historia i ja: faszyzm

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą faszyzm. Pokaż wszystkie posty

sobota, lipca 20, 2024

...na 80-tą rocznicę zamachu na A. Hitlera - 20 VII 1944 r.

Śmieszy mnie h e r o i z a c j a pułkownika Clausa Philippa Marii Schenka Grafa von Stauffenberga (1907-1944). Każdego roku to samo: 20 lipca 1944 r., Wilczy Szaniec / Wolfsschanze, Kętrzyn /Rastenburg, zamach na Führera. Mam nieodparte przekonanie, że jedną bombą wielu pragnie przekreślić ogrom zbrodni, jakich dokonali Niemcy poczynając od 30 stycznia 1933 r., bo nie ograniczyłbym bandyckiej polityki III Rzeszy liczeniem jej od wybuchu II wojny światowej. W końcu pierwszymi ofiarami nazizmu byli sami Niemcy! Nie zapominajmy o tym.

Wilczy Szaniec, miejsce zamachu - 20 VII 1944 r., domena publiczna

środa, stycznia 03, 2024

Przeczytania... (485) Rob Riemen "Wieczny powrót faszyzmu" (Universitas)

"Istnieje prawicowy ekstremizm, radykalna prawica, populizm, prawicowy populizm, ale faszyzm... nie, tego nie ma: to nie może być prawda, coś takiego już u nas nie występuje, żyjemy w demokracji, proszę nie siać paniki i nie obrażać ludzi!" - to wyrwane z kontekstu zdanie niech nikogo nie zmyli, nieniderlandzki eseista Rob Riemen (rocznik 1962) ironizuje z powszechnej opinii czy postawy oburzenia, na sam dźwięk słowa: FASZYZM. Wraca do mnie pamięć okładki, jaka kiedyś zdobiła tygodnik "Wprost". To było jeszcze w latach 90-tych XX w. niemal krzyczało do nas pytanie: "Czy Polsce grozi faszyzm?". Rozbawiło mnie to wtedy. Wiem, mea culpa! Przez te lata na tyle zmądrzałem, jak mniemam, że już mi nie do śmiechu. Odkąd jawni antysemici czy wręcz polscy faszyści zasiadają w gmachu przy ul. Wiejskiej 4/6/8 można poczuć powiew grozy. W końcu ktoś stworzył komitet wyborczy pod nazwą Konfederacja Wolność i Niepodległość. W końcu ktoś oddał 31 148 głosów (2019 r.) i 26 895 (2023 r.), aby ktoś taki, jak pan Grzegorz Braun (rocznik 1967) zasiadł w poselskich ławach. Nikt przecież nikogo na siłę nie gnał do urn wyborczych i w okręgu wyborczym 23, który obejmuje m. in. obszar miast na prawach powiaty Rzeszowa i Tarnobrzegu na danie swego głosu. Oto demokracja!

środa, grudnia 20, 2023

Spotkanie z Pegazem - 207 - LETNI "O Grzegorz Braun"

12 grudnia, kiedy miało dojść do zaprzysiężenia nowego rządu Donalda Tuska, poseł Konfederacji Grzegorz Braun (rocznik 1967) dopuścił się aktu antysemityzmu, wandalizmu, naruszenia cielesności osobistej pani Magdaleny Gudzińskiej-Adamczyk! Uzbrojony w gaśnicę zgasił chanukiję, jaką zapalono w gmachu Sejmu na okoliczność obchodzonego żydowskiego święta Chanuka. Przy okazji tego aktu bestialstwa i wandalizmu opinia publiczna dowiedziała się, że od kilkunastu lat takowe jest w ogóle obchodzone na Wiejskiej 4/6/8. Marszałek Szymon Hołownia (rocznik 1976) wykluczył z obrad posła! Postępowanie wokół bezprecedensowego zachowania G. Brauna - trwa.

