Zapraszam do... - odcinek 1 - Bierzgłowo

niedziela, sierpnia 05, 2018

Zapraszam do... - odcinek 1 - Bierzgłowo

Wnikliwy,  czyli uważny Czytelnik tego blogu (tj. taki, który trwa ze mną od 15 XII 2012 r.) powie: "Ale o Bierzgłowie już tu było". Nie, o samym Bierzgłowie jeszczem nie pisał. 19 grudnia 2012 ukazał się wpis pt. "Bierzgłowo - magia średniowiecza". Tylko, że wtedy skoncentrowałem się nie na samej miejscowości, a na zamku krzyżackim (do którego będę chciał raz jeszcze zaprosić, z wykorzystaniem zdjęć z tej sesji, a więc 8 VII 2018 r.). Od dziś proponuję  otwarcie nowego cyklu pt. "Zapraszam do...".

"Bierzgłowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Łubianka, około 19 km na północny zachód od Torunia" - uświadamia nam Wikipedia*. Zresztą niewiele tam w ogóle znajdziemy o tej niezwykłej miejscowości. Dla mnie osobiście ma swój czarujący klimacik. Kocham gotyk! I dla mnie tu właśnie zaczyna się szlak chełmińskich kościołów gotyckich i zamków krzyżackich. Wiem, obiecałem na kolejne "Zapraszanie".

Urzeka mnie kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Jestem nim oczarowany odkąd go pierwszy raz ujrzałem. A było to w maju 1986 r. Strach liczyć, 32. lata temu. W drodze do Chełmży odkrywałem cuda tamtejszej (wtedy zupełnie mi nieznanej) architektury średniowiecza. Od tamtego czasu wielokrotnie przemierzałem drogę: Bierzgłowo - Łubianka - Biskupice - Warszewice - Kończewice - Chełmża - Papowo Biskupie.

Kilka lat temu doznałem szoku oglądając kanał TVP-Polonia. Akurat kończyła się transmisja mszy świętej. Nie wierzyłem własnym oczom. To... to... to... był kościółek w Bierzgłowie! Piszę "kościółek", bo to niewielka bryła architektoniczna. Perełka! Wszedłem na portal tej parafii. Skromnie tych informacji: powstała po 1300 r., pierwotnie patronował świątyni św. Wawrzyniec, Najświętsza Maria Panna dopiero od 1670 r., to jedna z najstarszych w Ziemi Chełmińskiej, wyposażenie barokowe (ołtarze)**. Gdyby te mury mogły mówić!

Prowokacyjnie zamieściłem zdjęcie wiatraka. Koźlak. Ale to nie ten, którego fotografowałem w 2002 r. Tamten został zrekonstruowany? Nie znam się. Skrzydła tamtego praktycznie nie istniały. Ten stoi dumnie i czeka na swego Don Kichota? A ja bym chciał zobaczyć, coś co pamiętam z dzieciństwa (Bydgoszcz, dawny młyn Tańskich na Prądach): konne wozy i worki ze zbożem lub mąką. Przeszłość. Prehistoria. Wspomnienie. Teraz to zapewne tylko atrakcja turystyczna, widokowa. Cudowny obiekt do fotografowania.

Tak, jak niezwykłym odkryciem było znalezienie się w domu przy ulicy Browarnej. Czerwony dom, pasąca się obok koza, upadający płot - wszystko to podpowiada: wejdź, zobacz, odwiedź mnie, może to ostatnia taka okazja...

Wchodzimy na własne ryzyko. Może zza węgła obserwuje nas gość z siekierą lub cepem? Nie wiemy tego. A jeśli nie od niego po łbie weźmiemy, to może nam sufit spaść? Ale ryzyko się opłaca. Musimy mieć jednak świadomość pewnego ważnego faktu. Nie piszę tego żartując sobie: jesteśmy intruzami. Wchodzimy w czyjeś życie. W czyjś świat.

Ten świat - umarł! Jak zapewne umarł właściciel tego domu lub opuścił go na dobre. To swoiste cmentarzysko dawnego życia. Opuszczony kredens. Cenności zabrali krewni, rozgrabili nieznani? Te garnki i talerze kiedyś żyły. Gotowano w nich, podawano na nich. Skończyło się. Nikt już nie napełni węglem kubła. Nikt nie dorzuci już do pieca ani węgla, ani drewna. A te klucze?

Przygnębia i fascynuje każdy detal? Więcej mej ekscytacji nad opuszczonym domostwem, niż kamiennym zabytkiem średniowiecza. Ale tylko dlatego, że nigdy wcześniej nie zajrzałem do domu przy ul. Browarnej.

"Miejscowość wzmiankowana w źródłach jako (1263,1414) Birgelow, (po 1415) Bugelaw, Burgelaw, (1414 i 1437/38) Birgelow unter dem huwze, (1447) Birgelaw, (1469) Birzglowo, Birschlau sive Bargclak (Bargelak, Barglak), (1570-1571) Birgillaw, Berglan, Birglaw, Birzglowo, (1581) Bergelaviam, (1595) Birgela, (1647) Bierzgłow villa Bierzgłowo, (1670) Villa Bierzgłowo ubi locata est eclesia, (1700) Villla Birgel, (1793) Gross Burgelau, (1832, 1859) Birglau, (1879) Bierzgłów, Groß Birglau, (1885) Birglau, (1943) Birglau" - zapożyczyłem ten cytat z portalu nasza wioska***. Tam bardzo obszernie na temat historii Bierzgłowa. Aż dziw, że nikt nie zadbał o to, aby dopełnić takimi treściami ów zapis w "Wikipedii".

* https://pl.wikipedia.org/wiki/Bierzg%C5%82owo (data dostępu 24 VII 2018) 
** http://parafiawbierzglowie.pl/  (data dostępu 24 VII 2018)
*** http://www.naszawioska.pl/solectwo,479-bierzglowo/historia-wsi-bierzglowo.html (data dostępu 24 VII 2018)