historia i ja: JKM Zygmunt III Waza

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą JKM Zygmunt III Waza. Pokaż wszystkie posty

niedziela, kwietnia 23, 2023

Kartki z podróży - VI - Sztokholm (wyspa Djurgården) - Vasa Museum

"Przed upadkiem idzie pycha; a przed ruiną wyniosłość ducha" - wielu zapomina o przestrogach mądrego króla Salomona. Wychodzi na to, że nie ustrzegł się tegoż "Lew Północy", sam wielki i zdawało się niezwyciężony król Szwedów, Gotów i Wandalów, urodzony w 1594 r. Gustaw II Adolf (1611-1632). Jego Królewska Mość realizował polityczną idee fix szwedzkiej dynastii, aby zamienić Bałtyk w szwedzkie jezioro, słynne dominium Maris Baltici! Wplątał swój kraj w kolejną wojnę z Rzeczpospolitą Obojga Narodów, a tym samym własnym kuzynem (bratem stryjecznym), jakim był Zygmunt III Waza (1587-1632). Chcąc jednak kontrolować wybrzeża Bałtyku potrzebna była flota, ogromna flota. No i fantazja popchnęła Lwa ku pomysłom, które zakończyły się katastrofą!

Wszystkie zdjęcie autorstwa Julii Śliwińskiej

środa, stycznia 25, 2023

...na 435-tą rocznicę bitwy pod Byczyną - 24 I 1588 r.

Nie wiem dlaczego wokół niektórych wydarzeń historycznych zapadła cisza, jak po śmierci organisty. Serce Polaka, Sarmaty, czytelnikom choćby Komudy powinno puchnąć z dumy, kiedy sięgną po klasyka historiografii prof. Władysława Konopczyńskiego "Dzieje Polski nowożytnej" i zaczną czytać: "...Zamoyski 24 stycznia [1588] zbił Austriaków i maksymilianistów pod Byczyną". W moje wyobraźni pojawia sie obraz niezawodnego w tej materii Jana Matejki: arcyksiążę Maksymilian Habsburg kapituluje przed Janem Zamoyskim. Hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny w jednej osobie, najpotężniejsza persona w Rzeczypospolitej Obojga Narodów była sprawcą takiego triumfu, a my nad tym milczymy, jakby oblewał nas rumieniec wstydu?!

Jan Matejko "Jan Zamoyski pod Byczyną"

poniedziałek, czerwca 20, 2022

...na 456-tą rocznicę urodzin JKM Zygmunt III Waza - 20 VI 1566 r.

Nie ma szczęścia do potomnych pierwszy Waza na polskim tronie. Pójdę krok dalej: nie lubią go rodacy. Zapewne wielu kojarzy JKM z faktem, że uwieczniono monarszą sylwetkę na kolumnie w Warszawie i tyle, i kropka. Zapomniano zasługi. Pamięta się królowi to, co niedobre, a mianowicie uwikłanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów w wyniszczające wojny ze Szwedami. I zapewne na tym osadza się cała wiedza o kolejnym Jagiellonie, choć po kądzieli...

środa, października 07, 2020

Kircholmska victoria - 27 IX 1605 r.

"...pod Kircholmem, gdzie Chodkiewicz niemający jak 3000 jazdy, 14000 Szwedów, Niemców, Belgów i Francuzów prowadzonych od samego Karola księcia Sudermańskiego na głowę poraził. Po tem to sławnem nawet i w dziejach obcych zwycięztwie otrzymał Chodkiewicz od papieża Pawła V i innych monarchów listowne uwielbienia, a od króla Zygmunta III hetmaństwo wielkie litewskie" - cytuję z dzieła wydanego sprzed 170-ciu laty (z zachowaniem składni i ortografii z 1850 r.), autorstwa niejakiego Samuela Brodowskiego.

piątek, lipca 03, 2020

... na 410-tą rocznicę bitwy pod Kłuszynem - 4 VII 1610 r.

4 lipca przypada 410-ta rocznica największej w historii oręża polskiego bitwy! BITWY POD KŁUSZYNEM! W 2014 r. zamieściłem w cyklu "Zapomniana victoria" tekst poświęcony tej batalii. Czy coś zmieniło się od tamtej pory? Huczne polskie 4 lipca obchodzenie? Nic bardziej mylnego! Cisza, jak po śmierci organisty. Tak, jakbyśmy wstydzili się, że oto hetman polny koronny Stanisław Żółkiewski (1547-1620) rozgromił wojska, moskiewsko-szwedzkie, wziął w łyka cara i zdobył stolicę obcego państwa? Dlatego raz jeszcze sięgam po ten tekst. Dokonałem tylko pewnych niezbędnych moim zdaniem skrótów i usunięć ikonograficznych. Dlatego raz jeszcze wołam: nie zapominajmy o bohaterach 4 lipca 1610 r.

środa, października 07, 2015

Hetmana Stanisława Żółkiewskiego zapiski o zdobyciu Moskwy - Die 9 octobris AD 1610

"Na każdy dzień wiadomości przychodziły z Moskwy o wielkiej mieszaninie, na którą się tam zanosiło. Aż też przybieżono, dając znać, że Szujski z państwa zsadzon i do swego bojarskiego domu, a potym do monastyru Czudowego w czerńce postrzyżon" - pisał hetman polny koronny Stanisław herbu Lubicz Żółkiewski w swoich wspomnieniach "Początek i progres wojny moskiewskiej". Mam-ci dwa wydania tego dziełka, ale korzystam z tego, które wydano w Krakowie Nakładem Krakowskiej Spółki Wydawniczej w 1920 r. Wzbogacił je wstępem i komentarzem profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Wacław Sobieski. Stąd cytowałem zgodnie z ówczesną składnią, gramatyką i ortografią.

Hetman polny koronny Stanisław Żółkiewski

piątek, lipca 03, 2015

H u s a r i a

Jeden z moich uczniów zaszczycił mnie w czerwcu wypożyczeniem albumu "Husaria Rzeczypospolitej" Radosława Sikory i Radosława Szleszyńskiego (Instytut Wydawniczy ERICA, Warszawa 2014). I ślad tego pożyczenia jest tutaj...

Chyba nie ma w historii polskiego oręża drugiej takiej formacji, która rozpalałaby naszą wyobraźnię, jak HUSARIA! Wielu, dałoby wiele, aby ujrzeć antenata okrytego w lamparcią skórę, z majestatycznymi skrzydłami (nie do końca wiadomo, jak przytroczonymi i czy w ogóle używanymi). Wiem, że jeden z oszmiańskich Poźniaków stawał pod Wiedniem. Mam-że prawo utożsamiać się z nim? Pewnie jakaś niteczka pokrewieństwa gdzieś tam byłaby? Marzenie. Śmiem twierdzić, że potrafimy wymienić choć kilka bitew, w których to szarża husarii przechylała szalę zwycięstwa na stronę Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Strony