historia i ja: M. Brandys

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą M. Brandys. Pokaż wszystkie posty

czwartek, listopada 30, 2023

...na 215-tą rocznicę zdobycia wąwozu Somosierra - 30 XI 1808 r.

Pod prąd wąwozem w twarz ognistym wiatrom
Po końskie brzuchy w nurt płynącej lawy
Przez szwoleżerów łatwopalny szwadron
Gardła armatnie kolanami dławić
W mokry mrok topi głowy szwoleżerów
Deszcz gliny, ziemi i rozbitej skały
Ci, co polegną - pójdą w bohatery
Ci, co przeżyją - pójdą w generały

To Jacek Kaczmarski i jego "Somosierra". Dziś 30 listopada. Kilka rocznic chciałoby, aby o nich pisać, ale tak się nie da na tym blogu. Tym razem kolejny powrót do 30 listopada 1808 r. Właściwie, to powinienem mieć... mieszane uczucia. Bo przecież wyborowy oddział Szwoleżerów Gwardii nie po to został utworzony, aby nieść zniewolenie innym. A każdy prędzej czy później musi sobie zadać pytanie: co Polacy robili w Hiszpanii? Amatorów prozy S. Żeromskiego czy W. Gąsiorowskiego prawie wśród nas już nie ma. To i wątpliwości nie budzą się w duszach. Niewielu sięga po rodzimych klasyków historiografii tej miary, co Sz. Askenazy, M. Kukiel czy A. Zahorski. A przecież, to nazwiska z najwyższych półek.

January Suchodolski "Szarża pod Somosierrą" - domena publiczna

środa, listopada 28, 2018

Paleta (XLIV) Piotr Michałowski

Zaniedbuję malarstwo polskie? Tak, niedawno był sam Matejko, wcześniej Malczewski aliści szaleństwa nie ma. No to wreszcie nadeszła pora na Piotra Michałowskiego (1800-1855). "Był znakomitym malarzem koni, scen batalistycznych (kilka wersji bitwy pod Samosierrą, epizody z powstania listopadowego) oraz portretów (wizerunki polskich hetmanów, chłopów, Żydów, członków rodziny i przyjaciół). Tworzył też sceny rodzajowe z życia wsi. Wiele kompozycji poświęcił epopei napoleońskiej, postaci cesarza Napoleona i dziejom oręża polskiego" - tyle cytuję za Wikipedią*. Zżyma mnie owa "Samosierra". Ale to właśnie dzięki niej, bitwie w sławetnym wąwozie, padł wreszcie wybór na Piotra Michałowskiego!

czwartek, października 18, 2018

...na 205-tą rocznicę śmierci Księcia-Wodza, Józefa Poniatowskiego

"...konia zawraca i rzuca się do Elstery. Osłabiony ranami, koniem już nie powoduje, ten jednak pasuje się z nurtem i wspiąć się na brzeg wysoki, urwisty nie może. To wszystko działo się pod gradem kul. W tej ostatecznej chwili, książę odbiera trzecią ranę, zsuwa się z konia i pędem wody porwany, tonąć zaczyna. Zacny Blechamp i tu na ratunek spieszy. W szlachetnym zapale rzuca się w rzekę i porywa księcia. Widziano, jak obejmując wpół, starał się unosić głowę księcia nad powierzchnią wody, lecz daremne były usiłowania tego szlachetnego męża. znikli obaj na zawsze w nurtach zdradliwej rzeki"- taki sugestywny opis znajdziemy w książce Mariusza Łukasiewicza "Armia księcia Józefa 1813". Dla wielu Czytelników, to leciwa już publikacja, bo z 1986 r. "Ale ten fragment był już cytowany!"- ferment zaczyna siać niezadowolony, acz uważny odbiorca mego tu pisania. Tak, wiem. 24 X 2013 r. zamieściłem tu obszerny tekst pt. "Generała K. Kołaczkowskiego wspomnienia z bitwy pod Lipskiem (18-19 X 1813)". Wszystko prawda. Ów fragment często wraca na moich lekcjach. Duch ukochanego Księcia-Wodza unosi się w tym pokoju, ale i miejscu mojej pracy: w obu przypadkach zerka na mnie Pepi z reprodukcji. Inaczej uważam być nie może.

Strony