historia i ja: prof. W. Konopczyński

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą prof. W. Konopczyński. Pokaż wszystkie posty

wtorek, sierpnia 12, 2025

Czytamy "Potop" - cz. II - bitwa pod Szkłowem - 12 VIII 1654 r.

To pisanie jest skutkiem mojego dochodzenia do zdrowia po operacji, która nastąpiła po zawale serca. Mozolny czas, to świetna (według wielu) okazja, aby sięgnąć po książkę jedną, drugą, trzecią i... Tylko, że w samym szpitalu, a i czas jakiś w domu marzenie nie do zrealizowania. Po prostu trzymanie książki w pozycji leżącej męczyło. Na szczęście na takim YT bardzo wiele książek, klasyki do wysłuchania, a i w domu na CD kilka wybornych tytułów. Był m. in. czas na "Nędzników" i "Cesarza" (w wykonaniu Z. Zapasiewicza), "Następnego do raju" (czytanego przez A. Seweryna). Znalazł się też "Potop" (w interpretacji M. Voita). No i doszliśmy do sensu tego pisania.

Aż się wierzyć nie chce, ale część 1 tego cyklu pojawiła się na blogu... 24 lipca 2015 r. Wtedy przypadała rocznica sromotnej klęski i zdrady, jakiej dopuściło się pospolite ruszenie wielkopolskie, kiedy to szwedzkie wojsko ruszyło na Rzeczpospolitą Obojga Narodów całą swa potencją. Niestety, wojewoda poznański Krzysztof Opaliński (1609-1655) nie udźwignął ciężaru prowadzenia walki z przeciwnikiem tak doborowym, jak wojska Karola X Gustawa (1654-1660). Musiało minąć lat osiem, abym napisał część 2? Już teraz dziwi kogoś portret, dzieło Daniela Schultza? I to kogo? Zdrajcy z Kiejdan? Po to jest to pisanie, aby zdziwienie dopełnić wiedzą.

Daniel Schultz portret Janusza Radziwiłła - domena publiczna

środa, kwietnia 05, 2017

Sum rex vester, nec fictus neque pictus.

"Nie w chlewie, lecz człowiekiem wolnym urodziłem się: zanim w te ziemie przybyłem, nie zbywało mi ani na jedzeniu, ani na przyodziewku; wolność moją zatem kocham i zachowam. Z łaski Boga przez was królem waszym obrany zostałem; przybyłem tu za waszymi prośbami, waszymi głosami. Przez was korona została na mą głowę włożona, zatem jestem królem waszym ani nie urojonym, ani nie malowanym. Chcę panować i rządzić ani nie ścierpię, aby ktoś z was w tym mi przeszkadzał. Bądźcie strażnikami wolności waszej, ale nie pozwolę, abyście byli moimi nauczycielami i stróżami moich senatorów. Zatem pilnujcie tak wolności waszej, aby wasza swoboda w swawolę nie została obrócona." - król Stefan Batory (1576-1586) wypowiedział te pamiętne (i jakże często cytowane) słowa w czasie obrad sejmu, który odbywał się w Toruniu, do którego monarcha zjechał dopiero 16 X 1576 r. Aliści zrobił to bardzo opieszale, bo czekano na JKM dni dwanaście! Obradowano tam od 4 października do 29 listopada. A czas był wszak niemal wojenny i to skażony wizją bratobójczej walki, bo Gdańsk nie chciał uznawać obioru księcia siedmiogrodzkiego, uważając cesarza Maksymiliana II godniejszym korony polskiej. Pozwólmy sobie przypomnieć, że w żyłach tegoż, co na czele Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego stał płynęła krew Jagiellonów. Prapradziadem JCM był wszak JKM Władysław II Jagiełło (1386-1434). Wracając do pamiętnej mowy, prof. Władysław Konopczyński tak ją podsumował: "Brzmiało to jak wyzwanie, chociaż nie było wyzwaniem. Król dał upust energii swojej i rycerstwa w niezbędnych wojnach".

środa, marca 16, 2016

Herbowe opowieści... - odc. 14 - Jelita

Ten zacny król z Krzyżaki, gdy bojował mężnie
A dawał im na wszytkim odpór dość potężnie,
U Połowcz, wsi, wojsko ich pogromił niemałe
A popsował nadęte myśli ich zuchwałe.
Nazajutrz po boisku onym król jeżdżący
Ujźrzał rycerza swego głowę podnoszący.
Trzema drzewy przebity był, zarazem rzecze:
Równa męka nie może być takowej męce.
On rycerz odpowiedział: więtsza męka jeszcze,
Gdy zły sąsiad w jednej wsi, co się zgadzać nie chce.
Spytał król: możesz być żyw, ja przyrzekam tobie,
Sąsiada mieć nie będziesz ku przekazie sobie.
Odjeżdżając kazał go swym barwierzom leczyć
A one drzewa z niego tym prędzej wykręcić.
Ten mąż, który był dziedzic prawy herbu tego,
Floryjan Szary imię było własne jego. *

wtorek, czerwca 30, 2015

Zapomniana victoria (4) - Beresteczko 1651 r.

JKM Jan II Kazimierz Waza

"Jeżelibyście też ich [tj. Kozaków - przyp. KN] dostać nie mogli, abyście waszmościowie onych na żonach, dzieciach karali i domy w niwecz obrócili, gdyż lepsza jest rzecz żeby pokrzywa na tem miejscu rosła, aniżeli żeby się zdrajcy Jego Królewskiej Mości i Rzeczypospolitej tam mnożyli" - takimi słowy kończył się uniwersał, jaki w Barze 3 septembra 1637 r. wydał hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski. Ta brutalna wykładnia, której mieli się trzymać hetmańscy podkomendni nie pozostawiał złudzeń. Nikt na południowych rubieżach Rzeczypospolitej Obojga Narodów nie bawił się w konwenanse! Rachunek został wystawiony dość rychło, bo AD 1648 r.: "Na całej Ukrainie i Zadnieprzu poczęły zrywać się jakieś szumy, jakoby zwiastuny burzy bliskiej; jakieś dziwne wieści przelatywały od sioła do sioła, od futoru do futoru, na kształt owych roślin, które jesienią wiatr po stepach żenie, a które lud perekotypolem zowie. W miastach szeptano sobie o jakiejś wielkiej wojnie, lubo nikt nie wiedział, kto i przeciwko komu ma wojować. Coś zapowiadało się wszelako. Twarze ludzkie stały się niespokojne" - czytamy w "Ogniem i mieczem". War, jaki w tej kadzi uwarzono rozlał się straszliwym okrucieństwem bratobójczej wojny!

Strony