historia i ja

poniedziałek, stycznia 30, 2023

Machtergreifung / Machtübernahme - 30 I 1933 r.

"W roku największego poniżenia narodu niemieckiego, w roku wojny mieszczańskiej i Zgromadzenia Narodowego w Weimarze, wskutek dyktatu wersalskiego Niemcy tracą zarazem wolność i cześć. W owym roku zwątpienia, nieznany nikomu żołnierz frontowy decyduje się o własnych siłach odmienić los Niemiec. Jeden człowiek powstaje przeciwko całemu światu [...]" - takie opisanie znalazło się na jednej z pierwszych propagandowych fotografii, jaką wykonał Heinrich Hoffmann, osobisty fotograf Adolfa Hitlera. Czas chaosu, jaki nastąpił po 1918 r., praktycznie zewsząd narastało napięcie. Czy ono miała zabarwienie czerwone czy brunatne, to nie miało większego znaczenia. Takie czasy od zawsze budziły demony, ożywały instynkty najgorszego sortu. Pech chciał, że demokracja dała szansę życiowemu bankrutowi, który po klęsce w wielkiej wojnie otworzyła drogą ku władzy m. in. ADOLFOWI HITLEROWI!... Właśnie mija 90. lat, jak został wybrany kanclerzem Republiki Weimarskiej! Jeszcze nie III Rzeszy, bo to jej formalnie nie było. Na to musiał rozstać się z tym światem sędziwy starzec, a zarazem prezydent tego kraju: Paul von Hindenburg (1847-1934).

sobota, stycznia 28, 2023

...na 450-tą rocznicę ogłoszenia aktu konfederacji warszawskiej - 28 stycznia 1573 r.

Jestem zdania, że 28 stycznia AD 1573, to jedna z najdonioślejszych dat w historii Rzeczypospolitej! Oto, po śmierci ostatniego z Jagiellonów, doszło do sformułowania aktu wagi, którego trudno nie doceniać. Że nikt nad nim się dziś nie pochyla, nie biją dzwony, bo nastała 450-ta rocznica? To chyba jasne i zrozumiałe. W kraju, w którym stawia się na cokole jedną jedyną religię, inne mając za jakieś odstępstwa od wiary lepiej nie trącą dawnych strun. Zaraz cisną w nas zarzut... ideologizacji! To, co było fundamentem Rzeczypospolitej Obojga Narodów teraz jest zamiatane w szary i brudny kąt!

piątek, stycznia 27, 2023

Myśli wygrzebane - 132 - Seneka

"To już trzeci raz spotkamy się z Seneką. Ilekroć odkładam «Dialogi» czuję niedosyt. Kiedy pomijam zdania, które wcześniej podkreśliłem (bo czytam z ołówkiem w ręku) czuje się, jakbym się okradał. A i tak swoista selekcja stawia mnie przed trudnymi wyborami" - tak pisałem 23 X 2013 r. Dawno temu. Tak, w tym cyklu, w odcinku 29. Teraz mamy rok 2023 i odcinek 132! Innymi słowy: całe wyrastanie mego wnuka Jerzyka nie było tu, na tym blogu, Seneki! Zatem po raz czwarty. Zatem po raz kolejny będą to "Dialogi". To jak wydobywanie z otchłani myśli wygrzebywanie.

środa, stycznia 25, 2023

...na 435-tą rocznicę bitwy pod Byczyną - 24 I 1588 r.

Nie wiem dlaczego wokół niektórych wydarzeń historycznych zapadła cisza, jak po śmierci organisty. Serce Polaka, Sarmaty, czytelnikom choćby Komudy powinno puchnąć z dumy, kiedy sięgną po klasyka historiografii prof. Władysława Konopczyńskiego "Dzieje Polski nowożytnej" i zaczną czytać: "...Zamoyski 24 stycznia [1588] zbił Austriaków i maksymilianistów pod Byczyną". W moje wyobraźni pojawia sie obraz niezawodnego w tej materii Jana Matejki: arcyksiążę Maksymilian Habsburg kapituluje przed Janem Zamoyskim. Hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny w jednej osobie, najpotężniejsza persona w Rzeczypospolitej Obojga Narodów była sprawcą takiego triumfu, a my nad tym milczymy, jakby oblewał nas rumieniec wstydu?!

Jan Matejko "Jan Zamoyski pod Byczyną"

poniedziałek, stycznia 23, 2023

Pandemiczne opowieści - odsłona XLVII - pasjans pani Leopoldyny

- Znowu mi nie wyszedł! - pani Leopoldyna zaczęła uderzać palcem w kartę. Jak na złość asa pik.

- Co się acana tak ciskasz? - pan Telesfor zaciągnął się mocno fajką.

- Pasjans mi nie wyszedł! - pani Leopoldyna poprawiła czepek i spojrzała na siedzącego obok męża.

- To trzeba się zaraz ciskać? - pan Telesfor wypuścił strugę dymu przed siebie. - Jest-że o co?

- Jest! Jest! Jest! - stanowczość pani Leopoldyny nabierała rumieńców. - Bo dla pana tylko huzary lub ułany mogą jeszcze iskrę wykrzesać!

- Takie są prawa prawego wiarusa, dobrodziejko moja - pan Telesfor uśmiechnął się, aż wąsy zabawnie zagrały na jego wardze.

- Myślałby kto, że acan świat zawojowałeś! - pani Leopoldyna zaczynała stawiać na kwaśność w tonie i rozumowaniu. Rezolutności jej nigdy nie zbywało. Tylko, że pan Telesfor raczej unikał konfrontacji. co innego hiszpańskie czy moskalskie harmaty, a co innego gniewność żony.

