Spotkanie z Pegazem (173) Andrzej Czekalski "Ballada stepowa"

poniedziałek, lutego 15, 2021

Spotkanie z Pegazem (173) Andrzej Czekalski "Ballada stepowa"

Jerzy Hoffman rozpoczął ekranizację "Trylogii" od "Pana Wołodyjowskiego". Takie wymogi cenzury. Dopiero później był "Potop", a na koniec "Ogniem i mieczem". I to w pierwszej adaptacji H. Sienkiewicza pojawia się  pewna klimatyczna ballada. Wykonuje ją nieodżałowanej pamięci Gustaw Lutkiewicz (1924-2017). W kinowej wersji wcielił się w postać wachmistrza Zydora Luśni (w serialu TVP zastąpił go Ludwik Benoit). Słyszymy w chreptiowskim chutorze "Balladę stepową". Przez lata byłem przekonany, że to utwór z epoki. Dumka z XVII w.? Nic bardziej mylnego.

                                           
 

Autorem tekstu jest bowiem Andrzej Czekalski (rocznik 1930). Cała Polska chyba nuciła jego piosenkę z filmu  "Pożegnanie". Tak, wielki wyśpiewany przez Sławę Przybylską szlagier: "Pamiętasz, była jesień". Nie ma chyba nikogo (z określonego okresu oglądania) kto nie umiałby powtórzyć lub zanucić lub zamruczeć "Róży i bzu", otwierała każdy odcinek "Jak rozpętałem II wojnę światową" z mistrzowską kreację Mariana Kociniaka (1936-2016). Tym razem jednak "Ballada stepowa"*:

Stepie płowy, milczeć umiesz,
Stepie cichy, czemu milczysz ty?
Rankiem zginę, już na atak grają,
Ostanę li żyw?

W dłoń miecz, broń rubieży,
Gdzie wróg niech uderzy,
Chan niestraszny nam.
Szedł tu w wysokości,
Patrz - dziś białe kości.
Serca nasze męstwem natchnij,
Marsie, tyś nasz pan.

Mój bachmacie, biegać umiesz,
Koniu wierny, czemuś smutny ty?
Nocką zginę, dniem mnie pochowają,
Ostanę li żyw?

Nic to, strzeż rubieży,
Pierzchł wróg, nie uderzy,
Chan niestraszny nam,
Szedł tu w wysokości,
Legł w step, białe kości.
Serca nasze męstwem natchnij,
Marsie, tyś nasz pan.

Jako ilustrację użyłem mego ulubionego obrazu Józefa Brandta (z Warszawy): "Bogurodzica". Tak mi się skojarzyło. Obniżyłem rangę malarza? Widzę, że YT też sięgnięto po jego płótna. bo inaczej być nie mogło. Obrazy Józefa Brandta (choć powstając wcześniej, niż "Trylogia") wrastają w klimat fantazji H. Sienkiewicza. A nam  chyba klimat poezji Andrzej Czekalskiego (i muzyki Andrzeja Markowskiego) powinien pasować.

________________________

* https://spiewnik.wywrota.pl/gustaw-lutkiewicz/ballada-stepowa (data dostępu 27 XI 2020)

Stepie płowy, milczeć umiesz, Stepie cichy, czemu milczysz ty? Rankiem zginę, już na atak grają, Ostanę li żyw? W dłoń miecz, broń rubieży, Gdzie wróg niech uderzy, Chan niestraszny nam. Szedł tu w wysokości, Patrz - dziś białe kości. Serca nasze męstwem natchnij, Marsie, tyś nasz pan. Mój bachmacie, biegać umiesz, Koniu wierny, czemuś smutny ty? Nocką zginę, dniem mnie pochowają, Ostanę li żyw? Nic to, strzeż rubieży, Pierzchł wróg, nie uderzy, Chan niestraszny nam, Szedł tu w wysokości, Legł w step, białe kości. Serca nasze męstwem natchnij, Marsie, tyś nasz pan.

Tekst pochodzi z https://www.tekstowo.pl/piosenka,gustaw_lutkiewicz,ballada_stepowa.html

Stepie płowy, milczeć umiesz, Stepie cichy, czemu milczysz ty? Rankiem zginę, już na atak grają, Ostanę li żyw? W dłoń miecz, broń rubieży, Gdzie wróg niech uderzy, Chan niestraszny nam. Szedł tu w wysokości, Patrz - dziś białe kości. Serca nasze męstwem natchnij, Marsie, tyś nasz pan. Mój bachmacie, biegać umiesz, Koniu wierny, czemuś smutny ty? Nocką zginę, dniem mnie pochowają, Ostanę li żyw? Nic to, strzeż rubieży, Pierzchł wróg, nie uderzy, Chan niestraszny nam, Szedł tu w wysokości, Legł w step, białe kości. Serca nasze męstwem natchnij, Marsie, tyś nasz pan.

Tekst pochodzi z https://www.tekstowo.pl/piosenka,gustaw_lutkiewicz,ballada_stepowa.htm