Spotkanie z Pegazem (106) Jacek Kaczmarski "Stańczyk"

środa, sierpnia 09, 2017

Spotkanie z Pegazem (106) Jacek Kaczmarski "Stańczyk"

Nie przypuszczałem, że tekst o Stańczyku będzie miał swój... ciąg dalszy. Czytelniczka podpisująca się, jako "Mona" kilka dni temu zacytowała, jako komentarz, fragment wiersza Jacka Kaczmarskiego (1957-2004), pt. "Stańczyk". Dziwnie plecie się historia. Doświadczenie podpowiada mi, że J. K. jest przez nastolatków coraz słabiej znany, nie kojarzą, kiedy wyświetlam na ekranie Jego zdjęcie. Nie generalizuję. Ale tu bardziej chodzi o Stańczyka, niż dzielenie się moim belferski  doświadczeniem.

Jacek Kaczmarski & Stańczyk dają nam bardzo ciekawe połączenie. Jest i trzeci bohater: Jan Matejko. Bez tegoż wizji artystycznej gdzie dziś funkcjonowałby błazen kilku Jagiellonów? Możliwe, że znaliby go koneserzy polskiego odrodzenia/renesansu. I na tym koniec. A, jeszcze miłośnicy anegdot - i na tym wyczerpywała by się lista znajomków...

Tekst Jacka Kaczmarskiego nie wymaga komentarza:

Dziś bal na zamku królowej Bony
Wytruto myszy zwieszono lampiony
I opłacono śpiewaków
Czuję jak blednie moja twarz błazeńska
Właśniem przeczytał o stracie Smoleńska
Ale gdzie Smoleńsk gdzie Kraków

Wiadomość pewna podpisy pieczęcie
Ale królowa skrzywi się z niechęcią
Rachunki bardziej ją troszczą
Zaplatam palce nieskore do gestów
Bo samych wodzów jest tu ze czterdziestu
Na balu dobrze ich goszczą

Gdybym poruszał sznury wielkich dzwonów
To bym z nich dobył najwyższego tonu
I biłbym biłbym na trwogę
A dzwoneczkami na błazeńskiej czapce
Swój kaduceusz mając za doradcę
Kogóż przestrzec ja mogę

Stańczyk - wołają - dajcie tu Stańczyka
Już im nie starcza uczta i muzyka
Chcą jeszcze pośmiać się z głupca
Nie jestem dobrym błaznem na te czasy
Lecz wśród jedwabnych i złotych kutasów
Na mądrość znajdźcie mi kupca

Lecz żadna mądrość nie zastąpi przeczuć
Które są przy mnie dzisiaj jak co wieczór
Choćby grano najgłośniej
Siedzę bez ruchu jak wyzbyty mowy
Czemu więc nagle wokół mojej głowy
Dzwoneczki dzwonią żałośnie

To ta kobieta władzy wciąż niesyta
Pisma podmienia raportów nie czyta
Tajne prowadzi układy
Mówcie że mądra że wielkiego rodu
Że wschodem rządzić ma ręka zachodu
A ja nie cierpię tej baby! 

Komunistyczna Polska zacierała, jak mogła wątki, które mogłyby drażnić sowieckiego pobratymca.  Nawet tytuł dzieła Jana Matejki kłuł w oczy: "Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony, kiedy wieść przychodzi o utracie Smoleńska".  Bo jak można było odgrzebywać, że Smoleńsk, kiedyś był   n a s z  ? Jak przypomina Ludwik Stomma (patrz "Przeczytania..." odc. 89) Smoleńsk przynależał w granicach Polski (Rzeczypospolitej), choć stosowniej powinno być tam Wlk. Ks.  Litewskie aż 15 % całej naszej historii (licząc ją od 966 r.). Warto chyba o tym przypominać, a nie powtarzać brednie o "przeklętej ziemi smoleńskiej". Życie potrafi dopisywać dziwne zbiegi okoliczności. Jacek Kaczmarski zmarł 10 kwietnia 2004 r. Sześć lat później, 10 IV 2010 r., pod Smoleńskiem rozbije się polski samolot Tupolew Tu-154M z prezydentem Lechem Kaczyńskim i 95 innymi osobami...

PS: To "Spotkanie..." dedykuję "Monie" - za inspirację twórczą.