Myśli wygrzebane... (72) Szewach Weiss, kawaler Orderu Orła Białego

czwartek, stycznia 26, 2017

Myśli wygrzebane... (72) Szewach Weiss, kawaler Orderu Orła Białego

"...patrząc na pana profesora i patrząc na życie pana profesora, pomyślałem sobie, że jest pan synem narodu żydowskiego  i polskiej ziemi i może to najlepiej oddaje to, kim pan profesor jest" - tak kilka dni temu przemówił prezydent Andrzej Duda, kiedy dekorował Orderem Orła Białego prof. Szewacha Weissa, byłego ambasadora Izraela w Polsce, byłego przewodniczącego Knesetu. Kolejny syn dawnych Kresów, urodzony w Borysławiu (w którego domu obok porterów cesarza Franciszka Józefa I i Theodora Herzla wisiał portret... marszałka Józefa Piłsudskiego) świadczy o losach polskich Żydów, zbliża oba Narody. Szuka dróg pojednania. Wyróżnienie najwyższym polskim odznaczeniem, to ogromny zaszczyt. Tym bardziej, że jad antysemityzmu ma się między Odrą a Bugiem doskonale. Minister polskiego rządu nie widzi niczego groźnego w paleniu kukły Żyda? Nazywa czyniących TO bandytów: "marginesem"?! Bagatelizuje podobne ataki. Warto tego pana zapamiętać: nazywa się Mariusz Błaszczak.  Niepojęte, że ten minister legitymuje się dyplomem magistra historii Uniwersytetu Warszawskiego. Straciło na aktualności zdanie Szewacha Weissa, które znajdziemy w wykorzystanej tu książce: "Rząd polski potępia wszelkie przejawy antysemityzmu".

Jest więc dostojna okazja, aby sięgnąć po książkę, która wspólnie z Szewachem Weissem napisała Ewa Szmal pt. "Między narodami" (Wydawnictwa Rebis). Na tę lekturę złożyły się artykuły, które miały swoje debiuty na łamach tygodnika "Wprost" w latach 2005-2008. Od ich publikacji minęło kilka dobrych lat. Nic jednak nie traci na świeżości, a nawet  myśli w nich wyrażone wyprzedziły fakty:  

• Historia polskich Żydów jest jedynym takim zjawiskiem na świecie. 
• W Polsce rozwijało się żydowskie życie kulturalne, społeczne, religijne.
• Żydzi z Polski mieli i ciągle maj olbrzymi wpływ na zachodnią kulturę.
• Żydzi stanowią aż 23 proc. laureatów Nagrody Nobla, z czego połowa ma polskie pochodzenie.
• Chasydyzm - największy i najbardziej znany żydowski ruch religijny - powstał na przełomie XVII i XVIII wieku w południowo-wschodniej Polsce.
• Razem żyliśmy i nasze kultury wzajemnie się przenikały. 
• Polska był i jest ważnym miejscem dla społeczności żydowskiej.
• O Żydach polskich przyjęło się mówić, pisać, śpiewać w języku przeszłości.
• Historia życia i śmierci narodu żydowskiego podczas Zagłady nieustannie, niczym czarna chmura, towarzyszy współczesności narodu żydowskiego. 
• W Polsce zostały ślady tysiąca cmentarzy żydowskich.
• Pamiętać trzeba też, że wśród elity nowo powstałego państwa Izrael znalazło się wielu wybitnych przedstawicieli polskiego żydostwa. 
• W historii Polski na zawsze pozostanie ślad tysiącletniej obecności narodu żydowskiego.
• Przez dwa pokolenia nie było dialogu żydowsko-polskiego i polsko-żydowskiego, co dziś utrudnia przyjęcie prawdy historycznej i wyrzeczenia się stereotypów. 
• Pokolenie, które przeżyło Holokaust, tworzyło izraelskie elity.
• Niezaprzeczalnym faktem jest to, że w ciągu ostatniego tysiąca lat Polska była jednym z najważniejszych miejsc dla 3,5 mln Żydów.
• Gotowość do przyznania się do grzechów przeszłości jest fenomenem w polskiej kulturze.
• Marzę o czasach, gdy nie będzie terroru, gwałtu i odwetu za terror.
• David Irving to profesjonalny kłamca, przedstawiciel zawodu, który wykonuje coraz więcej ludzi na świecie.
• Za grzech, jakim jest zaprzeczanie Holocaustu, nie ma odpowiedniej kary.
• Każdy kulturalny człowiek sam powinien umieć się ograniczać, stosować autocenzurę, aby nie obrazić uczuć innych.
• Kłamstwa oświęcimskie również sprawiaj, że przestajemy myśleć o Holokauście jako nieludzkiej tragedii. 
• Niepamięć wciąż walczy z pamięcią.
• Precyzyjnie zaplanowana, zorganizowana oraz systematycznie i skutecznie przeprowadzona zbrodnia w historii ludzkości została urzeczywistniona przez oświecony naród, który wydał Goethego, Schillera, Kanta i Beethovena.
• Spora część niemieckiej opinii publicznej, wielu historyków i pisarzy po sześćdziesięciu latach od końca wojny chce zdjąć z Niemców brzemię winy.
• Pomysł zbiorowego karania jest mi obcy.
• Pamięć uporczywie wraca.

