historia i ja

poniedziałek, stycznia 13, 2025

My english adventure - odcinek 16 - Buckingham Palace

"My english adventure" - osiąga finałowy punkt zwiedzania, pamiętnej dla mnie środy 18 września AD 2024. To już ostatni odcinek tego cyklu poświęconego stolicy nad Tamizą. "Wszystko w życiu ma swój kres" - śpiewała przed laty Anny German. Tak też musiało się stać i tym razem. Na liście, którą sobie stworzył mój syn Maciej, to punkt wieńczący dzieło naszego advenczerowania tego konkretnie dnia. Zwieńczenie niemal-że z przytupem? Dla mnie na pewno - tak. Każda minuta spędzona na tym wędrowaniu, to dla mnie przeżycie przeżyć. Starczy sprawdzić ile odcinków poświęciłem tylko tej środzie. Kogoś może dziwić rozwlekłość tej relacji? Ja tak to widzę, ja tak to opisuję. Że się na ten czas blog zrobił mono-tematyczny? Oto moja przygoda z historią! Wyjątkowa! Jeśli jednak będzie mi kiedyś dane, aby znowu przejść od Westminsteru pod Buckingham Palace, to już nie będzie ta emocja.

Staram się nie uronić niczego z otoczenia placu. Stąd i nie dziwota, że moją uwagę skupia uliczny... słupek. "Warum?" - zapyta nieznajomy z Bundesrepublik. A, bo zostały na nim umieszczone inicjały zmarłej królowej Elżbiety II (1952-2022). Dla mnie to owe smaczki, na które uczulam każdego. Taki pałac, pomnik czy kamienicę dostrzeże każdy i każdy mu pstryknie foto lub uwieczni na swoim selfi. Ale jakiś tam słupek? Zatem patrzmy i widźmy! I fotografujmy. Warto. Obraz miasta z takimi detalami naprawdę staje się jeszcze bardziej interesujące.

To nie jest brama do Buckingham Palace. To wejście do ogrodu, którym ruszymy, kiedy już ostatnie pstrykanie pomnika królowej Wiktorii Hanowerskiej (1837-1901) wygaśnie. Wtedy też po raz kolejny spotkamy szare wiewiórki. Jedna autentycznie zapozowała mi. Efekt oceńcie sami.

Oto brama Buckingham Palace! Dla niewtajemniczonych: proszę nie mylić pałacu z bohaterem książki A. Dumasa-ojca "Trzej muszkieterowie". Ten z powieści, to George Villiers, 1. książę Buckingham (1592-1628). Sam Buckingham Palace został wzniesiony dopiero na początku XVIII w. Prawie osiemdziesiąt lat po zamachu w Portsmouth, którego skutecznie dokonał John Felton na wspominanym tu księciu, faworycie m. in. JKM Karola I (1625-1649).

Niestety, nie byłem świadkiem zmiany warty przed siedzibą JKM Karola III. Gwardziści w swych historycznych mundurach stali, a jakże. Nie dysponuję jednak sprzętem, który umożliwiłby mi wykonanie dobrej jakości zbliżenia ich sylwetek. Tu też dostrzegłem strażników monarszej siedziby. Życzliwy uśmiech dodał mis skrzydeł.

Nie pozostało mi nic innego, jak zachwycać się fasadą, a potem pomnikiem pierwszej cesarzowej Indii. Krótka, w jednym słowie zaklęta ocena? Olbrzym! Na miarę czasów i znaczenia JKM Wiktorii Hanowerskiej, której imię stało się synonimem epoki, jak wcześniej JKM Elżbiety I. Mam problem, kiedy w znanym sobie programie produkcji angielskiej słyszę o stylu: edwardiańskim czy gregoriańskim. Bo po prostu nie wiem, do którego władcy przypisać ów styl!

I znowu - l w y ! Godny strażnik i w końcu to herbowy zwierz wszystkich panujących nad Anglią bez względu na dynastię, jaką reprezentowali, np. Normanowie, Lancasterowie, Yorkowie, Tudorowie czy Hanowerczycy. I czy uzasadniona była sugestia, aby tym zwierzom poświęcić oddzielny odcinek cyklu?