Chanukija - domena publiczna

wtorek, listopada 28, 2023

Myśli wygrzebane - 140 - George Orwell

Pamięta się właściwie dwa tytuły: "Rok 1984" ("Nineteen Eighty-Four") i oczywiście "Folwark zwierzęcy" ("Animal Farm: A Fairy Story"). Obie książki są kanonem literackim XX w. i bez wątpienia literacką próbą rozumienia czym jest totalitaryzm. Ja jednak dla potrzeby tego cyklu sięgam po książkę, jaka ukazała się przed wybuchem II wojny światowej, a mianowicie "W hołdzie Katalonii" ("Homage to Catalonia"). [1] Ciekawe, że w Polsce po raz pierwszy wydano ją dopiero w 1985 r. "Wstrząsające doświadczenie, bez którego nie powstałyby najbardziej znane dzieła Orwella" - zapewnia Wydawca, czyli Bellona. W końcu dzięki narracji Pisarza znajdujemy się w ogniu walk w zrewoltowanej Hiszpanii, kiedy to generał Francisco Paulino Hermenegildo Teódulo Franco y Bahamonde Salgado Pardo rozpętał wojnę domową (Guerra Civil Española). Krwawa historia rozpisana na lata 1936-1939. I George Orwell tam był! widział! uczestniczył! walczył! Skutnikiem książka, o której czytamy w zachęceniu: "To lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce poznać naturę reżimów totalitarnych i zrozumieć coś z polityki, także tej współczesnej".

czwartek, lutego 16, 2023

Pożegnanie - Szewach Weiss (1935-2023) / (1935-2023) שבח וייס

"Od pierwszego dnia mojego pobytu w Polsce, codziennie, próbuję budować mosty porozumienia między naszymi narodami. W każdej wypowiedzi podkreślam swoja sympatię do tego kraju i jego mieszkańców, jestem otwarty na każdą rozmową" - to profesor Szewach Weiss, przewodniczący Knesetu (1992-1996), ambasador Izraela w Polsce (2001-2003), syn ziemi drohobyckiej, urodzony w Borysławiu, dawne województwo lwowskie w 1935 r. Zatem rówieśnik mojej śp. Mamy. Oboje byli dziećmi Kresów, a jakże różne role wyznaczyła im historia. Jedno na pewno było im wspólne: wyroki historii stały za tym (czytaj, np. pakt Ribbentrop-Mołotow, Jałta), że w 1946 r. opuszczali kraj lat dziecinnych. Oczywiście nie da się zestawić tych dwóch żyć. Były różne, o różnej dramaturgii i szansach na przeżycie. Dziś kiedy oboje odeszli nam pozostaje stać na straży pewnego dziedzictwa: prawdy. Zabrzmiało patetycznie? Ale tak mnie to naszło w tej chwili. Nie, nie tak chciałem zacząć to pisanie. Ale tak wyszło.

wtorek, kwietnia 27, 2021

Przeczytania... (401) Aldo Capri "Dziennik z Gusen" (Replika)

"Każde zawarte na kartach dziennika słowo, każdy obraz wydarte zostały śmierci i obozowej katordze. Całość stanowi rozpaczliwy głos człowieka, któremu chciano odebrać prawo do życia. Z tych zapisków poznajemy piekło życia w miejscu przeznaczonym do umierania. niezwykłe rysunki dokumentujące codzienność chwilami przemawiają dobitniej od słów..." - to z okładkowego zapisu. Nie ukrywam, że... unikam tematykę obozową. Nie wiem, jak to wytłumaczyć. Ostatnio półki księgarskie uginają się pod mnogością tytułów poświęconych temu, co działo się za drutami różnych Konzentrationslager, głównie Auschwitz, ale nie tylko. Trudno jednak było mi się oprzeć, kiedy Wydawnictwo Replika przysłało zapowiedź o wznowieniu "Dziennika z Gusen" Aldo Carpi, w tłumaczeniu Graziana Melillo i Bartosza Budzyńskiego. Jestem zdania, że nie ma bardziej osobistej i intymnej forma pisania, jak dziennik.

