historia i ja: K. I. Gałczyński

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą K. I. Gałczyński. Pokaż wszystkie posty

poniedziałek, maja 05, 2025

Spotkanie z Pegazem - 221 - Konstanty Ildefons Gałczyński "2-aj maturzyści".

Maj budzi tyle wspomnień wszelkich. Właśnie dziś siadają do swego egzaminu dojrzałości maturzyści urodzeni w 2005 i 2006, ba! 2007 r. (w zależności od typu szkół i roku wysłania pociechy po szkolną edukację). Ja znowu po stronie tych, co to obserwują te kilkugodzinne zmagania, jak się kiedyś mawiało: otwierania furtki do dorosłości. Mam zawsze mieszane uczucie, gdy sam (jako belfer) wlepiam wzrok w rankingi i wyniki, podsumowania i wnioski. Naprawdę nie potrafię odpowiedzieć na pytanie: kto jest winny za nie zdanie lub cudowne zdanie abiturientów. Belfer? Bo źle lub dobrze nauczył? Uczeń, bo nie pracował lub geniuszem błysnął?

Postanowiłem maturę AD 2025, a zatem ćwierćwiecza XXI wieku, wyróżnić wierszem mistrza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (nie wiem w jakim zakresie występuje w tzw. podstawie programowej) pt. "2-aj maturzyści". Na ile wpisze się on w życia tych młodych ludzi? Nie wiem. I nigdy raczej nie poznam. A wiersz? Tracą myszką? Miało być zabawnie? - oceńcie sami.

Gdy księżyc stęchłym "Siodłem"

złe miejskie niebo wyczyści,

wychodzą na głupi spacer

dwaj maturzyści.

Postacie prawie bliźniacze,

jak wałek podobny do wałka,

przystając jeden zapłacze,

a drugi załka:

Bo cóż, że skończyli szkoły,

cóż, że w kieszeniach matury?

Jeden z nich niewesoły,

drugi ponury.

Dzień cały stukali-pukali -

niestety: wszystko zajęte...

Żebyż choć zostać kelnerem

lub konfidentem!

Nazajutrz, kiedy się ściemni,

bez celu znów i korzyści

w noc ciemną wyjdą jak cienie

dwaj maturzyści. [1]

Trochę przewrotny wybór, przyznacie. Miał być z przytupem i humorystyczny? Na pewno nie zagram, jak w wielu stacjach muzycznych, kiedy przypomina się pamiętny przebój z lat 60-tych XX w., zespołu "Czerwone Gitary". Bo tam ostatnia zwrotka uświadamia nas, że... z n ó w za rok matura. A tego nikomu nie życzę. Zdajcie jak najlepiej. Moi z biol-chemu też pocą się. I ja za nich trzymam kciuki. Proszę sobie wziąć do serducha wierszyk, które wprawne oko wyśledzi w doskonałej komedii "Gangsterzy i filantropi":

Hurra hurra!

Już zdana matura!

Minął wiek ośli,

Jesteśmy dorośli! [2]

A skreśliłem te słowa ja, maturzysta AD 1983! Tak, matura stanu wojennego! To 42. lata?! Powiedzcie, że mylę się w rachunkach. Ale chyba nie, skoro pod koniec tego miesiąca skończę 62. wiosnę. Ech te lata!...

[1] Gałczyński K. I, 2-aj maturzyści, /w:/ Historia w poezji. Antologia polskiej poezji historycznej i patriotycznej, wybór J. Marcinkiewicz, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia, Warszawa 1965, s. 466

[2] gangsterzy i filantropi

wtorek, grudnia 26, 2023

...na 70-tą rocznicę śmierci Juliana Tuwima - 27 XII 1953 r.