Nie da się z obojętnością czytać to, co miał do przekazania Szewach Weiss. To, co pisze o swych odczuciach oglądając serial "Wojna i pamięć" tak na pewno może zrozumieć tylko drugi człowiek, który przeżył koszmar niemieckiej (hitlerowskiej, nazistowskiej) okupacji. Nie koniecznie musiałby być Żydem. "W nocy ze środy na czwartek zrzucam z siebie wszystkie wartości, zostaje w moim sercu tylko nienawiść, nienawiść, nienawiść". Mocne! Bardzo mocne! Mam ciarki na całym ciele. "Wymowa przysłowia, że ojcowie zjedli zielone winogrona, a zęby ścierpiały synom, jest dla mnie niemoralne. Ale w Birkenau nie byłem taki spokojny: stojąc koło krematorium, nie przezwyciężyłem chęci zemsty" - to też Weiss. Słucham na YT "My Yiddishe Momme" w wykonaniu Regine Zylberger. Trudno uciec od tego, co czytam. Odwiedzałem w 2007 r.  Auschwitz- Birkenau. Trudno uciec od obrazów, jakie kojarzą się z tymi koszmarnymi miejscami.

• ...nie było bardziej nacjonalistycznego kontynentu niż Europa.
• Demokracja nie jest wystarczającym lekarstwem na nacjonalizm, bo przecież przejście do demokracji i wolności podzieliło Europę na dodatkowe państwa: jedne drogą pokojową - jak Czechy i  Słowację, inne przez krew i ogień - jak to się zdarzyło w byłej Jugosławii.
• Historia stosunków między Francją i Żydami jest pełna paradoksów. 
• W myśl wszelkich reguł Szeptycki [arcybiskup greckokatolicki ze Lwowa, brat gen. S. Szeptyckiego, wnuk A. Fredry - przyp. KN] powinien zostać uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
• Równouprawnienie, przyznane Żydom po rewolucji francuskiej, wywołało reakcję w postaci ruchu antyżydowskiego, antysemityzmu.
• Wielu Żydów miało i nadal ma wpływ na światową gospodarkę.
• Żydzi [...] potrafią dobrze gospodarować finansami, bo przez wieki żyli w obcym, często wrogim otoczeniu i musieli być efektywni, by przetrwać.
• Ludzie powinni uczestniczyć w tworzeniu historii, ale nie mogą być ofiarami historii.
• Władysław Bartoszewski to człowiek, który ma odwagę mówić, gdy większość milczy, ma odwagę powiedzieć "nie", gdy większość mówi "tak".
• Wybitne cechy izraelskich premierów są związane z walką o niepodległość oraz z zasadami syjonizmu.
• Sztetl jest zjawiskiem wyjątkowym: żydowsko-bliskowschodnim, oraz żydowsko-polskim.
• Golda Meir była nieprzeciętną osobowością, a zarazem typową żydowską mamą i babcią.
• Demokracja izraelska zawsze już będzie splamiona krwią Icchaka Rabina.
• Niełatwo było się przyzwyczaić do papieża Benedykta XVI.
• Jerozolima jest nie tylko historyczną, religijną i polityczną stolicą Izraela - jest stolicą dla Żydów z całego świata.
• Trudno się rozstać z berłem i przekazać je nowym zwycięzcom.
• Nie ma wyborów, którym nie towarzyszyłaby pewnego rodzaju populistyczna psychoza: puste frazesy i paplaninie na wielką skalę. 
• W teatrze polityki najwięcej jest aktorów drugiego planu, prawie ciągle siedzących na ławce rezerwowej.
• Z moralnego punktu widzenia każdy totalitaryzm jest korupcją.
• W moich dziecięcych oczach Piłsudski wyglądał na człowieka ogromnego pod każdym względem. 
• Rozpowszechniony jest pogląd, że niskie osoby cierpią na manię wielkości.
• Nie ma obecnie zasadniczej różnicy między antysemityzmem a przemocą.
• Normalnie zorganizowany kraj nie potrafi prowadzić wojny obronnej bez wojska i bez użycia broni.
• Jeśli Iran zdobędzie broń jądrową, będzie to oznaczało początek trzeciej wojny światowej.
• Przez sto pokoleń naród żydowski mieszkał w diasporze, rozrzucony po świecie.
• Bliski Wschód nie jest miejscem pokoju i chyba jeszcze długo nie będzie.
• Gdyby nie waśnie, Jerozolima byłaby najciekawszym miejscem na świecie.