Oto prawdziwe zwieńczenie londyńskiego advenczerowania! Czy byłem zachwycony? Tak. Czy byłem zmęczony? Nie. Zabrakło dnia, aby nasycić się każdym kątem, każdą cudownością, jaką można odnaleźć nad Tamizą. Wiedziałem, że tak będzie. I wolę tego nie rozdrapywać, bo to... boli. Że tak mało, choć i tak dużo. Byłoby ojcowską niewdzięcznością z mojej strony, gdybym robił z tego powodu wyrzuty mojemu synowi Maciejowi. Po prostu Londyn kusi tyloma cudami, że ukontentowaniem musiałby być tydzień tylko tam!

To już powolne wycofywanie się. Park. Stacja metra: Green Park. Znowu bramki. Byliśmy już tu? Tak, w odcinku o metrze. I powrót na stacje kolejową, od której wszystko się zaczęło. St Pancras. Oczekiwanie na pociąg do Corby. Ale to nie było jałowe wlepianie się w zegarek czy to już na nas czas...

To tu wypiłem prawdziwą, angielską herbatę! Tak, londyńska bawarkę. "Z mlekiem?" - kwasie się pan z logo Realu Madryt na wypłowiałej bluzie. Z mlekiem, proszę pana! Na początku się wzdrygnąłem. Do tego stopnia, że syn chciał już zamówić herbatę bez mleka. ale doszło do mego rozumu, że skoro już tu jestem, to przecież grzechem byłoby nie skosztować angielskiej herbaty! No to ją wypiłem. Do ostatniej kropelki. "I smakowało?" - pan od kwaszenia nie dowierza. Napiszę coś, co zaskoczy wielu: bardzo! Trochę, jak nasza kawa zbożowa z mlekiem. Niestety tego faktu nie uwieczniło fotograficzne oko.

Na otarcie łez było kupowanie drobiazgów dla moich osobistych Wnuczków i zerknięcie do księgarni, aby się przekonać ile książek historycznych czeka na angielskich miłośników historii. Pewne polonica też natrafiłem! Oj, cud, że nie znam języka...

No i powrót do Corby! Która już była? Po 23?

Koniec odcinka 16, londyńskiego. Zamykam wspominanie dnia 18 września 2024 r. Czekał na mnie czwartek. Czekało na mnie kolejne magiczne miejsce: CAMBRIDGE!

PS: Londyński plik to 833 zdjęcia! Sam jestem w szoku.

Strony, na które i ja spoglądałem...

George Villiers (1. książę Buckingham) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pałac Buckingham – Wikipedia, wolna encyklopedia

czwartek, stycznia 09, 2025

My english adventure - odcinek 15 - The Mall, czyli idziemy ku Buckingham Palace

"My english adventure" - miała się powoli ku końcowi tu nad Tamizą. Czas jest nieubłagany. Podziwiać tylko, że moja kondycja naprawdę do pozazdroszczenia. "Do starego samochodu włożyliśmy nową część" - tak plastycznie rok wcześniej określił skutek wszczepienia mi bajpasów ordynator chirurgii w jednym z bydgoskich szpitali. Skutki tego odbierałam w czasie poznawania tajemnic Londynu. Mój Syn miał pewne obawy czy podołam trudom całodziennej, miejskiej eskapady. Nie zawiodłem ani Jego, ani siebie. Nie było przystawania, nie było zwalniania tempa. Pewnie te moje fotografowania, obchodzenie każdego spotkanego pomnika lub innego cudeńka architektonicznego, to już był pewien postój i przyhamowanie. Wigoru dodawała wizja: przed nami Buckingham Palace! To naprawdę dodaje skrzydeł.

Norweski lew! Tym razem dla odmiany. Ciekawe czy wprawne oko czytelnika wypatrzyło o jaką ambasadę chodziło mi, kiedy stałem w cieniu kolumny Nelsona? "Kanada!" - ryczy rozentuzjazmowany spoglądacz o dobrze dobranych szkłach korekcyjnych. Tak, a ten kartusz wypatrzyłem, gdy zacząłem opuszczać tak szczegółowo opisany plac w poprzednim odcinku. Tak, te kolejne moje kadry zaliczam do serii zdjęć: patrzycie, a nie widzicie. Zawsze namawiam moich uczniów, aby zwracali uwagę na detale, niby drobiazgi, ale cenne i wiele mówiące o historii. W końcu jakiś tam pomnik byle któś może sfotografować, ale wypatrzeć flagę szkocką już nie koniecznie.