niedziela, marca 07, 2021

Przeczytania... (389) Volker Ullrich "Hitler. Upadek zła 1939-1945" (Prószyński i S-ka)

"Czy ta ostatnia uwaga osłabia całość dzieła Volkera Ullricha? Na pewno jest łychą dziegciu... Książkę «Hitler. Narodziny zła 1889-1939» czyta się doskonale. Proszę potraktować ją jako... książkowy serial o rodzeniu się od zakamarków dzieciństwa demona XX w. Warto porównywać narrację do prac I. Kershowa. Przy okazji sięgnąć po dzieło rodzimego historyka prof. dra Karol Grünberga (1923-2012) - o ile skromniejsza to praca, a przecież pierwsza, jaka ukazała się w bloku sowieckim, biografia Hitlera. Nie będzie ze szkoda dla nikogo, jeśli rozpocznie poznawać życiową drogę Adolfa Hitlera (1889-1945) od tego, co napisał Volker Ullrich. To naprawdę literatura, która mimo objętości (i nieporęczności) nie nudzi i zmusza do powrotu. A jeśli pozostaje niedosyt, to odkładam tom z nadzieja, że będzie ciąg dalszy..." - tak kończyłem odcinek 36 tego cyklu. Był 16 IV 2015 r. Czekanie zdawało się nie mieć końca. Właściwie, to pogodziłem się z myślą, że Prószyński i S-ka odpuścił sobie druk II tomu biografii Führera, autorstwa Volkera Ullricha. A tu niespodzianka! Jest! Jest tom II! Przepraszam, że okazałem się człowiekiem/czytelnikiem słabej wiary...

poniedziałek, lutego 01, 2021

Przeczytania... (381) Frank McDonough "Czas Hitlera. Triumf 1933-1939" (Dom Wydawniczy Rebis)

Moja żona się zżyma, kiedy do mych rąk trafia kolejna książka, na której okładce pojawia się nazwisko: HITLER. Patrzy z niejakim zakłopotaniem? Jakby wietrzyła we mnie... krypto nazistę? "Ile można?" - słyszę ten dziwny dla mnie sprzeciw (argument?). to samo dzieje się, kiedy oglądam jakiś film dokumentalny film i pokazuje się w nich kanclerz III Rzeszy. Każde ujęcie jest inne. Po co ja o tym piszę? Bo oto leży przede mną blisko pięćset stron! "Czas Hitlera. Triumf 1933-1939" Franka McDonougha, w tłumaczeniu Tomasza Fiedorka, Domu Wydawniczego Rebis. Trzeba dodać: tom 1.

sobota, lipca 18, 2020

Myśli wygrzebane (113) Glenn Tinder

"Dla niektórych czytelników, być może zwłaszcza dla czytelników uważnych i dociekliwych, książka ta może sie okazać trudna i wymagająca szczególnego wysiłku. Składają się na nią bowiem głównie pytania. Ja zaś nie tylko nie wskazuję na odpowiedzi, które sam akceptuję, ale często jestem ich niepewny tak samo jak prawdopodobnie będzie czytelnik" - czy takim wstępem nie odpędza potencjalnego czytelnika Glenn Tinder? Leży przede mną jego książka "Myślenie polityczne. Odwieczne pytania", w przekładzie Andrzeja Dziurdzika, którą w 2003 r. wydało Wydawnictwo Naukowe PWN. to jedna z tych książek, która zostawiałem na niekreślony czas przyszły. I ten czas nadszedł. Czas pandemii. Czas budzenia się demonów. Czas, kiedy jednemu Posłowi wydaje się, że jest alfą i omegą, że jemu wszystko wolno. Nie sądzę, aby czytał Glenna Tindera. Skutkiem onego przeczytania zaraz się podzielę.

