historia i ja: kino

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą kino. Pokaż wszystkie posty

czwartek, lipca 28, 2022

Przeczytania odcinek 449: Anthony Summers "Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe" (Znak litera nova)

Dla jednych największe objawienie złotej ery Hollywood. Dla drugich sztuczna lalka, produkt oszukany. Jedno jest pewne: starczy napisać M. M. - i każdy ma trafne skojarzenie. Gdyby była tylko wytworem komercji dawno zostałaby zapomniana. Marilyn Monroe (Norma Jeane Mortenson) - żyje! O czym świadczy kolejna książka. Tym razem przeszło sześćset stron tego, co napisał Anthony Summers i mamy volumen pt. "Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe", w tłumaczeniu Grażyny Jagielskiej i Henryka Ziętka (Znak litera nova).

wtorek, października 20, 2020

Pan Wojciech Pszoniak - zostawił nas!...

Melpomena załamuje ręce!...

Pan Wojciech Pszoniak zmarł wczoraj, 19 X. Przegrał walkę ze zdradliwą chorobą. Znowu ktoś musiał skapitulować. Okrutny, nieodwracalny wyrok.

Moje zachwycenie kunsztem aktorskim? Pewnie nie będzie oryginalne: Robespierre z "Dantona", Moryc Welt z "Ziemi obiecanej", Stary Doktor z "Korczaka", Mieszko I w "Gnieździe", Dziennikarz/Stańczyk w "Weselu". Ale i cudowne epizody, np. w mini-serialu "Parada oszustów" czy Dobczyński w "Rewizorze", mini rólka w "Czterdziestolatku". Sceny z "Ziemi obiecanej" często wykorzystuję na swoich lekcjach. Przykład? Moryc odwiedza Grünspana (rewelacyjny Stanisław Igar) i dostaje od niego poważny czek.

sobota, października 12, 2019

Kinowy duch Legionów...

Kino po raz kolejny odrabia za nas lekcje historii?

Od czasu dwóch adaptacji losów lotników Dywizjonu 303* mamy dwa freski: "Piłsudski" oraz "Legiony". Takie zamieściłem na swoim FB wrażenia:

"Piłsudski" - Byłem. Widziałem. Ocenę zostawiam sobie. Polecam tym, którzy nie znają biografii Ziuka, albo ino po łebkach. Powinni być zaskoczeni. Mimo wszystko "Piłsudski", to film dla odważnych.

poniedziałek, czerwca 10, 2019

...na 40-tą rocznicę śmierci Johna Wayne - 11 VI 1979 r.

40-ści lat temu, 11 czerwca 1979 r., kilka dni po swoich 72. urodzinach, zmarł John Wayne. Napisać, że legenda kina, symbol, ikona - to właściwie nic nie napisać. Kilka pokoleń siadających przed ekranem kina, a potem telewizji widzów robiło to tylko dla Niego i przez Niego. Jaki wpływ miał na kształtowanie młodych charakterów? Nie wiem. Ale przecież wielu chłopców chciało być właśnie, jak ich idol z ekranu: John Wayne. Piszący te słowa powiesił w swojej sali lekcyjnej oprawioną fotografię. Dla wielu zaskakujący pewnie wybór. Kościuszko, ks. Pepi, Piłsudski, Anders, a tu nagle On: John Wayne.

środa, maja 08, 2019

Przeczytania... (300) "Stuhrmówka czyli gen wewnętrznej wolności. Maciej Stuhr w rozmowie z Beatą Nowicką" (Wydawnictwo Znak)

Trzechsetność "Przeczytań" powinienem osiągnąć bardzo dawno temu. Zewsząd otacza mnie, ba! osacza mnogość książek. Fizycznie nie jestem w stanie zapanować nad ich naporem. Jeszcze mnie zza nich widać. Gdybym zamienił mój blog tylko w po książkowe refleksje, to pewnie byłoby tu ich więcej. Nikt nie przewidział, że kolejne wydawnictwa będą tak hojnie mnie wspierać.