"Przyjechałem do małego malowniczego miasteczka ma pograniczu Włoch i Austrii. Na jednym ze skrzyżowań stał policjant w mundurze i kierował ruchem.  Kiedy podjechałem do niego, znowu usłyszałem te słowa: links i rechts. Tego dnia już nie miałem siły jechać dalej. Tak się dzieje wtedy, gdy słyszę szczekanie pasów  w nocnej ciszy. Tego nie można się pozbyć" - musiałem dać ten cytat tak długi. Poruszający! Pamiętacie ie wspomnienie Romy Ligockiej z jej głośnej książki "Dziewczynka w czerwonym płaszczyku", kiedy niemiecka sąsiadka zawołała do niej "Arbeit macht frei!"? Ta sama fala wspomnień. Ten sam wstrząs. Smutna konkluzja, już Szewacha Weissa: "Media publikują sondaż opinii publicznej, według którego Państwo Izrael jest najmniej lubiane w Niemczech. Dzieci i wnuki morderców nienawidzą dzieci i wnuków ofiar". Smutny wniosek...
W swych rozważaniach Szewach Weiss nie ogranicza się tylko do myślenia o Żydach, krwawej przeszłości, wystawianiu rachunków, szukania śladów wymordowanych krewnych. Jakżeż pouczające jest to, co odnajdziemy choćby w tekście pt. Stany Zjednoczone Europy. Przewidywał brexit: "Nad zjednoczoną Europą zbierają się chmury, bo na przykład Wielka Brytania nie ma ochoty na rezygnację z funta szterlinga na rzecz euro"? Dalej jest już tylko groźniej: "...polityczna jedność Europy wydaje się potrzebna, chociaż jest bardzo mało prawdopodobna". I wraca cień II wojny: "Raczej się nie zanosi, by europejskie narody zrezygnowały ze swoich flag, hymnów, dni pamięci, podczas których większość z nich wspomina wojnę, rozlew krwi i brutalność innych krajów unii"? Chyba poruszające przesłanie.
Wiele zastanawiających konkluzji o współczesnym Izraelu, stosunkach panujących na Bliskim Wschodzie, czym jest dzisiejsza Jerozolima,  jacy ludzie tworzą obecne państwo żydowskie, z jakimi problemami borykają się tam nad Jordanem. "Między narodami", to nie jest jakiś opasły tom. Może nawet rozczarować swą objętością, wielkością. Może to i dobrze. Taki "format" łatwo wsunąć do plecaka i siedząc gdzieś na ławce, w pociągu wracać do rozważań Szewach Weissa. Bo to bardzo mądra książka. Czytając  mamy wrażenie, że słuchamy, jak Autor sam do nas mówi. Kilkanaście barwnych fotografii ukazuje nam świat działania Szewacha Weissa. Należałoby oczekiwać kolejnego tomu "Między narodami".
Antysemityzm unosi głowę, skrajna prawica ma swych przedstawicieli na Wiejskiej. Starczy wrócić na internetowy portal RMF 24 i przeczytać, jakie m. in. komentarze zebrał artykuł  "Szewach Weiss odznaczony Orderem Orła Białego". Dwa przykłady! Ktoś podpisujący się jako "~obywatel PL" tak oto ocenił postawę obecnie urzędującego prezydenta: "Ten kto poradził Prezydentowi chodzenie w mycce w miejscu kultu Izraela powinien podać się do dymisji. To automatyczne - 10 p. p . w sondażach PiS. To policzek dla elektoratu PiS.  Można było być w kapeluszu jak Helmut Kohl, po co jarmułka/mycka?". Drugie pisanie, podpisane jako "Zyta Gil-owska", z zachowaniem oryginalnej pisowni: "Jezu! takiego kryminaliste i wyznawca diabla orderem nagradzac? To my wieralismy wladze dla Polakow czy zydow?". Dopóki taka retoryka kołacze się w mózgach nad Odrą, Wisłą, Wartą czy Parsętą - trzeba pisać, trzeba edukować. Nie wolno machnąć ręką i powiedzieć: to nas nie dotyczy, to margines, Polska nie ma problemu z antysemityzmem.

Warto na koniec zacytować laureata Pokojowej Nagrody Nobla, który o kawalerze Orderu Orła Białego napisał we wstępie do wykorzystanej książki, pt. "Słowa nadziei i solidarności":

"SYN POLSKIEJ ZIEMI, IZRAELSKI PATRIOTA. 

TO WIELKA SZTUKA STAĆ NA STRAŻY GODNOŚCI I PRAW WŁASNEGO NARODU, 

A ZARAZEM Z TAKIM ZROZUMIENIEM I WYCZUCIEM TRAKTOWAĆ INNYCH. 

TO WIELKA SZTUKA I PIĘKNA FILOZOFIA ŻYCIA [...]".

Ten kto doradził Prezydentowi chodzenie w mycce w miejscach kultu Izraela powinien podać się do dymisji. To automatyczne -10 p.p. w sondażach PiS. To policzek dla elektoratu PiS. Można było być w kapeluszu jak Helmut Kohl, po co jarmułka/mycka ??

Czytaj więcej na http://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-szewach-weiss-odznaczony-orderem-orla-bialego,nId,2338757#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefox

Ten kto doradził Prezydentowi chodzenie w mycce w miejscach kultu Izraela powinien podać się do dymisji. To automatyczne -10 p.p. w sondażach PiS. To policzek dla elektoratu PiS. Można było być w kapeluszu jak Helmut Kohl, po co jarmułka/mycka ??

Czytaj więcej na http://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-szewach-weiss-odznaczony-orderem-orla-bialego,nId,2338757#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefox