historia i ja: malarstwo batalistyczne

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą malarstwo batalistyczne. Pokaż wszystkie posty

sobota, czerwca 14, 2025

Matejko wiecznie żywy?

Wychodzi na to, że... N - I - E !

Nie chcę się nad nikim znęcać lub wykazywać, jaki to ja jestem mądrala, bo mam mgr po studiach historycznych, obcuję z malarstwem od dziesiątków lat - i takie tam. A! mam jeszcze puzzle sprzed wielu lat z "Bitwą pod Grunwaldem", a także na ścianach wieszałem kalendarze z reprodukcjami mistrza Jana. O dziwo, w moim miejscu pracy żadnego lanszafcika? Żadnego! Trochę też na tym blogu o Matejce napisałem (niestety, zarzuciłem myśl kontunuowania cyklu, pt. "Potęga Matejki").

Zacznijmy od podstaw. Oto Jan Matejko (1838-1893), na fotografii wykonanej kilka lat przed śmiercią [1]:

sobota, listopada 09, 2024

Polonia Restituta - XXIX - Wincentego Wodzinowskiego portrety legionowe...

Wincenty Wodzinowski (1866-1940) - po raz kolejny? Ale to będzie zupełnie inna odsłona jego malarstwa, jaką pozwoliłem sobie przypomnieć w cyklu "Paleta" kilka miesięcy temu. Nie ukrywałem wtedy zachwytu nad malarskim ujęciem obrazu wsi. Tym bardziej, że kiedy powstawał monograficzny odcinek poświęcony obrazowi tejże wsi, to ja po prostu tego malarza nie znałem. A tu! - o! - kolejne odkrywanie. Nie wiedziałem, że w czasie wielkiej wojny swe talenta oddał na usługi Legionów Polskich. Tak, już wcześniej poznałem fotografię, którą tu zamierzam po raz pierwszy upublicznić.

Wincenty Wodzinowski z synem - domena publiczna

niedziela, listopada 12, 2023

Polonia Restituta - XXVII - Zygmunt Rozwadowski & Józef Mączka

Przeciętny konsument historii Polski na dźwięk nazwiska Rozwadowski ma jedno, jak mniema, skojarzenie: generał Tadeusz Jordan Rozwadowski (1866-1928). To dobre skojarzenie, bo chodzi o tę samą rodzinę, ale nie chodzi i życie oraz działalność generała, a jego kuzyna. Nazywał się Zygmunt Rozwadowski i żył w latach 1870-1950. Był zatem z pokolenia moich pradziadów. Tylko, że ja wcześniej jakoś nie zetknąłem się z twórczością tego malarza. Nawet nie utrwaliłem sobie takiego szczegółu, że był jednym z autorów "Panoramy Racławickiej", ba! należał do grona uczniów mistrza Jana Matejki (1838-1893).

Zygmunt Rozwadowski (1870-1950) - domena publiczna

czwartek, lutego 11, 2021

...na 180-tą rocznicę urodzin Józefa Brandta - 11 II 1841 r.

Nie zmieniam zdania: malarstwo Józefa Brandta (1841-1915) jest cały czas w cieniu zapomnienia. Staram się, jak mogę popularyzować tę niezwykłą twórczość, która stała się inspiracją dla twórczości Henryka Sienkiewicza (1846-1916). Obaj mieli ogromny wkład w budzeniu ducha narodowego i historycznego w Narodzie, który nie miał państwa. Obaj też nie doczekali końca wielkiej wojny i odzyskania przez Polskę niepodległości. Darowane im było rozczarowanie?

czwartek, grudnia 31, 2020

...na 164-te urodziny Wojciecha Kossaka - 31 XII 1856 r.

Wojciech Kossak (1856-1942) - malarz. I powinno wystarczyć. Każdy średnio inteligentny odbiorca narodowej kultury (bo teraz wszystko jest okraszane jednym słowem, jak pieczęcią: narodowy) powinien wiedzieć o kogo chodzi i wymienić z pamięci kilka płócien, które po sobie zostawił. A i ja nie po raz pierwszy piszę o Malarzu. Odcinek "Palety" (XXVIII) z 25 II 2017 r. poświęciłem jednemu dziełu: "Olszynce Grochowskiej". Równe cztery lata temu było pisanie na 160-te urodziny Mistrza. I to powinno wystarczyć? A jednak zachciało mi się w ostatni dzień 2020 r. wrócić do Wojciecha, syna Juliusza.