No i oto stanąłem przed pierwszym zaskoczeniem pomnikowym w drodze ku Buckingham Palace! Zachodziłem go od tyłu. Przyznam, że pomyślałem: Kościuszko? Ale niby skąd Naczelnik na cokole w Londynie. Nie dość na tym: a kogo bił w dalekiej Ameryce adept Szkoły Rycerskiej? Wojska JKM Jerzego III Hanowerskiego (1760-1820)! Wątpliwe, aby Anglicy postawili pomnik komuś, kto gromił ich pod Saratogą czy bronił przed nimi West Point! Szybko rzecz się wyjaśniła! Toć to sam kapitan James Cook (1728-1779), odkrywca m. in. Australii! Też miało mu się (czytaj: temu pomnikowi) oberwać, kiedy fala antykolonialnych wystąpień targała londyńską ulicą. Uratowano go. Stoi w zaciszu.

Tu trochę jednak poszperałem i znalazłem, że to dzieło sir Thomasa Brocka (1847-1922) z 1914 r. Nie wiedziałem, że oto wkraczamy na słynną The Mall, reprezentacyjną aleję, która prowadzi prosto do celu, czyli siedziby JKM Karola III! Nie będzie to jednak pochód w jedną, określona stronę. Na tym polega męka peregrynowania w mojej obecności.

Duch imperialnej przeszłości bez wątpienia bił z kolejnego cokołu! Ten hełm, ta poza, ta apoteoza! Zatrzymany czas brytyjskiej potęgi kolonialnej? - ja tak to odczytuję. Royal Marines Memorial, dzieło które stworzył angielski rzeźbiarz Adrian Jones (1845-1938). Powoli zaczyna się pisać historia sztuki pomnikowej Anglii z przełomu XIX i XX wieku! W poprzednim odcinku odcinałem się od mądrzenia, a teraz sam płynę nurtem nadmiernego gadulstwa. Stąd poniżej mego wspominania linki do stron, które mogą uzupełnić naszą wiedzę lub jej brak. Pomnik powstał w 1903 r. i upamiętnia m. in. udział Anglików w zwalczaniu powstania bokserów (z lat 1899-1901).

Lekko odbiliśmy z The Mall na St. James. Powód? Zaraz się ujawni! I to nie jeden, i nie dwa. Miło, kiedy spotyka się postacie z historii doskonale znane. Nie wiem jaki poziom emocji mną targnął, ale na widok kolejnego pomnika konnego wyrzekłem jedno krótki z lekką nutą niedowierzalności: Berty?! Nie mogło być żadnych wątpliwości: JKM Edward VII (1901-1910), niesforny syn JKM Wiktorii Hanowerskiej, wuj m. in. kaisera Wilhelma II (1888-1918) i carycy Aleksandry Fiodorowny (1894-1917). Malownicza, barwna, burzliwa i bez to sympatyczna jednak postać w królewskiej rodzinie przez cały XIX w. Biedna matka, że miała takiego urwi-połcia? Jako król okazał się godnym urzędu i powagi brytyjskiej korony. Na cokole wyryto napis: "EDWARDUS VII REX IMPERATOR 1901-1910".

Dopiero teraz, kiedy chcę jednak wzbogacić narrację o pewne szczegóły topograficzne dowiaduję się, że znaleźliśmy się na Waterloo Place. Trudno było nie dostrzec sylwetkę potężnego pomnika. Guards Crimean War Memorial z 1861 r. upamiętnia udział żołnierzy angielskich w wojnie krymskiej. Robią wrażenia wiarusi stojący na przedzie, na szczycie bogini zwycięstwa Wiktoria! Czuje się przed nimi respekt. Robi na manie wrażenie napis: "CRIMEA". Trudno nie myśleć, jakie dziś jest położenie Krymu i w ogóle o wojnie, którą rozpętał kremlowski bandyta, W. Putin. To nie będzie ostatnie wspominanie wojny z lat 1853-1856. Zaraz kolejne spotkanie.