- Ech! Gdyby żył cesarz... - westchnął pan Telesfor.

sobota, stycznia 21, 2023

Spotkanie z Pegazem - 192 - Maria Konopnicka "Branka" i "Partyzantka"

Nie po raz pierwszy w tym cyklu robię miejsce dla poezji Marii Konopnickiej (1842-1910). Mamy rzadką okazję wrócić do wierszy o tematyce patriotycznej. Rocznica styczniowej insurekcji jest wyjątkową: 160-tą. Każde moje z tej okazji pisanie czy przypominanie ma przypomnieć o tym zrywie niepodległościowym. Wcześniej Włodzimierz Wolski, teraz Maria Konopnicka. Nie czarujmy się: z twórczości tej poetki i pisarki żywa już tylko została "Rota". Dla mnie to też coś z bajek, np. Stefek Burczymucha lub Pimpuś Sadełko. Kogo dziś wzrusza los sierotki Marysi, co pasała gąski?

czwartek, stycznia 19, 2023

Marszałek Józef Piłsudski o powstaniu styczniowym...

„Niewola moskiewska tym się różni od wszelkiej innej, że oprócz krzywdy i ucisku naród ujarzmiony znosić musi stale upokorzenia” - pierwszy raz czytałem te słowa przeszło czterdzieści lat temu, kiedy mój ówczesny wychowawca w wielkim sekrecie, pożyczył mi kilka przedwojennych, pożółkłych tomów. Sam nie wierzyłem w swoje szczęście: ściskałem „Pisma zbiorowe. Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych” Józefa Piłsudskiego z 1937. Trudno o większy dowód zaufania, na jaki mógł się porwać nauczyciel w PRL-owskiej szkole. Emocje rosły z każdą przeczytaną stroną. Poznawałem świat zakazany, bo związany z J. Piłsudskim. Świat nieznany, bo związany z jego działalnością socjalistyczną, publicystyczną i historyczną. Nie wolno nam zapominać, że w tym okresie publikacja tych pism, to było nieziszczalnym marzeniem, a na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu karty biblioteczne opatrzone były pieczątkami, jak na dziełach... dr J. Goebbelsa: za specjalnym pozwoleniem...

wtorek, stycznia 17, 2023

Spotkanie z Pegazem - 191 - Włodzimierz Wolski "Marsz powstańców"

Ależ to już było! - odezwie się głos niezadowoleństwa.Wiem. Sprawdziłem. Odcinek 64 tego cyklu. Z 22 stycznia 2016 r. Trochę lat minęło. Nie żebym nie szanował swoich Czytelników i Miłośników. Zapomniałem, że pisałem? Postanowiłem dać jego zmodyfikowaną wersję, jak wydanie drugie jakiejś książki? No właśnie.

160-ta rocznica wybuchu powstania styczniowego pcha mnie do pewnych działań. Jedną z nich jest: pieśń. Bodaj czy nie jedna z najbardziej utożsamianych z rokiem 1863. Próbowałem: moi uczniowie nie znają. Namówienie do wspólnego odśpiewania też mi raczej nie wypadło. Zatem jest dla kogo przypomnieć pisanie sprzed siedmiu już lat. Oto poniższe jest powrotem, choć tylko częściowym do tego, co zostawiłem już na tym blogu. Oczywiście zapraszam do przeczytania pierwodruku.

niedziela, stycznia 15, 2023

Paleta - LXVI - Artur Grottger

Sprawdziłem, bo nie wierzyłem. Tyle odcinków tego cyklu, a ja żadnego nie poświęciłem twórczości i życiu Artura Grottgera (1837-1867). Nie znaczy to, że nigdy nic, ani jednego zdania. Trudno pisać o roku 1863 i nie wspomnieć o malarzu. Bo tak, jak jest z Matejką, którego wizje zawładnęły pamięcią historyczną pokoleń, tak samo jest z kartonami Grottgera, gdy myślimy o powstaniu styczniowym. Dawno minął czas, kiedy zdobiły miejsca wzrastania pokoleń Polaków. Dziś niewielu ma w swoich zbiorach albumy z tą twórczością. Coraz gorzej jest z rozpoznawalnością tej charakterystycznej kreski. Od czasu do czasu dochodzą do mnie głosy, że piszę o sprawach oczywistych, znanych, wręcz oklepanych. Nieprawda! Tego nauczyło mnie wykonywanie belferskiego zawodu, że nie ma niczego oczywistego! I kiedy podsunąłbym te reprodukcje przed oczy młodzieży XXI w., to odpowiedzią byłoby milczenie. Jak w grobowcu rodzinnym...

piątek, stycznia 13, 2023

Kazimierza Kutza - kilka nauk do przełknięcia... (2004-2005)

"Kazimierz Julian Kutz – polski reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta, nauczyciel akademicki, publicysta, pisarz oraz polityk. Wykładowca Uniwersytetu Śląskiego i krakowskiej PWST" - podpowiada nam internetowa skarbnica wiedzy wszelakiej, czyli Wikipedia. Wstydem by było brak choćby tel elementarnej wiedzy na temat. Kazimierz Kutz (1929-2018). Nie twierdzę, że był to człowiek łatwy. Wręcz przeciwnie! Chwilami zadziora! Chwilami napastliwy! Bez wątpienia uparty Ślązak! Może stąd jego hardość w ocenach i atakach, chwilami ocierających się o skrajny nacjonalizm. Nie mnie to teraz tu oceniać.

Strony