Spotkanie z Pegazem - 176 - Jacek Kaczmarski "Marcin Luter"

niedziela, października 31, 2021

Spotkanie z Pegazem - 176 - Jacek Kaczmarski "Marcin Luter"

31 października 1517 r. byłby zwykłym dniem. Zachciało się jednak pewnemu augustianinowi, doktorowi teologii Marcinowi Lutrowi (1483-1546), wsadzić kij w mrowisko.  Mylił się papież Leon X (1513-1521) i inni hierarchowie Kościoła rzymskiego, którzy uważali, że to kolejna kłótnia mnichów. Splugawiony system doznał uszczerbku! 95 tez zachwiało podstawą zdawało się niezachwialności! Że ten spróchniały gmach wtedy nie runął raz na zawsze, to prawdziwy cud!...

Zawsze będę uważał, że nie wyrobiony historycznie odbiorca może mieć problemy ze zrozumieniem twórczości Jacka KACZMARSKIEGO (1957-2004). Poczynając od "Murów", poprzez "Naszą klasę",  na historycznych freskach kończąc. Do takich zaliczam wiersz/pieśń "Marcin Luter". Nie chcę deklarować niczego, ale w 2022 r. przypadnie 65-ta rocznica urodzin poety/pieśniarza/barda. Warto by chyba w tym kierunku pójść, aby pokazać historyczny głos/przekaz, jaki zostawił JK. Nie łudźmy się pokolenie nastolatków z rzadka sięga do  t e j  wyjątkowej twórczości. Wiem, co piszę. Jestem praktykiem. Czynnym zawodowo od 1984 r. nauczycielem historii. Ostatnio sprawdzałem znajomość pewnych pieśni. Zaległa cisza, jak po śmierci organisty...

 

W zamku Wartburg, na stromym urwisku

(Te niemieckie przepaście i szczyty) 

Wbrew mej woli, a gwoli ucisku 

Wyniesiony pod boskie błękity 

Pismo święte z wszechwładnej łaciny 

Na swój własny język przekładam: 

Ożywają po wiekach Dawne cuda i czyny, 

Matką Ewa znów, Ojcem znów – Adam.  

 

Bliźnim jest mi tragiczny Abraham 

Gdy poświęcić ma syna w ofierze; 

Widzę ogień na Sodomy dachach, 

Gdzie zwęglają się grzeszni w niewierze. 

Bezmiar winy i kary surowość 

Brzmią prawdziwie w mym szorstkim języku. 

Na początku jest słowo, 

I okrutnie brzmi słowo, 

Ale spójrz wokół siebie, krytyku! 

 

Grzechy Rzym za gotówkę odpuszcza, 

Lecz w wojennej się nurza rozkoszy. 

Papież w zbroi, w ubóstwie tkwi tłuszcza, 

Z której groszy katedry się wznosi. 

W nawach katedr transakcje wszeteczne, 

Ksiądz spowiednik rozgrzesza za bilon. 

Tak jest, było i będzie, 

Zło i dobro jest wieczne, 

Lecz nie może być wieczny Babilon. 

 

Z tym więc walczę ja, mnich Augustianin, 

Moralności teolog – to przytyk, 

Bo w stolicy wołają – poganin! 

Reformator, heretyk, polityk! 

Tak, papieską ja bullę spaliłem, 

Lecz szukajcie miast, które on spalił! 

Ja na wrotach kościelnych Tezy swoje przybiłem, 

On mnie wyklął, a mnisi śpiewali. 

 

Słowa palą, więc pali się słowa: 

Nikt o treści popiołów nie pyta. 

Ale moja ze Stwórcą rozmowa 

Jak Syn Jego – do drzewa przybita! 

Niech się gorszy prałacia elita, 

Niech się w mękach świat tworzy od nowa! 

Lecz niech czyta, kto umie, 

Niech nauczy się czytać! 

Niech powraca – do Słowa!

 

Nie liczę, które to Jacka Kaczmarskiego cytowanie. Kiedy wybije XL rocznica wprowadzenia w Polsce (PRL) stanu wojennego najczęściej powielaną/powtarzaną/odtwarzaną na różnych kanałach pieśnią będą zapewne "Mury". Ja będę włączał "Obławę". Choć włączenie "Marcina Lutra" też by nie zaszkodziło. Oto jeden człowiek stawił opór machinie namaszczonej niemalże świętością. Bał się podzielenia losu Jana Husa. A jednak tegoż czeskiego reformatora i burzyciela przerósł, ba! po prostu przeżył. Na szczęście Karol V Habsburg nie okazał się równie wiarołomny, jak Zygmunt Luksemburski. To m. in. uratowało życie zbuntowanemu mnichowi. Potem przyszli inni, bardziej radykalni, jak choćby Tomasz Müntzer czy Jan Kalwin. Krok jednak pierwszy uczynił Wittenberdze M. Luter. Nie zapominajmy, że Wielki Reformator otworzył drzwi do rozwoju narodowych... literatur, sam tłumacząc "Biblię" na niemiecki nazywany jest "ojcem języka niemieckiego". Alboż w Polszcze nie stało się podobnie? Proszę sprawdzić, jakiego wyznania był Mikołaj Rej z Nagłowic. 

 

 

Cykl ma być o poezji, a ja tu nudzę wykładem? Dochodzą mnie głosy, że chwilami moje wybory są niezrozumiałe. No to zostawiam tu wykładnię. Zresztą o Marcinie Lutrze sporo jest na tym blogu. Starczy pogrzebać, odnaleźć, przeczytać. Jakież trzeba było odwagi, aby spalić publicznie papieską bullę Leona X. Marcin Luter dokonał tego! I za to m. in. godny jest podziwu i szacunku.