Tryptyk powstańczy - 3

czwartek, sierpnia 03, 2023

Tryptyk powstańczy - 3

Pokoleniu wychowanemu na "Szpilkach" nie trzeba przypominać kim był pan Eryk Lipiński (1908-1991). Młodszemu już niestety - tak. Patronuje Muzeum Karykatury, którego 45-ta rocznica z otwarcia przypadnie 15 września. Nie będę tu i teraz roztrząsał biografii rysownika, satyryka. Zaraz odezwą się głosy, że w czasach stalinowskich... - wiem, pamiętam, sam na lekcjach pokazuję rysunki, jakie wtedy tworzył pan Eryk Lipiński. Ja jednak piszę w innej intencji: kolejnej rocznicy wybuchu powstania warszawskiego. Raczej nie kojarzymy  t e  j  twórczości z godziną "W" i tym, co obróciło w kupę gruzu i największy cmentarz Warszawę. A jednak mamy ciekawy przykład. Chodzi o wiersz pt. "Chłopaki z AK". 

Żołnierze Kolegium „A” – elitarnej jednostki Kedywu Okręgu Warszawskiego AK - domena publiczna

Nie pamiętam, abym kiedykolwiek słyszał tę pieśń/piosenkę. Tym bardziej warto zacytować ją tutaj. Można ją znaleźć w kilku miejscach. Podaję szczegóły w przypisach. Warto też pogrzebać w Internecie, aby się przekonać, jakiej zwrotki nie umieszczono choćby w wydaniu z 1988 r. Jej treść nie pozostawia złudzeń dlaczego ówczesna cenzura nie pozwoliła na jej wydrukowanie.

 

Pierwszego sierpnia w całej Warszawie
się rozpoczęła okropna draka:
po jednej stronie byli Germańce,
po drugiej stronie warszawskie AK.

          Germańce mieli tanki i krowy
          oraz ruskiego pomoc kozaka,
          tego nie miała dzielna Warszawa,
          lecz za to miała chłopaków z AK.

Szkopów generał polskie kobiety
stawia przed tanki, aby je zakatrupić, 

ale to się nie udaje,
bo je bronią chłopaki z AK.

          Wtedy Germańce z europlanów
          bo to jest ichnia już moda taka,
          dawaj do kobiet walić i dzieci,
          aż diabli biorą chłopaków z AK.

W radio generał Bór do Churchilla:
- Ratuj - powiada - brata Polaka,
bo już tak dłużej nie wytrzymamy
 i zginą wszystkie chłopaki z AK.

          Wtedy przybyli nocni desanci,
          na miasto spadła niejedna paka.
          Już są granaty i rozpylacze,
          i szkopy bledną, jak widzą AK.

Zawołał Führer swoich gierojów:
- Do chrzanu - mówi - robota taka!
Mamy bombowce, krowy i tanki

a tu nas leją chłopaki z AK.

          I całą armię swoich sprowadził,
          Każdemu bombę dał do plecaka,
          - Już was dziesięciu jest na jednego,
          musicie pobić chłopaków z AK.

Strasznie się bali swojego wodza,
Lecz jeszcze bardziej to warszawiaka.
Przez dwa miesiące biją stolicę,
bronioną dzielnie przez chłopców z AK.

          Kościoły wszystkie porujnowali,
          narodu kupę zamkli w barakach,
          ale to wszystko jem nie pomaga,
          nie mogą pobić chłopaków z AK.

A że przysłowie rzymskie powiada:
Herkul nie zwalczy sam dziesiątaka -

w zniszczonem mieście i pod przemocą
kapitulują chłopaki z AK.

          A tam na Pradze Ruskie stojali,
          i stała cała ichnia wataha,
          Ruskim sposobem nas wykiwali,
          taka już dola chłopaków z AK.

Pusta stolica i wypalona
straszy z daleka jak mara jaka,
ale dowodem jest bohaterstwa
światu całemu dla chłopców z AK.

          A kiedy Polska powstanie wolna,
          to w niej stolica nie byle jaka
          będzie pomnikiem na całe wieki
          dla bohaterskich chłopaków z AK.
 

Której zwrotki brak w książkowych wydaniach, które przede mną leżą? A proszę się domyśleć lub samemu sprawdzić. Raczej nie jest to zbyt trudne, jeśli skojarzymy, kiedy obie publikacje powstawały. "Pamiętniki" jeszcze w czasach PRL-u. 

Ciekawe, że kiedy włączyłem YT, to okazało się, że fotografię jaką tu wykorzystałem (z domeny publicznej, tj. Wikipedii) jest również ilustracją tej pieśni/piosenki. Zaskakujący zbieg okoliczności. 

Eryk Lipiński (1908-1991) - domena publiczna

_______________________________

Lipiński E., Chłopaki z Aka, /w:/ Satyra czasu wojny i okupacji, wybór E. Lipiński, Krajowa Agencja Wydawnicza, Białystok 1988, s. 85-86

tenże, Pamiętniki, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2016, s. 194-196

http://www.sppw1944.org/index.html?http://www.sppw1944.org/books/piesni/44.html [data dostępu 27 VI 2023]

https://www.youtube.com/watch?v=r5RLu0QCoss [data dostępu 27 VI 2023]