21 postulatów - 31 sierpnia 1980 r.

poniedziałek, sierpnia 31, 2015

21 postulatów - 31 sierpnia 1980 r.

Dla tych, którzy pamiętali komunistyczne zbrodnie z 1956 czy 1970, kiedy strzelano do bezbronnego tłumu - napięcie sierpniowych strajków '80 roku mogło ustąpić, kiedy zaczęto podpisywać porozumienia. Najpierw w Szczecinie, później Gdańsku, a na koniec w Jastrzębiu. Zamiast kanonady, czołgów i krwi cała Polska widziała halę Stoczni w Gdańsku (której patronował... Włodzimierz Lenin) i usłyszała: "...rozmawialiśmy tak jak Polacy z sobą powinni rozmawiać, jak rozmawia Polak z Polakiem".  To pamiętne słowa wicepremiera Mieczysława Jagielskiego (1924-1997). Przekonywał też: "Nie ma wygranych, ani pokonanych, nie ma zwycięzców, ani zwyciężonych". Nim wybiła godzina 17,00 31 sierpnia 1980 r. podpisano "Protokół porozumienia zawartego przez Komisję Rządową i Międzyzakładowy Komitet Strajkowy". Dwaj najważniejsi sygnatariusze tego wiekopomnego dokumentu, to Lech Wałęsa i właśnie Mieczysław Jagielski. 

Gdańsk - 31 VIII 1980 r. - M. Jagielski i L. Wałęsa podpisują porozumienie

Polska już nigdy nie była taka sama... Wyłom został uczyniony. Komunistyczny monolit zaczął powoli osuwać się! Nikt nie odważał się otwarcie kwestionować "kierowniczej roli PZPR" czy sojuszu z ZSRR. "Myśmy się nie godzili na taką mętną formułę «przewodnia rola partii w społeczeństwie», tylko «kierownicza rola partii w państwie». A to jest różnica (...)". - wspominał po latach Tadeusz Mazowiecki (1927-2013), który znalazł się w Stoczni, jako jeden z doradców M. K. S.-u.

1. Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych wynikających z ratyfikowanych przez PRL Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczących wolności związków zawodowych.

2. Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa strajkującym i osobom wspomagającym.

3. Przestrzegać zagwarantowanej w Konstytucji PRL wolności słowa, druku i publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań.

4. Przywrócić do poprzednich praw.
a. ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 r., studentów wydalonych z uczelni za przekonania,
b. zwolnić wszystkich więźniów politycznych (w tym Edmunda Zadrożyńskiego, Jan Kozłowskiego, Marka Kozłowskiego),
c. znieść represję za przekonania.

5. Podać w środkach masowego przekazu informację o utworzeniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz publikować jego żądania.

6. Podać realne działania mające na celu wyprowadzenie kraju z sytuacji kryzysowej poprzez: a. podanie do publicznej wiadomości pełnej informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej, b. umożliwienie wszystkim środowiskom i warstwom społecznym uczestniczenie w dyskusji nad programem reform.

7. Wypłacić wszystkim pracownikom biorącym udział w strajku wynagrodzenie za okres strajku jak za urlop wypoczynkowy, z funduszu Centralnej Rady Związków Zawodowych (CRZZ).

8. Podnieść zasadnicze uposażenie każdego pracownika o 2 tys. zł na miesiąc jako rekompensatę dotychczasowego wzrostu cen.

9. Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.

10. Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko nadwyżki.

11. Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym.

12. Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji, a nie przynależności partyjnej oraz znieść przywilejów Milicji Obywatelskiej, Służby Bezpieczeństwa i aparatu partyjnego poprzez: zrównanie zasiłków rodzinnych, zlikwidowanie specjalnych sprzedaży itp.

13. Wprowadzić na mięso i jego przetwory kartki - bony żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku).

14. Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 55 lat, dla mężczyzn do 60 lub przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 dla mężczyzn bez względu na wiek.

15. Zrównać renty i emerytur starego portfela do poziomu aktualnie wypłacanych.

16. Poprawić warunki pracy służby zdrowia, co zapewni pełna opiekę medyczną osobom pracującym.

17. Zapewnić odpowiednią ilość miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących.

18. Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres 3 lat na wychowanie dziecka.

19. Skrócić czas oczekiwania na mieszkania.

20. Podnieść diety z 40 do 100 złotych i dodatek za rozłąkę.

21. Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy. Pracownikom w ruchu ciągłym i systemie czterobrygadowym brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy.

Kwestią pozostaje ile z pamiętnych "21 postulatów" zostało wdrożonych w życie. Czy zwróciliście uwagę, jaka pieczątka znalazła się na reprodukowanej przeze mnie kopercie w poprzednim poście? Wrzucam ją też tutaj. Co z tego, o co walczono z taką determinacją przed XXXV laty - pozostało? Wnioski? Przemyślenia?  Pytania? Jaki by nie był bilans tamtego Sierpnia bez NIEGO nie byłoby świata, w którym żyjemy. "To Mazowiecki wymusił, żeby podpisywać całość 21 postulatów. Gdyby nie, to władzom może udałoby się obejść najważniejszy punkt: pierwszy" - oddaje sprawiedliwość tamtego czasu Henryk Wujec. Gdyby ktoś wtedy powiedział, że za lata będzie doradcą prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ba! mówił o przyszłym premierze - w to nikt by w 1980 r. po prostu nie uwierzył!... Na tym polega nie przewidywalność dziejów.

Zbiory Bartłomieja Bojarowicza

PS: Figura "wiecznie żywego" Lenina była świadkiem wydarzeń z 31 VIII 1980 r. Oto prawdziwy chichot historii...