poniedziałek, maja 18, 2020

Spotkanie z Pegazem (161) Kazik Staszewski "Twój ból jest lepszy niż mój"

Moja "Trójka" już nie istnieje.
Od dawna. Odkąd jeden po drugim odchodzili dziennikarze bliscy memu słuchaniu. Nie potrafiłem wytrzymać jadu, ironii, jaki sączył się z ust prowadzących audycje. Nie dla mnie poziom bruku, jaki osiągnęła tak ceniona rozgłośnia Polskiego Radia. Smutne.

czwartek, listopada 21, 2019

Przeczytania... (326) Julia Boyd "Wakacje w Trzeciej Rzeszy. Narodziny faszyzmu oczami zwykłych ludzi" (Prószyński i S-ka)

Moją żonę irytuje, kiedy sięgam po kolejną książkę, która dotyczy III Rzeszy. Chwała Panu, że na okładce nie ma A. Hitlera. Trudno chwilami po raz -enty odpowiadać na te same pytania: po co TO czytam? Nic nie zmienia faktu, że historia Niemiec w latach 1933-1945 ma swój czas i wiele ciekawych tytułów znajdziemy w księgarniach. Duży w tym udział Wydawnictwa Prószyński i S-ka. Tym razem podsuwa nam książkę Julii Boyd (w tłumaczeniu Magdaleny Moltzan-Małkowskiej) pt. "Wakacje w Trzeciej Rzeszy. Narodziny faszyzmu oczami zwykłych ludzi".

czwartek, lipca 26, 2018

Przeczytania... (274) Jacek Leociak "Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie" (Wydawnictwo Czarne)

Kiedy wpisywałem "do etykiety" hasła, jakie kojarzą się na pierwszy rzut oka z książką, która jest przedmiotem naszego zainteresowania, jak kamienie padały terminy: rasizm, szowinizm, faszyzm, nacjonalizm, fanatyzm. Mogło-że być inaczej? "Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie" profesora Jacka Leociaka, wydane przez Czarne, to bardzo ważny głos w dyskusji dookoła straszliwej tematyki, jaką był Holocaust. Szukanie winnych i współwinnych, borykanie się z problemem odpowiedzialności za to, co wydarzyło się w czasie II wojny światowej.

środa, lutego 07, 2018

Przeczytania... (249) Piotr Zychowicz "Niemcy. Opowieści niepoprawne politycznie cz. III" (Dom Wydawniczy Rebis)

"To właśnie Irving podważył autentyczność słynnych «dzienników Hitlera» [...]. Irving uznawany był wówczas za jednego z najlepszych ekspertów w swojej dziedzinie. Obecnie środowisko brytyjskich historyków nie chce mieć z nim nic wspólnego" - przez tygodnie nie wiedziałem, jak podejść do książki pana Piotra Zychowicza "Niemcy. Opowieści niepoprawne politycznie cz. III", Domu Wydawniczego Rebis. Impulsem stały się wydarzenia ostatnich dni: projekt zmiany ustawy o IPN-ie, reakcja Izraela, podnoszenie odpowiedzialności Polski (jako państwa) i Polaków (jako Narodu) za Holocaust. Prowokacyjnie zacząłem od... środka obszernej pracy. Jak widać padło na samego Irvinga. Swoją drogą, to druga książka pana P. Zychowicza zamieszczona w tym cyklu. Proszę wrócić do odcinka 171, z 24 X 2016 r.

niedziela, stycznia 28, 2018

Przeczytania... (247) Andrzej Zoll i Marek Bartosik "Od dyktatury do demokracji. I z powrotem" (Znak-Horyzont)

