Zapraszam do... - odcinek 4 - Łążyn

piątek, września 14, 2018

Zapraszam do... - odcinek 4 - Łążyn

Łążyn.

Odkąd pamiętam nęcił mnie widok kościelnej wieży. Gotykiem pachniało na kilometry. Duch krzyżackości unosił się wśród sadów, łąk i pól. Tak w każdym razie wydawało mi się przez lata. Rozczarowaniem było tegoroczne, wakacyjne odwiedzenie świątyni. Pierwsza próba nie powiodła się, bo źle wybraliśmy czas: niedziela. A niedziela, to "dzień pański" i... trzeba było odłożyć możliwość zwiedzania świątyni. A i spacer między grobami zdawał się być mało atrakcyjną propozycją. Na szczęście miesiąc później nadarzyła się okazja, aby jadąc od Chełmży (w planie było również Papowo Biskupie, aliści do niego tym razem nie trafiliśmy), zjechać z trasy i stanąć przed łążyńską świątynią.

Nie wszystko złoto, co się świeci? "Pierwsza wzmianka o parafii Łążyn występuje w źródłach w 1376 roku. Parafie założył jeden z książąt przed krzyżakami, wydzielając ją ze starszej świerczyńskiej. Do roku 1922 do parafii Łążyn należała też parafia Bierzgłowo. Od początku patronuje parafii i kościołom św. Walenty Bp i M., w roku 1581 również św. Mikołaj Bp" - cały zapis tu cytowany jest niczym innym, jak przepisaniem historii, jaką można odnaleźć w kruchcie zwiedzanego kościoła, którą ktoś napisał w 1999 r.

W tejże kruchcie niezwykły zabytek: chrzcielnica. Ta bez dwóch zdań pamięta głębokie średniowiecze. Bo to, co wymalowano na desce odziera nas z marzeń o zwiedzaniu pokrzyżackiej, gotyckiej świątyni: "Kościół p.w. Św. Walentego M. istniał zapewne już w wieku XV-tym. Ostatni drewniany kościół (z roku 1838) został rozebrany ze względu na zły stan o. 1880". I już staje się jasne: zapach gotyku rozszedł się, żadnego ducha krzyżackiego tu nie uświadczymy.

Do myślenia powinna mi dać stalowa chorągiewka, która wieńczy wieżę. Tam jak byk stoi: 1899. Ostatnie podmuchy XIX w. Kolejne doczytanie już tylko pogrążało mnie, miłośnika gotyku: "Obecny murowany kościół został zbudowany w stylu neogotyckim orientowanym w latach 1897-1899 przez Ks. Jana Szopieraja. Tę obszerną świątynię poświecił w imieniu Biskupa Chełmińskiego Wikariusz Generalny Ks. Kanonik Klemens Lüdtke 03.09.1899 roku". Nie ukrywam, że zainteresował mnie ks. kanonik Klemens [Martin] Lüdtke. Ślady Jego działalności (posługi duszpasterskiej?) można odnaleźć m. in. w Kamieniu Pomorskim czy Chojnicach*.

O burzliwej historii kościoła, w którym jesteśmy przypomina taki zapis: "Dnia 29.07.1936 r. trąba powietrzna zniszczyła wieżę i część dachu; wieża została odbudowana na wzór wieży kościoła  św. Janów w Toruniu. Na początku lutego 1945 r. kościół od strony Bierzgłowa został ostrzelany przez artylerię wojsk radzieckich; cudem ocalał od pożaru.  W 1997 r. została przeprowadzona renowacja prezbiterium (położono marmury: bolechowice i morachowicę). W sobotę 4-tego września 1999 r. w setną rocznicę poświęcenia kościoła Ks. Biskup Toruński Andrzej Suski dokonał konsekracji kościoła".  Sprawdzam też podstawowe informacje na temat tego biskupa**.

Czy nie-gotyckość kościoła w Łążnie sprawia, że nie skręcamy doń, nie odwiedzamy? Epizody z lat 1936-1945 powinny nami poruszyć. Nie dostrzegłem skutków ostrzału przez artylerie sowiecką, a może po prostu zbyt uważnie nie obejrzałem murów? Raczej chodzę dookoła każdej napotkanej świątyni. Nie uszło by mej uwadze (choć krótkowidzem jestem), gdyby takowe ślady pozostały.  

Gdyby nie wizyta w Łążnie nigdy nie zainteresowałbym się osobami kościelnych hierarchów: K. M.
Lüdtke oraz A. Suskiego. Oddzielnym tematem jest cmentarz. Dość rozległy, jak moim zdaniem. Zaskoczyła mnie informacja zamieszczona w Wikipedii, że pochodzi on z XVII-XIX w.*** Łążyn i jego parafia idą z duchem czasu i ma swoją stronę na Facebooku****. Tam m. in. smutna wiadomość o śmierci 29 VII tego roku ks. prałata Mariana Szańca

* proszę zerknąć na strony/portale (data dostępu 13 VIII 2018): 

http://www.chojniczanin.pl/zabytki-chojnic-kaplica-najswietszego-serca-pana-jezusa/; http://www.dpskamienkrajenski.pl/historia; 

http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Elblaskie/Studia_Elblaskie-r2013-t14/Studia_Elblaskie-r2013-t14-s85-94/Studia_Elblaskie-r2013-t14-s85-94.pdf

http://kociewiacy.pl/gminy/osiek/index.php?option=com_content&task=view&id=230

**  https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Suski

https://diecezja-torun.pl/biskupi 

***  https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81%C4%85%C5%BCyn_(gmina_Z%C5%82awie%C5%9B_Wielka)

****  https://www.facebook.com/%C5%81%C4%85%C5%BCyn-447908945331266/