jej stałego, głównego celu, którym jest promocja czytelnictwa, była też formą uczczenia jubileuszu. A zarazem chcę, aby przesłanie Żeromskiego wzbogaciło program obchodów i wydarzeń o niezwykle istotny i potrzebny element krytycznej refleksji nad dziejami ojczystymi" - tak pan prezydent A. Duda zachęca do lektury. Nie dość na tym: podsuwa się Narodowi listę 44 tekstów Antologii Niepodległości?* Bo Naród u nas durnowaty i sam nie potrafi wybrać kilkudziesięciu fragmentów? A właściwie dlaczego to nie 100? Skoro stulecie wybijania od momentu rozpoczęcia mozolnej, krwawej drogi do niepodległości, to sto lat. Nie dajmy się oczarować magią 11 XI 1918 r.! Tylko skrawek dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów odzyskał niepodległość. Bez Lwowa, Poznania, Wilna, Katowic, Gdańska czy Bydgoszczy.

środa, września 05, 2018

Przeczytania... (278) Frank Dikötter "Rewolucja kulturalna. Historia narodu 1962-1976" (Wydawnictwo Czarne)

Sam tytuł już przeraża, budzi respekt, zapowiada... dramat. Nie sądzę, aby średnio inteligentny obywatel miał problemy z identyfikacją pojęcia: "rewolucja kulturalna". O ile ktoś ma braki, to holenderski historyk profesor Frank Dikötter napisał książkę: "Rewolucja kulturalna. Historia narodu 1962-1976", którą przetłumaczyła dla nas Barbara Gadomska, a Wydawnictwo Czarne zamieściło w swej cennej serii "Historia", której nie pierwszy tytuł zamieszczam w moich "Przeczytaniach...". Zresztą Wydawnictwo Czarne należy do wąskiego grona, z którym owocnie współpracuję od 2014 r. I niech ten stan trwa do końca tego blogu.

wtorek, września 04, 2018

Myśli wygrzebane (90) François-René de Chateaubriand

François-René de Chateaubriand (1768-1848). Niemal rówieśnik wielkiego Napoleona. Dożył sędziwego wieku, lat 80-ciu. Kiedy umierał na wielu ulicach Europy usypywano barykady! Tak, kontynent wstrząsnęła fala rewolty, która przeszła do historii jako Wiosna Ludów. A w niewielkim Bagrowie (Wielkopolska) przychodziła na świat moja praprababka Franciszka (1848-1927). Być świadkiem tak ważkich wydarzeń? Od upadku Ludwika XVI, poprzez epokę napoleońską, restaurację Burbonów, powrót Cesarza i ponowny upadek, raz jeszcze Burbonowie, a potem Orleańczyk!

poniedziałek, września 03, 2018

Historia przyszła do mnie sama - 13 - niemieckie ślady

Zachodnio-pomorskie. Jeszcze 75-lat temu był to Deutsche Reich. Kiedy 1 września 1939 r. runęli żelaznym wojskiem, a kolbami swych karabinów wybijali drzwi polskich domów, nikt w miejscowości [lokalizację pozostawiam tylko dla swojej wiadomości] nie mógł wiedzieć, że to początek końca ich świata. Na ile mieszkańcy tego domu wielbili swego Führera - nigdy się nie dowiemy. Czy i w tym domu było przechowywane z namaszczeniem "Mein Kampf"?... Rodzą się pytania, mnożą spekulacje. Odpisy zachowanych dokumentów, jak łatwo się przekonać, wystawione w czasach III Rzeszy.

sobota, września 01, 2018

Spotkanie z Pegazem... (128) "Dnia pierwszego września"

"...dzień 1 września 1939 roku, jest żywo zapisany w polskiej pamięci narodowej, bo żyje także bardzo mocno w tradycji i pamięci rodzin. Jest to jedna z tych dat, tych wielkich wydarzeń, które są w pełni zrozumiałe, w pełni aktualne, są ciągle przeżywane w Polsce"* - powiedział prezydent Bronisław Komorowski w 2013 r. na obchodach rocznicy wybuchy II wojny światowej w Mławie. Miał rację Pan Prezydent mówiąc, że pamięć o tamtych wydarzeniach jest przechowywana m. in. w rodzinach. Nie wiem, z jakim natężeniem. Na pewno pokoleniu, do którego ja się zaliczam (50+) było... łatwiej. Z prostej przyczyny: żyli uczestnicy walk, żyli nasi Dziadkowie. Dla nas nie było sensacją spotkanie na szkolnej wieczornicy obrońcy Westerplatte, Helu czy uczestnika walk nad Bzurą. Dziś coraz częściej pozostają nam wspomnienia dzieci tamtych wojennych lat, a więc pokolenia choćby moich rodziców (roczniki 1935 i 1936). Wkrótce dowiemy się, że odszedł ostatni żołnierz '39 roku.