Nie wiem czy to jest lektura do śniadania. Nie wiem nawet czy to lektura do poduszki. Jedno jest pewne: to książka dla tej części homo sapiens sapiens, która myśli, której nie obce są trudne słowa (czytaj: demokracja, dyktatura, totalitaryzm, faszyzm, rasizm, fanatyzm), którą jeszcze porusza to, co między Bugiem a Odrą wyprawiają jedynie prawie i jedynie sprawiedliwi. niebezpieczne przed wkroczeniem w stan czytania jest to, że Autor, to Ktoś. Nie sezonowa kometa na firmamencie polityczniej głupoty i obskurantyzmu, ale Osobowość. Profesor Andrzej Zoll (rocznik 1942) udzielił wywiadu Markowi Bartosikowi, a wydawnictwo Znak-Horyzont zadbało, abyśmy teraz mogli teraz czytać "Od dyktatury do demokracji. I z powrotem". tytuł dopełnia: "Autobiograficzna rozmowa o współczesnej Polsce".

piątek, maja 05, 2017

Myśli wygrzebane... (76) Hans-Ulrich Wehler

"Zapewne, nie należy wiązać z wiedzą historyczną żadnych przesadnych nadziei. Nauka historii nie jest w stanie dostarczyć wiedzy o działaniu i panowaniu, dającej się wykorzystać w aktualnych decyzjach, hic et nunc. Może jednak oferować gwarantowaną wiedzę orientacyjną, która pośrednio zdolna jest kierować także politycznym myśleniem i działaniem oraz skłaniać do większego realizmu" - tak mnie naszło, kiedy obejrzałem relacje, zdjęcia z ostatniego przemarszu ONR-u. Dopiec do żywego może to, że autorem tego cytatu był Hans-Ulrich Wehler (1931-2014). Wiedza Powszechna w 2001 r., w serii "Klio w Niemczech" (8) wydała zbiór esejów tego niemieckiego historyka pt. "Modernizacja, nacjonalizm, społeczeństwo", w tłumaczeniu Beaty Vollendorf i Krystyny Krzemieniowej.

środa, lutego 15, 2017

Przeczytania... (194) Martin Pollack "Topografia pamięci" (Wydawnictwo Czarne)

„«Co to takiego, co każe tym ludziom sznurować usta? Strach? Przed czym? Przed mordercami i ich następcami? Dlaczego miano by się ich bać jeszcze dzisiaj? A może to strach przed upiorami przeszłości? A przecież wiemy, że nie da się tego zażegnać milczeniem. Wprost przeciwnie» – pisze Martin Pollack, powracając do dręczących go tematów: wypierania pamięci o zbrodni w imię ochrony społeczeństwa, amputowanych traum, dziedziczenia winy, niewidocznego szlaku grobów, którymi naznaczona jest cała Europa Wschodnia. Zwraca też uwagę na historię uchodźstwa w naszej części świata i – co za tym idzie – na długą tradycję różnorodności etnicznej. Obnaża narracje, za pomocą których politycy chcą odgrodzić się dziś od uchodźców, a jednocześnie ujednolicić pamięć i zakłamać historię. Tymczasem ślady wielonarodowego bogactwa przebijają z każdej podróży autora i z kilku tysięcy starych fotografii" - taką zapowiedź znajdziemy i na portalu Wydawnictwa Czarne i na okładce wydanej przez nie książki. Z serii "Sulina" (goszczącej w moim "Przeczytaniach...", starczy poszperać i odnaleźć docinki 18 oraz 24 tego cyklu) ukazała się książka: Martina Pollacka "Topografia pamięci", w tłumaczeniu Karoliny Niedenthal. Czekają na nas trzy części felietonów: "Wspomnienia i pamięć" (to jej głównie poświęcam właściwie to "Przeczytanie..."), "Zdjęcia i polityka" oraz "Europejskie regiony". Fotografia na okładce tylko częściowo odsłania z jaką tematyką będziemy mieć do czynienia. Nie, to niemożliwe, aby ich ilość kogoś odstraszyła. To nie ten gatunek Czytelników odwiedza ten cykl. O ile się mylę, to będę starał się przekonać, że warto sięgnąć po książkę austriackiego pisarza, dziennikarza, ba! tłumacza literatury polskiej, rocznik 1944.

