Seneka - myśli znalezione (27)

sobota, października 05, 2013

Seneka - myśli znalezione (27)

"Jako filozof jest mało ścisły, ale niepospolity w smaganiu ludzkich błędów" - taką opinię o Lucjuszu Anneusie Senece Młodszym wystawił Kwintylian. Już same lata życia (4 r. p. n. e. - 65 r. n. e.), to wyjątkowo burzliwy okres istnienia Cesarstwa Rzymskiego. Kogo tam nie było! Na Jowisza! Cała dynastia julijsko-klaudyjska, ba! wychowawstwo tego potwora Luciusa Domitiusa Ahenobarbusa, czyli Nerona!

"Myśli znalezione" nie są pomyślane, jako  "wykład historyczny". Wiem, że chwilami rys biograficzny chce zdominować gotowy materiał myślowy, filozoficzny? Dlatego teraz oddaję się w tok rozumowania autora "Dialogów". Na razie "O krótkości życia / De brevitate vitae". Pewnie, że subiektywny wybór. Jak zwykle "pod siebie" i z myślą o sobie. W końcu w różnych chwilach szukamy ucieczki, ratunku, natchnienia właśnie w filozofii. Bo nawet ktoś, kto wycina z kalendarza aforyzmy buduje swój świat na obraz i podobieństwo myśli ludzi niepospolitych i wyjątkowych. Z czasem okazuje się, że w ten sposób tworzymy własną... religię? Poszedłem zbyt daleko?
Zapraszam na  pierwsze spotkanie. Czy uda mi się zabrać każdego chętnego na dłuższy filozoficzny spacer? Na pewno warto.

• Nie za mało mamy czasu, ale za wiele tracimy.
• Po co sie użalamy na naturę? Przecież łaskawie obeszła się z nami.
• Jakim prawem śmie się uskarżać na pychę innego ten, kto nawet sobie samemu nie poświęca ni chwili wolnej?
• Przypatrz się tym, których szczęście przyciąga tłumy: we własnych dobrach się dławią!
• Kto bowiem może stać wyżej od tego, który stoi wyżej od losu?
• W błędach innych ludzi, jak na przykład opanowanych żądzą czczej chwały, są przynajmniej jakieś pozory dobra.
• ...słabość ludzi oddanych rozkoszom i pijaństwu jest haniebnie poniżająca.
• Kto (...) każdą chwilę obraca na swój pożytek, kto każdy dzień życia urządza w ten sposób, jakby to miał być ostatni dzień życia, ten dnia jutrzejszego ani nie pragnie, ani go się nie lęka.
• Nikt jednak nie przywiązuje wartości do czasu.
• Gdyby można było przedstawić każdemu liczbę lat przyszłych, podobnie jak przeszłych, jak by wtedy zlękli się ci, którym pozostało niewiele!
• Nikt nie przywróci twych lat, tak samo jak nikt ci nie odda ciebie.
• Ty jesteś zajęty, życie z pośpiechem przemija, a tymczasem zbliża się śmierć, której,  chcesz tego czy nie chcesz, poddać się musisz.
• Największym utrudnieniem życia jest oczekiwanie, które żyjąc majakiem dnia jutrzejszego, traci dzisiejszy.
• ...żyj chwilą bieżącą!
• ...z szybkością czasu należy współzawodniczyć przez szybkość czynienia z niego użytku i podobnie jak z rwącego, a tylko do czasu płynącego potoku - czerpać z pośpiechu.
• A zatem jest rzeczą niewątpliwą, że każdy najlepszy dzień życia umyka biednym istotom śmiertelnym, biednym, to znaczy zajętym.
• Na trzy okresy dzieli się życie: na przeszły, teraźniejszy i przyszły. Z tych trzech ten, w którym żyjemy, jest krótki, ten, w którym dopiero będziemy żyli - wątpliwy, ten, w którym już żyliśmy - pewny.
• Przebiegać w pamięci każdy dowolny okres swego życia jest znamieniem duszy beztroskiej i spokojnej.
• Do ludzi zajętych należy wyłącznie czas teraźniejszy, który jest tak przelotny, że go niepodobna uchwycić, i właśnie ten czas wymyka im się niepostrzeżenie, tym bardziej że mają myśli zaprzątnięte wieloma sprawami.
• Zgrzybiali starcy żebrzą w modlitwach o jeszcze kilka lat życia; wyobrażają sobie, że przecież są młodzi.
• O, jakim mrokiem zaćmiewa nasze umysły nadmierna pomyślność!
• Tylko ci są bezczynni, którzy się poświęcają mądrości, tylko oni żyją naprawdę, ponieważ czynią dobry użytek nie tylko z własnego życia, lecz nadto każdy wiek dołączają do swego.
• Nie masz wszak takiej rzeczy, której by nie zdruzgotała lub nie zachwiała w posadach potęga czasu.
• Do utrwalenia szczęścia potrzeba innego rodzaju szczęścia, a miejsce już pomyślnie spełnionych pragnień powinny zająć nowe pragnienia.

Szukając tych sentencji  można było wpaść w... depresję? Oto siła mądrości antyku! Dlatego nie przestaję stawiać pytania, za prof. Aleksandrem Krawczukiem: starożytność daleka czy bliska? Coraz częściej utwierdzam się, że wszyscy jesteśmy RZYMIANAMI!

Neron i Seneka