wtorek, stycznia 01, 2019

Paleta (XLVI) Wojciech Gerson

„(…) będąc nad wszelki wyraz zapracowanym i strudzonym, przychodził jeszcze nieraz do tych różnych nor nadwiślańskich, w których mieszkaliśmy, aby nas uczyć i zachęcać do wytrwania” - tak swego mistrza wspominał Józef Chełmoński*. Nowy rok zaczynam Wojciechem Gersonem (1831-1901). Nie wiedziałem kogo dzieło podziwiałem. Była wiosna 1976 r. Szkolna wycieczka do Poznania. Moja pierwsza bytność w umiłowanej stolicy Wielkopolski. Punktem zwiedzania oprócz Palmiarni i Starego ZOO (choć wtedy żadnego "nowego" jeszcze nie wybudowano) był Ratusz. Nie pamiętam czy wtedy też po raz pierwszy widziałem sławetne koziołki. Dwa rysy zostały w mózgu: urna z sercem jenerała J. H. Dąbrowskiego oraz obraz "Śmierć Przemysława". Nie znałem wtedy jeszcze wizji Jana Matejki. Ta mnie poruszyła. Po latach ustaliłem, że to właśnie Gerson!...

piątek, grudnia 21, 2018

Paleta (XLV) Horace Vernet

Horace Vernet (1789-1863). Wielka paleta! Wielkie malarstwo! Na blogu "Moje róże-moja pasja" znalazłem taki oto zapis: "Horacy Vernet /1789-1863/ malarz i grafik francuski. Oponent innego wielkiego francuza – Davida. Powinniśmy znać jego postać i dzieło już by z tego powodu, że w jego twórczości poczesne miejsce zajmowała tematyka polska. Namalował bowiem takie obrazy jak : «Śmierć księcia Józefa Poniatowskiego» czy «Polski Prometeusz»". Że wcześniej nie pojawia się w tym cyklu taki Mistrz nad Mistrze? Bierze się to stąd, że wydaje mi się (jakżeż mylne to mniemanie), iż taka twórczość musi być doskonale znane. Błąd! Nie pierwszy na mej zawodowej drodze. Doświadczenie czynnego zawodowo belfra zbyt często sprowadza mnie na ziemię. Wtedy winno być słychać łomot! To kruszą się moje skrzydła i obraca w perzynę wiara... Tak, nigdy nie przestanę powtarzać, że kolejne ciosy zadawane naszej rodzimej edukacji (tak szumnie określane, jako "reformy"?) okaleczają nasze dzieci i wnuki z czytania sztuki, a malarstwa w szczególności! W naiwności sądzę, że ten cykl jest taka próbą ratunku! Jeśli jest inaczej, to trudno. Uspakajam sumienie.

środa, października 31, 2018

Paleta (XLII) Jan Matejko

"Po południu tegoż dnia przybyłem znowu do pracowni; był bardzo zmieniony, chciał wyjść na schodki stojące koło obrazu, aby mógł dalej obraz malować, lecz nie miał siły; próbował, ręką się trzymał za poręcz, lecz wyjść nie zdołał"* - był 30 X 1893 r. 125 lat temu. Następnego dnia było już tylko gorzej: "...taki przedtem krzyk przeraźliwy, taki okropny z ust wydobywał się jego, że się patrzącym straszno robiło. Prawie się z tego na głowie włos jeżył. Trudno zapomnieć tego jęczenia. Krzyk był nadludzki, bo się zdawało, że z największego on gdzieś wychodził olbrzyma". Jan Matejko gasł. Miał 55. lat. Dokładnie tyle samo, co piszący te słowa. Oddał ducha Bogu 1 listopada, 125 lat temu.

środa, czerwca 14, 2017

Paleta (XXXII) Witold Piwnicki

"Skoczyło na nas ze dwa tysiące Tatarów, zaraz wszyscy a wszyscy, co konie mieli, poczęli uciekać... Nie zostało nas, tylko jedenastu, a pan hetman dwunasty, z panem kanclerzem (trzynastym). Szliśmy z nimi pieszo na kilka strzelań z łuku, prosząc go, aby na konia wsiadł i równo z drugimi uchodził. Nie chciał tego uczynić, mówiąc te słowa:

- Nie wsiędę, miło mi przy was umierać. Niech pan Bóg nade mną wyrok swój, który uczynił, skończy"* - poza wypowiedzią, opis jest już znany wiernym Czytelnikom tego blogu. Zamieściłem to wspomnienie Samuela Złotopolskiego w tekście pt. "Stanisław Koniecpolski - zapomniany hetman wielki koronny", jaki ukazał się tutaj 30 stycznia 2014 r. Oczywiście raz jeszcze przynosi nas na pole bitwy pod Cecorą i jest bodaj jedynym zapisem świadka o ostatnich chwilach życia hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego (1547-1620). Skąd ten powrót? Z racji AUTORA!