środa, grudnia 28, 2016

Przeczytania... (180 - bis) Nourig Apfeld "Widziałam, jak zamordowano moją siostrę" (Wydawnictwo Świat Książki)

"Czułam się pogrzebana za życie, a w moim otoczeniu nie było nikogo, komu mogłabym się z tego zwierzyć. Moja wiara w siebie umarła, z trudem jakoś funkcjonowałam. Jednocześnie byłam wciąż w stanie gotowości. Przecież w każdej chwili mogło się stać coś niepr..." - t y l e pozostało po moim pisaniu na temat książki Nourig Apfeld "Widziałam, jak zamordowano moją siostrę", w tłumaczeniu Aldony Zaniewskiej, Wydawnictwa Świat Książki. Tylko - t y l e ! Bo ten strzęp na Google+ świadczył, że o godzinie 10,16 ten post w ogóle zaistniał. W chwilę później nieuważnie usunąłem tekst, który chciałem tylko przenieść z "zaplanowanych" do "opublikowanych". Jedno kliknięcie i cała, kilku godzinna praca poszła w niwecz. Myślałby kto, że przed komputerem zasiadł nowicjusz? A to może rutyna mnie zgubiła? Tekstu - nie ma. Kropka! Odtworzenie go w takim kształcie, jak mozolnie go tworzyłem jest niemożliwe! Tego się nie da zrobić, chyba, że jakiś informatyk odezwie się na mój apel, jaki zawiesiłem na swym Facebooku: "Informatycy! Jak odzyskać skasowany na blogpost. post? Pomocy!!! Znalazłem jakąś stronę w Internecie, ale kręcę się dookoła!...". I mając dość tego kręcenia się otwieram raz jeszcze niespełna dwieście czterdzieści stron i biorę się do roboty. Muszę zapomnieć to, co już powstało. Tyle słowem wstępu, by zrozumiały stał się zapis: (180 - bis).

* * *

sobota, czerwca 22, 2013

Unsere Mütter, Unsere Väter

Jak to dobrze, że TVP odważyła się na pokazanie "Unsere Mütter, Unsere Väter"! Wywołanie dyskusji wobec czterech godzin i trzydziestu minut projekcji, to chyba jednak nie jest czas zmarnowany. Wszystko, co służy pogłębianiu naszej wiedzy, przemyśleniom nad czasem przeszłym dokonanym jest bezcenne! Mamy za sobą lekcję historii widzianą oczami Niemców! Czas na odrobienie lekcji polskiej?!

Nam nie trzeba przypominać, że byliśmy pierwszymi ofiarami agresji niemieckiej w 1939 r. Piszę te słowa w mieście, w którym do publicznych egzekucji dopuszczał się "rycerski Wehrmacht" na długo przed kapitulacją Warszawy! Ulice Bydgoszczy spłynęły krwią, gdy tylko miasto został zajęte! Niekoniecznie znajduję potwierdzenie tych faktów w... polskich publikacjach naukowych! Nie dość na tym: powszechnie znane, zasłużone i popularne wydawnictwo edukacyjne wydrukowało kilka lat temu podręcznik dla klas VI szkoły podstawowej ze zdjęciem z łapanki na ulicy Parkowej w Bydgoszczy w 1939 r. (zna je chyba każdy bydgoszczanin, którego to interesuje) z podpisem, że wydarzyło się to w... Warszawie. Kiedy zgłaszałem to w uwagach do I wydania zapewniano mnie, że zostanie to poprawione. Nie poprawiono. Demonstracyjnie wyszedłem z sali przy kolejnej konferencji! Jakżeż byli zdziwieni organizatorzy spotkania. Ale kogo interesował pojedynczy głos?!...

Strony