Tyle wstępu okolicznościowego. Co dziwne, na tę okoliczność sięgam po książkę, którą sam wygrzebałem ze szkolnej biblioteki. Rok wydania już trąca czasem minionym: 2015. Boć tu przychodzi mi pisać głównie o nowościach. Ale widać, skoro zacząłem ten cykl od Jerzego Stuhra (10 lipca 2014 r.) i jego "Tak sobie myślę...", to wspaniale w ten logiczny ciąg wpisuje się "Stuhrmówka czyli gen wewnętrznej wolności. Maciej Stuhr w rozmowie z Beatą Nowicką" (Wydawnictwa Znak). Innymi słowy mamy kolejny wywiad-rzekę.

sobota, marca 11, 2017

Przeczytania... (200) Peter Ackroyd "Alfred Hitchcock" (Wydawnictwo Zysk i S-ka)

"Dziwny mały człowieczek. Nie lubię go. Nie mam pojęcia, dlaczego wszyscy uważają go za taką wielkość. Film jest marny - może to całe «napięcie» pojawia się na etapie montażu, na pewno jednak nie w trakcie zdjęć" - to opinia nr 1. Teraz opinia nr 2: "Trochę to wyglądało niczym wychodzenie na bokserski ring z zawiązanymi rękami, Hitch był jednak nadzwyczajny. Nigdy nie widziałam, by stracił cierpliwość czy się zdenerwował. To ja za niego dostawałam furii, kiedy widziałam, jak rzeczy, które chciał zrobić, są odrzucane przez techników argumentujących: «Oj, nie, mowy nie ma, przy tej kamerze nie da się zrobić tego czy tamtego»". Na koniec w tym akapicie opinia nr 3: "Nigdy, czy to przed rozpoczęciem sceny, podczas niej, czy po niej, nie odezwał się do mnie ani słowem, więc myślałam, że jest ogromnie mną rozczarowany, co mnie przybiło... Zaczęłam myśleć, że jestem najgorszą aktorką, z jaką miał kiedykolwiek do czynienia". Co łączy te trzy wypowiedzi? Oto wypowiedzi trzech, niezaprzeczalny GWIAZD X muzy, trzech niezwykłych blondynek: Marleny Dietrich (1901-1992), Grace Kelly (1929-1982) oraz Doris Day (ur. 1924) - na jeden temat, jednej osoby. Co ja piszę "osoby"! OSOBOWOŚCI!

sobota, stycznia 07, 2017

Zbigniew Cybulski... - 50 rocznica tragicznej śmierci - 8 stycznia 1967 r.

ŚWIADEK 1: Wyskakują z tunelu, a pociąg już się rozbujał, zaczyna nabierać prędkości. Jeden z nich hop! wskoczył na stopień jednego z środowych wagonów i otworzył sobie drzwi. Dałam sygnał do kierownika, żeby kazał hamować. Widzę, że temu pierwszemu udało się wejść do pociągu, drugi podaje torbę i też próbuje wskoczyć, ale noga ugrzęzła mu między stopniem pociągu a krawędzią peronu. Okręciło go kilka razy.

ŚWIADEK 2: Wyskoczyłem z pociągu, ktoś pomógł mi go wyciągnąć. Reszty nie pamiętam. Mówiłem mu pewnie: "Benio, nikt cię nie zostawia", bo dróżniczka zeznała potem, że mówiliśmy do siebie szyfrem: "alfa, beta".

ŚWIADEK 3: Dopiero kiedy go zabrali, spisałem dane i dowiedziałem się, kto miał wypadek. Nie jakiś tam Kowalski, ale Cybulski Zbigniew z Warszawy.

Była niedziela. 8 stycznia 1967 roku. Dworzec Główny PKP we Wrocławiu.

środa, stycznia 04, 2017

Przeczytania... (181) Dorota Karaś "Cybulski. Podwójne salto" (Wydawnictwo Znak)

