historia i ja: JKM Stanisław August Poniatowski

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą JKM Stanisław August Poniatowski. Pokaż wszystkie posty

czwartek, maja 02, 2024

...na 233-cią rocznicę ogłoszenia Konstytucji 3 maja - 3 V 1791 r.

"Weźmiesz ślepego przewodnika czy głupiego doradcę - efekt ten sam" - Isokrates (436-338 p.n.e.). A ten, co tu robi?! - z niedowierzaniem spogląda któś na motto ku czci majowej Konstytucji. A mi się od razu skojarzyła myśl wielkiego attyckiego mówcy z tym, co w XVIII w. wieku napisał biskup wśród poetów i poeta wśród biskupów, Ignacy Krasicki (1735-1801). Tak, przy okazji powinniśmy chyba napisać "prymas", bo taką dzierżył w Kościele władzę, kiedy umierał w Berlinie 14 marca 1801 r. Skojarzenie miałem z jedną z bajek Wielkiego Poety: "Kulawy i ślepy". Uważam, że kolejne rocznicowanie 3 maja 1791 r., to słuszna okazja, aby przypomnieć, dać tu, odsłonić kilka rymujących się strof. Nie sądzę, aby ktoś rozsądny obruszał się, że może lepiej byłoby to przesunąć na 1 czerwca, bo wtedy Dzień Dziecka. Wiadoma to, jak mniemam, sprawa, że tych bajek nie drukowano ku ucieszy ówczesnych milusińskich, że były oddźwiękiem na ówczesną rujnującą Rzeczpospolitą Obojga Narodów sytuację.

Per Krafft zw. starszym - portret biskupa I. Krasickiego - domena publiczna

piątek, kwietnia 12, 2024

Myśli wygrzebane - 144 - Tadeusz Kościuszko

"...wzbudzić potrzeba miłość kraju w tych, którzy dotąd nie wiedzieli nawet, że Ojczyznę mają" - tak pisał w liście do Franciszka Sapiehy Tadeusz Kościuszko (1746-1817), w maju 1794 r. [1] Będziemy dziś czytać tylko to, co Naczelnik pisał i mówił, co zanotowali współcześni. Nie sposób wykorzystać wszystkiego. Literatura przedmiotu (jakkolwiek brzmi to dziwnowato) jest ogromna. Sam mam przed sobą dość pokaźny stosik dotyczący wydarzeń z 1794 r. I zaczynam się gubić, co gdzie szukać? Na szczęście tak źle ze mną jeszcze nie jest. Ogarniam, a dla uspokojenia skupiam się na dwóch pozycjach, obie wymienione w przypisie. Zachęcam do ich poznania, przeczytania, czy nawet porównania (to się fachowo nazywa: analizą porównawczą).

Portret Tadeusza Kościuszki - autor nie określony - Facebook

piątek, czerwca 09, 2023

Kartki z podróży - VII - palazzo in fortezza Krzyżtopór

Przedstawiam dziś pierwszą z podróży historycznych, na jaką zabiera nas Daniel Stachurski. Daniel Stachurski, to autor wszystkich wykorzystanych tu zdjęć. Daniel Stachurski, to prawdziwy łazik (po wschodniemu pewnie rzekłbym: bradziaga), którego turystyczno-krajoznawcze peregrynacje zasługują na oddzielny cykl, np. "Spacerowanie z Danielem". Nie przesadzam. Dopiero niedawno olśniło mnie, aby zastukać do Daniela o zgodę na możność wykorzystania cennych i bogatych zasobów fotograficznych, jakie upublicznia na swoim Facebooku. Dodać muszę, a fakt ten dodaje odwagi, że Daniel Stachurski jest moim... krewnym. Genealogicznie może dość dalekim, bo naszym wspólnym przodkiem był nasz prapradziad Ignacy Sucharzewski z Jackiewicz (1830-1924), dawne województwo wileńskie. A jakże jest i o nim na tym blogu. I jeśli doczekam się zdjęcia Zygmunta Sucharzewskiego (1892-?), to pojawi się nowy odcinek z serii "Saga rodzinna". Aha! i jeszcze jeden szczegół: nigdy osobiście nie spotkaliśmy się.

środa, maja 03, 2023

Myśli wygrzebane - 135 - Hugo Kołłątaj

"Wymowa ludzi na urzędach zostających jest zawsze świadectwem ich czucia i pojmowania; daremnie im przypisywać będziemy przenikliwość rozumu, zręczność w politycznych obrotach, jeżeli przeciw nim okażą się świadectwa w ich własnych dziełach, jak płytko pojmowali rzeczy, o których z urzędu winni byli mówić" - nie sądzę, aby współcześnie rządzący wynosili jakieś nauk z tego, co nam zostawiło oświecenie. Cały dzisiejszy dzień będą mieli gęby pełne Ojczyzny, Narodu, patriotyzmu, pochwały wieków minionych. Co z tego? Skoro wbici w pychę i ignorancję nie dopuszczają do siebie głosu rozsądku, głosu który bije na alarm, że źle się dzieje w Rzeczypospolitej. Zdemolowano wartości, które zapisano w konstytucji 3 maja, jak trójpodział władzy! Tragiczne, bo mieniący się jedynie sprawiedliwymi i jedynie prawymi (nieomal na całym globie) brną swą destrukcją i mnożą smutne skutki rozkładu...