Z czasem plac dopełniły dwie figury. Średnio zorientowanemu miłośnikowi historii przypominać raczej nie trzeba kim była Florence Nightingale (1820-1910), ale już sekretarza wojny tego okresu znają raczej tylko szerzej zainteresowani konfliktem z Rosją cara Mikołaja I, Sidneya Herberta (1810-1861). Proszę zwrócić uwagę na to, co matka pielęgniarstwa trzyma w dłoni! W historiografii angielskiej nazywa się ją: the Lady with the Lamp ("Damą z lampą"). Nikt tak przecież nie przyczynił się do szerzenia oświaty medycznej, pielęgniarskiej, jak ta dzielna Angielka, która swoim poświęceniem uratowała wiele ludzkich istnień.

Wróciliśmy na plac, na którym dumnie kroczył koń Edwarda VII. Raczej nie miałem wątpliwości widząc bohatera w jakimś dziwnym uniformie. To mógł być tylko kapitan Robert Scott (1868-1912)! I to był Robert Scott! Stali czytelnicy mego bloga (blogu?) wiedzą, że to bohater mego pisania kilka lat temu. Pasjonuje mnie Jego osoba, rywalizacja z Amundsenem o dotarcie do Bieguna Południowego. Wiemy czym się ona zakończyła: wielką angielską tragedią!

Bardzo okazale uczczono pamięć wyjątkowego bohatera wojny krymskiej, a był nim marszałek polny John Campbell, 1. baron Clyde (1792-1863). Czyn jego i podległych mu żołnierzy wpisał się w przebieg bitwy pod Bałakławą (1854 r.). To tu doszło do słynnych szarż kawaleryjskich wszystkich walczących stron i powstania pamiętnej czerwonej linii, jaką byli żołnierze Campbella powstrzymujący morderczy atak Rosjan! Jakby co, to mamy kolejnego londyńskiego lwa!

Wracamy na The Mall. Ale myliłby się ten kto sądziłby, że to koniec pomnikowych zachwyceń z mojej strony! Ostatnie królewskie spotkanie tego odcinka! "A królowa Wiktoria?!" - obrusza się pan, któremu spieszno do Buckingham Palace. Spieszę uspokoić: to jeszcze nie w tym odcinku, drogi panie. Nie wiedziałem, że czeka mnie spotkanie wyjątkowe, bo obojga królestwa, którzy wstąpili na tron po abdykacji Edwarda VIII. Panie i panowie Ich Królewskie i Cesarskie Moście: Jerzy VI i Elżbieta! Tak, rodzice Elżbiety II, a dziadkowie Karola III. Przypomnę, że Jerzy VI był wnukiem Edwarda VII. Koniec gadulstwa genealogicznej popisówy!

Ciekawe, że na pewnym portalu zakwalifikowano ten pomnik jako... wojenny. "Bo?" - zawiesił głos pan w kaszkiecie w stonowaną kratkę. Bo na płaskorzeźbach uwieczniono sceny z czasów II wojny światowej. Król jest w mundurze. Przypomina się też o ważnym fakcie: rodzina królewska w chwili dziejowej próby nie opuściła Anglii, pozostała w Londynie. Znamy filmy dokumentalne z tego okresu lub zdjęcia, jak królewska para odwiedzała miejsca nalotów, rozmawiała z londyńczykami. Mało tego księżniczka Elżbieta wdziała też mundur i to nie dla parady.

Znajdziemy tu również prywatne, rzekłbym kadry z życia, królowej-matki. Jej słabość do koni i miłość do psów rasy welsh corgi pambroke.

Tak, można temu jednemu pomnikowi poświęcić autonomiczny odcinek. Siedem kadrów? Sam się sobie dziwię. Jest ich trochę więcej, ale pora jednak dotrzeć do Buckingham Palace. Robi się coraz później. Widzę to zniecierpliwienie na wielu obliczach, ba! nawet zmęczenie. A tym samym pora, aby opuścić Londyn.