"W Katowicach nie widzieli takich tłumów od czasu pogrzebu Wojciecha Korfantego w sierpniu 1939 roku. [...] Na katowickim cmentarzu przy ulicy Sienkiewicza ludzie ledwo się mieszczą między grobami. Żeby mieć lepszy widok, wchodzą na drzewa. [...] Jeden z operatorów kamery kieruje sprzęt na pobliskie drzewo i filmuje wolno, od dołu: widać ludzi uczepionych gałęzi prawie po sam szczyt" - tak Dorota Karaś w książce "Cybulski. Podwójne salto" opisuje dzień 12 stycznia 1967 r. Dzień pogrzebu Zbyszka Cybulskiego. "Pogrzeb największej gwiazdy polskiego filmu jest dla władzy problemem. Zwłaszcza że rodzina zaczyna domagać się katolickiego pochówku. [...] Sprawą początkowo ma się zająć Edward Gierek, wówczas wszechwładny pierwszy sekretarz KW PZPR w Katowicach" - uświadamia nam Autorka. Wielkie brawa dla Wydawnictwa Znak, że umożliwił nam poznanie tych blisko czterystu stron żywota Aktora Niezwykłego. Przyłożono się edytorsko, żebyśmy mogli obcować w sposób artystycznie godny z biografią, ludźmi, którzy znali GO. Napisałem wyżej "Zbyszek"? Pozwoliłem sobie? Uważam, że takim GO zapamiętało całe pokolenie. Pewnie, że dla kogoś urodzonego w 1963 roku, jak ja właśnie, poznawanie twórczości Cybulskiego, to już historia. Wielokrotnie będąc we Wrocławiu przechadzałem się po peronie 3, na którym zginął. Nie wiem, kiedy po raz pierwszy usłyszałem zdanie "tu zginął Cybulski". Ale pierwsza moja wizyta nad Odrą odbyła się na Boże Narodzenie 1967 r. Tego 1967, kiedy Zbyszek Cybulski zginął. Przypadek? W 1967 r. miałem 4 lata, a więc byłem tylko rok młodszy niż dziś mój wnuk, Jerzyk.

piątek, grudnia 09, 2016

K i r k - na 100 rocznicę urodzin!...

"Ojciec powiedział mi: «Michael, oglądałem wczoraj wieczorem jeden z moich starszych filmów w telewizji i wiesz, zupełnie nie mogłem go sobie przypomnieć. Zupełnie nie pamiętałem, jak go kręciłem. A potem zdałem sobie sobie sprawę, że to przecież nie ja. To byłeś ty»" - takiem mottem/wspomnieniem otwiera się biografia Michaela Douglasa*. Oto dziś, kolejna wielka Gwiazda Hollywood kończy 100 lat. 100 lat! - to nie żart. Kirk Douglas kończy sto lat! "Kiedy jesteś dzieckiem hollywoodzkiej ikony, może stać się to dla ciebie największym błogosławieństwem lub największym przekleństwem. Dzieci słynnych rodziców, żyjące w ich cieniu, by wypracować własną tożsamość, toczą zmagania, które często niosą z sobą sporą cenę" - to Marc Eliot z Wprowadzanie do biografii Michaela. I przytłacza przykładami dzieci takich herosów filmu, jak Ch. Chaplin, P. Newman, J. Wayne czy G. Peck. Wymieniam tych, którzy byli bohaterami mego dorastania, bez których filmów pewnie nie byłbym sobą. Przekleństwo słynnego rodzica!... Sam Michael przyznał: "Niewielu aktorów drugiej generacji odnosi sukces. To pole minowe pełne nieszczęścia, przerwanych karier i samozniszczenia". Kapelusze z głów za... samokrytykę ojcowską, bo to chyba nie jest takie oczywiste, kiedy z ust pada: "Gdybym wiedział, że Michael będzie takim wielkim artystą, byłbym dla niego milszy, gdy był dzieckiem". Choć nie oszczędzał też go mówiąc: "Posiadanie sławnego ojca było dla niego prawdziwym wrzodem na tyłku... Michael miał najmniej ambicji z moich z czterech synów".

sobota, stycznia 09, 2016

Przeczytania... (107) Michelle Morgan "Marilyn Monroe. Za kulisami" (Wydawnictwo DOLNOŚLĄSKIE)