"Bitwa pod Cecorą 1620"

sobota, maja 20, 2017

Paleta (XXXI) Mort Künstler

Śmiem twierdzić, że k a ż d y , komu bliska jest tematyka wojny secesyjnej (civil war) zna kreskę Morta Künstlera. Reprodukcje Jego obrazów pewnie zapełniają foldery nie jednego miłośnika tego tragicznego wydarzenia. Piszący ten blog nie jest wyjątkiem. Gdyby było inaczej raczej nie zajmowałbym się osoba tego właśnie malarza, grafika, ilustratora.

Pobieżnie nawet śledząc, co można znaleźć w Internecie nabieramy przekonania, że dl Amerykanów to jeden z najbardziej rozpoznawalnych artystów. Przede mną leży książka, której autorem był J. M. McPherson pt. "Gettysburg" (Turner Publishing, Inc. Atlanta 1993), której oprawą graficzną zajął się właśnie Mort Künstler. Jeśli o mnie chodzi : trudno oderwać się od szaty ilustracyjnej. Nie, żebym nie znał tych obrazów. I właśnie dlatego. Traktuję tę książkę (tu serdeczne podziękowania należą się memu Synowi - za znalezienie tej pozycji, jej zakup i przysłanie do Polski) jako... album. Niestety nigdy nie uczono mnie języka Shakespeare'a. Pozostaję w tej materii na poziomie nieczytatego dzieciątka. Trudno. Pozostaje mi oglądanie barwnych ilustracji Morta Künstlera.

sobota, lutego 25, 2017

Paleta (XXVIII) Wojciech Kossak "Olszynka grochowska"

Wiem, co powiecie: artystka, który rozmieniał swój talent na drobne. I to bardzo drobne! Po wielokroć malował, kopiował, powtarzał te same motywy. Na koniec nieomal stał się... wyrobnikiem swego genialnego talentu. Kiedyś nie rozumiałem, jak mistrz Ludwik Sempoliński biadolił w TVP czy jakimś prasowym wywiadzie nad talentem swego wychowanka Bohdana Łazuki, że ten "odcinał kupony od swego talentu". Nic na to nie poradzę, ale ja kocham Wojciecha Kossaka. Ciekawe, że nigdy jeszcze Mistrz nie pojawił się w tym cyklu. Owszem znajdziemy mnóstwo przykładów bycia GO tu, ale konkretnie pośród Wirtuozów pędzla i palety - brak. Niedopatrzenie godne bata! Nieobecność nie usprawiedliwiona. I nie uprawniona.

Tym razem monograficzne ujęcie jednego płótna i kilku na jego temat "wariacji". Niezwykłe ujęcie dramaturgi bitwy pod Grochowem (25 II 1831 r.).

piątek, lutego 17, 2017

Paleta (XXVII) Franz von Lenbach

Selbstporträt Franz von Lenbach - robi na mnie wrażenie! Zaraz wejdzie tu Dürer lub Holbein. To ten sam duch renesansu. Takie mam odczucie. I stawiam zakład, że gdybym ten autoportret (self-portrait) pokazał w oderwaniu od tego pisania, to zapewne przekonałbym adwersarza, że to mistrz z... XVI w. Jak to ładnie napisano w odpowiedniej wersji "W": "Unter den Dargestellten befinden sich Otto von Bismarck, die beiden deutschen Kaiser Wilhelm I. und Wilhelm II., der österreichische Kaiser Franz Joseph, Papst Leo XIII. sowie eine große Anzahl prominenter Persönlichkeiten aus Wirtschaft, Kunst und Gesellschaft des späten 19. Jahrhunderts".

Ale ja zrobię w tej części "Palety" miejsca tylko dla jednego bohatera płócien mistrza z willi des "Malerfürsten" w Monachium: Otto von Bismarcka (1815-1898). Mamy za sobą dwusetlecie urodzin "żelaznego kanclerza", a przed sobą 120-lecie śmierci (30 VII 1898 r.).

sobota, grudnia 31, 2016

Wojciecha Kossaka 160 urodziny - 31 XII 1856 r.

Każdy z miłośników polskiego malarstwa ma s w e g o Kossaka. Juliusz, Wojciech, Jerzy, najmniej chyba znany Norbert. O każdym można by snuć oddzielną opowieść. Jak zresztą o kobietach Kossaków: Zofii, Magdalenie, Marii czy Simonie. Wyjątkowy ród! Wyjątkowy dorobek! Drugiej takiej sagi w historii naszej kultury nie wymalowała żaden inny klan. Niezwykłość może i na skalę światową? Właśnie dziś, w ten sylwestrowy dzień przypada 160. rocznica urodzin Wojciecha KOSSAKA. Rzecz zaistniała w Paryżu o godzinie 23,45. Kilka minut po północy, ale już w 1857 r. zjawił się brat bliźnia, Tadeusz (1857-1935).

sobota, czerwca 18, 2016

Paleta (XXIII) Elizabeth Thompson - cień Waterloo i nie tylko...