"Tuwima widywałem po wojnie. Nie była to już przyjaźń sprzed dawnych lat, raczej obojętne konstatowanie, żeśmy się ogromnie zmienili" - tak rozpoczynał swoje wspomnienia o Poecie Jarosław Iwaszkiewicz. [1] Byli rówieśnikami, rocznik 1894. To wspominanie będzie za sprawą tego, co napisał autor "Brzeziny". Jednostronne to będzie spojrzenie? Czy ja wiem. Po prostu iwaszkiewiczowskie. Jest rzadka okazja, aby wrócić do tych zapisków i przypomnieć sobie, jakie relacje łączyły obu panów, co ich co dzieliło. Obu już dawno z nami nie ma. Tym bardziej warto sprawdzić, przybliżyć sobie te dwie niezwykłe osobowości literatury polskiej.

niedziela, września 01, 2019

Kiedy się wypełniły dni i przyszło zginąć latem... (01)

"Chociaż przejściowo Piłsudski uznawał, ze zagrożenie ze strony ZSRR zmniejszyło się, chorobliwie powracał na odprawach operacyjnych w GISZ do spraw związanych z przygotowaniami do działań wojennych na wschodzie" - tak zaczyna się pewien akapit w książce, która ujrzała światło dzienne równe 40. lat temu: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1979. W wielu domach można było ujrzeć jej charakterystyczny grzbiet. "Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej. Wojna obronna Polski 1939", którą opracował zespół pod redakcją naukową Eugeniusza Kozłowskiego. Otworzyła zresztą cały cykl wydawniczy, na jaki się wtedy porwano. Przy całym steku bzdur, zakłamań, przemilczeń przemycono takie perełki, jak... informacje o konferencji z 12 kwietnia 1934 r. Powiecie zjadliwy komentarz? Prawda. Ale wniknijcie w treść. To dopiero prawda! Każdy myślący nauczyciel, który wtedy (tj. do 1989 r.) dotarł do tego tomu i strony 51 oraz następnych przecierał ze zdziwienia oczy. Mnie do dziś ten cenny zapis wspiera w mojej pracy.

piątek, grudnia 07, 2018

Spotkanie z Pegazem (137) Konstanty Ildefons Gałczyński "Po Brukseli chodzę pijany..."

Nie mogę pojąć, że Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-1953) nie zagościł jeszcze w tym cyklu. Brzmi to nawet dość przewrotnie zważywszy, że dwa tomiki Jego poezji są w moim posiadaniu od trzech dekad. Że to żaden zasób? Wiem, ale dla mnie to i tak bardzo dużo. "Teatrzyk Zielona Gęś" gdzieś tam się w tle pojawiał. Któż z nas nie znał "Pieśni o żołnierzach z Westerplatte". Ilu z nas w młodzieńczym porywie czuło strofami:

A ty mnie na wyspy szczęśliwe zawieź,
wiatrem łagodnym włosy jak kwiaty rozwiej, zacałuj,
ty mnie ukołysz i uśpij, snem muzykalnym zasyp, otumań,
we śnie na wyspach szczęśliwych nie przebudź ze snu.

Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-1953)

poniedziałek, lipca 30, 2018

Przeczytania... (275) Kamil Sipowicz "Ramona, Mila, Bobo i pięćdziesiąt sześć innych zwierząt" (Iskry)

Dwa dni temu, 28 lipca, zmarła Kora. Urzędowo (de facto i de iure) pani Olga Sipowicz 1 voto Jackowska urodzona Ostrowska. I dopiero teraz, poruszony tą śmiercią znajduję sposób, aby wziąć "na warstat" książkę Kamila Sipowicza "Ramona, Mila, Bobo i pięćdziesiąt sześć innych zwierząt", które edytorsko godnie wydały Iskry. Rzadko (a może w ogóle?) nie piszę o oprawie graficznej czytanych książek (poza ikonografią, fotografie, malarstwo). Bo po prostu umarła ilustracja książkowa taka, jaką znałem ją dorastając z rysunkami m. in. Szancera, Lengrena, Flisaka, Butenki, Uniechowskiego. A tu stroną graficzna zajęła się Artystka wyjątkowa. Nie dość, że żona Autora, to do tego właśnie Kora. Właściwie, to winienem zamienić TO "Przeczytanie..." w galerię Jej twórczości. No, tak, ale prawa autorskie? Spadkobiercy mogliby mnie ścigać i pod sąd oddać!...

Strony