środa, czerwca 22, 2022

...na 230-tą rocznicę ustanowienia Virtuti Militari - 22 VI 1792 r.

O tej dacie nikt nie wspomina. Proszę zrobić quiz historyczny i dorzucić: 22 czerwca 1792 r. Jaki skutek? Cisza? Nawet martwa? Jak po śmierci organisty? Sam nie pamiętam, kiedy wspominałem inną rocznicę: 18 czerwca tegoż 1792 r. To dzień bitwy pod Zieleńcami. Ograniczamy się pewnie na swoich lekcjach do zdawkowego: bitwa z Rosjanami, pierwsze znaczące zwycięstwo od czasów Wiednia (1683 r.). I kropka? No, nie zupełnie...

wtorek, maja 03, 2022

Witaj majowa Jutrzeno?...

Nie, to nie będzie nowe pisanie, a przypomnienie tego sprzed pięciu już lat. Wtedy pojawił się tekst pt. "Witaj majowa Jutrzenko?". Ze znakiem zapytania? - dopewnia się niepewny czytelnik. Dorzuciłem jeszcze wielokropek. Usunąłem zbędną moim zdaniem ikonografię, przepraszam m. in. mistrza Jana Matejkę. Drobne skróty też poczyniam i coś dorzucam.

poniedziałek, maja 03, 2021

...na 230-tą rocznicę ogłoszenia Konstytucji - 3 V 1791 r.

"Uiściły się życzenia całego narodu: już jest wyznaczona Deputacyja do napisania Konstytucyi Rządu naszego, która będzie sławną epoką kończącego się XVIII wieku, jeżeli nam przywróci Rząd dobry, jeżeli Człowieka wróci Człowiekowi, jeżeli Prawa własności osobistej, ruchomej i gruntowej każdemu upewni, jeżeli Prawa własności osobistej, ruchomej i gruntowej każdemu upewni, jeżeli Człowieka wyjmie od ludzi, a podda Prawu, jeżeli Prawo wydobędzie z prawdziwych jego źródeł, to jest sprawiedliwości naturalnej, jeżeli nakoniec cały Naród ubeśpieczy od przemocy wewnętrznej i obcej" - to Hugo Kołłątaj (1750-1812) i jego "Do Prześwietnej Deputacyi do ułożenia projektu Konstytucyi rządu polskiego, od Sejmu wyznaczonej"*. 3 maja 1791 r. uiściło się życzenie! Grono odważnie myślących podjęło się ogłoszenia Konstytucji! Wśród nich był oczywiście przywódca Kuźnicy Kołłątajowskiej, ale też i chwiejny monarcha, Stanisław August Poniatowski (1764-1795). Rzadki przypadek, kiedy władca z Narodem, a Naród z władcą! Zapominano oddanie się protekcji carycy Katarzyny II, jej ambasadorom? "Wiwat król! Wiwat Sejm! Wiwat wszystkie stany!" - grzmiała warszawska ulica.

poniedziałek, kwietnia 29, 2019

...na 100-tną rocznicę ustanowienie świętem narodowym dzień 3 maja - 29 IV 1919 r.

"Dzień trzeciego maja, jako rocznica Konstytucji 1791 roku, ustanawia się w całe Rzeczypospolitej Polskiej jako uroczyste święto po wieczne czasy" - tak brzmi pierwszy (z trzech) artykułów ustawy z dnia 29 kwietnia 1919 r. W Dzienniku Ustaw pod pozycją 281*. Podpisali się marszałek Sejmu Wojciech Trąmpczyński i w zastępstwie premiera Stanisław Wojciechowski.

poniedziałek, sierpnia 11, 2014

Mrok...

Książę-prymas M. Poniatowski

- Kajetan! Kajetan! - w drzwiach stanął kamerdyner. Był to mężczyzna już nie pierwszej młodości.- Zamknij okiennice!

Kamerdyner bez słowa zbliżył się do okna. Ze zgrozą patrzył przed siebie. Płonąca łuna rozświetlała mrok. Gwar nie milkł. Wręcz przeciwnie - robiło się głośniej i groźniej. Powoli wysunął się w oknie. Huk wystrzału jednak przestraszył go.

- Strzelają? - usłyszał za sobą głos księcia. - Hołota! Przebrzydła hołota! Plugawi... jakobini... Mais c'est monstreux! (tłumaczenie pod tekstem)

Kamerdyner z całej siły docisnął okiennicę i zacisnął hak.

- Podejdź no tu... - powiedział miękko, ale stanowczo.

Strony