201 rocznica klęski cesarza Napoleona pod Waterloo przejedzie bez większego zainteresowania mediów? To nie rok 2015. Trudno. Tym bardziej oddaję dziś moją "Paletę" k o bi e c i e ! To dopiero trzecia malarka w cyklu. Wiem, rumienię się, poprawię. Trudno, aby na moim blogu nie było płócien obecnej tu dziś bohaterki: Elizabeth Thompson (1846-1933). Bo kiedy myślę "Waterloo" widzę m. in. Jej płótna! Tak: szarża szkockiej kawalerii czy angielski czworobok. Swego czasu, kiedy mój blog graficznie wyglądał inaczej, jako winieta pojawiła się ta słynna szarża. Rozszalałe w galopie konie bardzo nie spodobały się jakiemuś Czytelnikowi, który dał temu wyraz w komentarzu...

Co mnie fascynuje w malarstwie Elizabeth Thompson? Właśnie to, że była kobietą. Jak spod pędzla wrażliwej lady mogły spłynąć te wszystkie konie, strzelające muszkiety, wykrzywione w grymasach twarze? Ma-że nasze rodzime malarstwo przełomu XIX i XX w. takiego żeńskiego odpowiednika? Muszę odpowiedź sam sobie bardzo krótko: nie!

czwartek, lutego 11, 2016

Paleta (XIX) Józef Brandt

Tak, przypominam post ze stycznia 2013 r.? Mam lenia? Nie, ale kto tam "przebija się" przez stare posty? Niewielu? Możliwe, że nikt. A dziś jest wyjątkowa okazji: 175. rocznica urodzin Józefa Brandta! Wtedy zatytułowałem ten post (tu po pewnej modyfikacji?) "Józef Brandt - mistrz zapomniany". I nadal tak uważam. Zróbcie rodzinną, koleżeńską, szkolną sondę! Wynik jest do przewidzenia. Podsuńcie którąś z reprodukcji i jak wypadnie?... Wolę nie być przy tym. Józef Brandt czeka na nowe odkrycie. Oczywiście chodzi o NAS, zwykłych odbiorców sztuki, a nie zawodowców, którzy się nią zajmują. Zapraszam do ponownego spotkania... Chyba warto. Tym bardziej w Roku Sienkiewiczowskim.

środa, stycznia 27, 2016

Paleta (XVIII) Jan Chełmiński / Jan V. Chelminsky

Nikt nie uwierzy w podobny (drugi w ciągu miesiąca?) zbieg okoliczności. Nie zwykłem pisać tu banialuków. Trudno bym szukał nadmiernej popularności, bo podobny blog nie ma szans z kulinarnymi lub modowymi stronami. Pomyślałem, że czas do "Palety" zaprosić polskiego malarza. I jeszcze najlepiej takiego, który jakoś został w cieniu, ba! przeciętny odbiorca sztuki miałby chyba kłopot, aby określić tematykę jego płócien lub rozpoznać go w galerii bez przeczytania tabliczki na ramie obrazu. No to zerknąłem do mego blogowego archiwum i sięgnąłem po plik zatytułowany: Jan Chełmiński. I tu owo zaskoczenie: dzisiaj, 27 stycznia, przypada 165 rocznica urodzin Malarza. Stało się w Brzóstowie 27 stycznia 1851 r.

poniedziałek, stycznia 07, 2013

Józef Brandt - mistrz zapominany

Jestem zdania, że Józef Brandt (1841-1915) jest zapominanym Mistrzem malarstwa batalistycznego XIX w. W pamięci pokoleń zapisali się J. Matejko, A. Grottger, bracia Gierymscy, ba! J. Suchodolski, ale Brandt? Może nazbyt ambitnie nie szukałem, ale przez ostatnie lata wpadły w moje ręce raczej drobne publikacje na temat jego malarstwa. Przed laty Krajowa Agencja Wydawnicza wydawała miniaturową serię książeczek pt. "Malarstwo polskie monografie". W 1984 pojawiła się ta, autorstwa Teresy Sowińskiej "Józef Brandt". To samo wydawnictwo, w tym czasie wydało komplet ośmiu pocztówek J. Brandta, w opracowaniu graficznym Danuty Żukowskiej. Wydawnictwo Dolnośląskie w 2005 r. wydało pracę Ewy Micke-Broniarek "Józef Brandt". Ładnie wydana, na dobrym papierze, wiele barwnych reprodukcji.

Strony