"Jeśli ujęcie źle wyszło i reżyser przerywał kręcenie, Marilyn nie szła do swojej garderoby albo sprawdzić, jak wygląda; zajmowała pozycję startową i czekała, aż zacznę od początku. Nigdy nie widziałem, żeby się przyglądała w lusterku" - tak wspominał George Chakiris, który grał z Marilyn Monroe na planie "Mężczyźni wolą blondynki" w reżyserii H. Hawksa. Bez wątpienia każdy powie ilu ludzi - tyle opinii. Tym bardziej warto sięgnąć do książki Michelle Morgan "Marilyn Monroe. Za kulisami", w tłumaczeniu Tomasza Szlagora. Tą, w serii "Burzliwe życiorysy. Niezwykłe historie", mamy dzięki Wydawnictwu Dolnośląskiemu. Tyle zagadek kryje w sobie MM. Była tak bardzo skomplikowaną osobowością, że chwilami trudno uwierzyć, że śledzimy losy jednej i tej samej osoby. O ile ktoś widzi tylko Marilyn "zewnętrznie", to właściwie nie m, co brać się do czytania tej biografii. Bo rozumiem, że szukałby potwierdzenia bajki o cudownym, uśmiechniętym cukiereczku i banalnej "blond idiotce"? Postaram się wykorzystać biografię Michelle Morgan (również: MM?), aby przywoływać opinię różnych osób na temat Normy Jeane Mortenson. Dopiero składając podobne puzzle jesteśmy w stanie choć w ułamku zrozumieć kim była niezwykła kobieta, którą pozostała Marilyn Monroe. Jej fenomen trwa - mimo upływu lat od JEJ niespodziewanej śmierci. Piszący te słowa przyszedł na świat trzy dni przed dniem, w którym ONA skończyłaby 37. lat. Świat nigdy nie poznał starzejącej się MM. 1 czerwca tego roku przypadnie 90. rocznica JEJ urodzin!...

niedziela, maja 31, 2015

Po prostu - Clint Eastwood...

"Niektórzy ludzie uważaj, że w starszym wieku powinni zasiąść na kanapie, z puszką piwa w ręku, i oglądać powtórki w telewizji. To nie dla mnie. Ja lubię działać" - tak powiedział o sobie równe 30. lat temu, w 1985 r., Clint Eastwood. Mały drobiazg: miał wtedy 55. lat. Dziś, 31 maja, kończy ich 85. i jakoś nie słyszymy, aby kapitulował przed życiem lub kamerą filmową.

Jeśli napiszę, że to "fenomen" to wywołam uśmieszek politowania? Bo przecież Ameryki nie odkrywam. Pewnie, że każde ma s w e g o Clinta. Mój pierwszy film, jaki utkwił w pamięci (choć założę się, że nie miałem wtedy pojęcia kim jest ten facet o "ponurem obliczu"), to "Tylko dla orłów / Where Eagles Dare". Pamięć nie zakodowała, kiedy po raz pierwszy widziałem westernową trylogię Sergio Leone (a w niej oczywiście "Dobry, zły i brzydki / Buono, il brutto, il cattivo / The Good, the Bad and the Ugly"). To włoski reżyser tak napisał o Jubilacie: "To, co mnie uderzyło najbardziej w Clincie, to jego leniwy sposób poruszania się. Wydał mi się bardzo podobny do kota". Już zdradzałem na Facebooku (i to dwukrotnie), że nad ekranem monitora wisi plakat z tego właśnie filmu. Dla wielu,wielu z nas będzie to rewelacyjne wcielenie Harrego Callahana. "Brudny Harry / Dirty Harry" podbił serca od "pierwszego obejrzenia". I chyba nie pomylę się, że 1971 r. rozpoczął triumfalny pochód Eastwooda przez ekrany kin?

sobota, lutego 16, 2013

Civil war / wojna secesyjna... na ekranie

Nie wiem skąd moja... słabość do wojny secesyjnej? Jakoś tak sama przyszła. I została. Najtrudniej jest stanąć po którejś ze stron. Bo jednak sympatia jest przy tych, co... przegrali. widzę często oczyma wyobraźni łachmaniarzy, którzy braki w wyszkoleniu, umundurowaniu nadrabiali zapałem i heroizmem. Tak bardzo bliscy staja się, gdyż to takie polskie?... No, tak ale ci, co poszli w szarych mundurach w bój, dzielne dzieci Wirginii, obu Karolin czy Tennessee i innych skonfederowanych Stanów Zjednoczonych, którzy ginęli na polach pod Bull Run, Chancellorsville, Fredericksburgiem, czy Gettysburgiem - przecież stawali nie tylko do walki o oderwanie się od Waszyngtonu, ale i utrzymaniu niewolnictwa swoich stanach! Nie potrafię tego pogodzić. Oto kilka filmowych migawek, które nie powinny nikogo pozostawić obojętnym wobec tematu: W-O-J-N-A S-E-C-E-S-Y-J-N-A! C-I-V-I-L W-A-R!

Strony