Odszedł Polak wyjątkowy... człowiek niezwykły...

sobota, kwietnia 25, 2015

Odszedł Polak wyjątkowy... człowiek niezwykły...

"Po południu nas zabierają. Normalna więzienna przykrość rozstania i wstrząs u progu małej stabilizacji. Wiem, że należę do nielicznych w tej celi, którzy w pełni zdają sobie sprawę, że to dopiero początek i że każdy z nas przeżyje to zapewne wielokrotnie" - to nie cytat z Pawiaka czy mordowni na Szucha w czasie, kiedy swastyka powiewała nad okupowaną Polską (czytaj Generalnym Gubernatorstwem),  tak 15 grudnia 1981 r. w Jaworze pisał internowany Władysław Bartoszewski. Jeden z tysięcy, których komunistyczna junta uznała za niebezpiecznych dla ustroju i stabilizacji Polskie Rzeczypospolitej Polskiej.

Władysław Bartoszewski (1922-2015) - Bydgoszcz 17 XI 2013

"Wiozą nas około godziny przez puste okolice, lesiste. Przez wychuchaną szybę (siedzę przy oknie) dostrzegam wreszcie w błysku świateł autobusu drogowskaz do Wałcza. A więc Pomorze Zachodnie! Kojarzy mi się to od razu z Wałem Pomorskim i poligonami i przez chwilę nawet wydaje mi się, że to może prawda, iż będziemy pod opieką wojska" - gro z nas we wtorek, 15 grudnia '81, nie musiała drżeć ze strachu. Ludzie pokroju Władysława Bartoszewskiego musieli ponieść ofiarę za to, że ośmielili się chcieć być wolnymi myślą i czynem. Tego nam nie wolno nigdy zapomnieć.

"Od razu zaczyna się dyskusja, według jakich kryteriów nas dobrano. Ale są konkretne zadania, bo wyładowano paczki, a w nich sporo ciepłej odzieży do podziału z Polskiej akademii Nauk, od literatów i z Kościoła (jak się później okazało)" - system komunistyczny, generał Wojciech Jaruzelski nie działali po omacku. to nie była. Nawet margrabia Aleksander Wielopolski w 1863 r. nie przeprowadził tak perfekcyjnie swej branki! Śmieszyło mnie jeszcze wtedy, XXXIV lata temu, kiedy komuniści przekonywali, że 13 grudnia 1981 r. był decyzją jednej nocy! I może jeszcze jednego człowieka?! Logistycznie to był majstersztyk! Obym tymi słowy nie stawiał pomnika zbrodniarzom stanu wojennego!...

"Po wielogodzinnej drodze w nieogrzewanym samochodzie z Łodzi (via  Łęczyca) dojechali Jacek Bierezin i Stefan Niesiołowski. Obaj nieludzko zmordowani, głodni i przemarznięci. Ale najbardziej przemarznięci. Stoją teraz pod gorącym prysznicem, a ja niosę golasom kiełbasę z paczki, którą jedzą, nie wychodząc spod prysznica" - wtedy, kiedy w sklepach niczego nie był, podzielić się ze współtowarzyszem niedoli kiełbasą? 

 *      *     *

Odszedł Polak wyjątkowy... człowiek niezwykły...  Odszedł ten, który dla wielu z nas pozostanie moralnym autorytetem, swoistym drogowskazem. Nie, nie wszystkich Polaków. Na to musiałby nim... nie być. Kiedy ostatnio pisałem o Władysławie Bartoszewskim (18 XI 2013 r.) też podnosiły się głosy krytyki. O taką wolność walczył - aby każdy miał prawo do głoszenia swoich prawd i opinii. Ale czy do wzajemnego opluwania i obrzygiwania także? Pewnie dla adwersarzy - tak. Co podziwiałem w Bartoszewskim? Dwa systemy totalitarne próbowały Go zniszczyć. Jeden zamykał przed Nim bramy Auschwitz, drugi komunistyczne więzienia! W tych drugich przebywał o wiele dłużej, niż w Konzentrationslager!... Niestety nie dane mi (nam zebranym) był zadać pytania: "jakiej trzeba siły i mądrości, aby z katami podjąć dialog o współpracy i wzajemnej przyjaźni?". Myślałem głównie o Niemcach.

Część książek Wł. Bartoszewskiego w moich zbiorach...

W moim księgozbiorze jest wiele książek autorstwa Władysława Bartoszewskiego. Sięgam po nie, cytuję na lekcjach i spotkaniach. Przy okazji tej śmierci sięgnąłem po rzecz wyjątkową "Dziennik z internowania. Jaworze 15. 12. 1981 - 19. 04. 1982" (Wydawnictwo ŚWIAT KSIĄŻKI, Warszawa 2006). Zacytowałem tylko kilka zdań z jednego dnia: 15 XII 1981 r.

Dzisiaj wielu stawia sobie pytania, co z nauk Władysława Bartoszewskiego pozostanie? Nie wiem. Oby nie było, jak z naukami św. Jana Pawła II i rzekomym pokoleniem "JP II", które dziesięć lat temu bratało się (np. kibice), a dzisiaj dalej leje się po pyskach (czy jak kot woli: mordach). Na szczęście dla części środowiska inteligenckiego Władysław Bartoszewski pozostanie symbolem i  nauczycielem naszej wspólnej, i niełatwej historii.

93 lata? Tu chyba była jakaś boska interwencja, aby Polak wyjątkowy był z nami jak najdłużej.

*      *     *

To z myślą o  t a k i c h  ludziach wielki Jan Kochanowski(1530-1584)  pisał "Pieśń XII":

Nie masz i po raz drugi nie masz wątpliwości,
Żeby cnota miała być kiedy bez zazdrości:
Jako cień nieodstępny ciała naszladuje,
Tak za cnotą w też tropy zazdrość postępuje.

Nie może jej blasku znieść ani pojźrzeć w oczy,
Boleje, że kto przed nią kiedy wysszej skoczy;
A iż baczy po sobie, że sie wspinać prózno,
Tego ludziom uwłóczy, w czym jest od nich rózno.

Ale człowiek, który swe Pospolitej Rzeczy
Służby oddał, tej krzywdy nie ma mieć na pieczy.
Dosyć na tym, kiedy praw ani niesie wady;
Niechaj drugi boleje, niech sie spuka jady.

Cnota (tak jest bogata) nie może wziąć szkody
Ani sie też ogląda na ludzkie nagrody;
Sama ona nagrodą i płacą jest sobie
I krom nabytych przypraw świetna w swej ozdobie.

A jeśli komu droga otwarta do nieba -
Tym, co służą ojczyźnie. Wątpić nie potrzeba,
Że co im zazdrość ujmie, Bóg nagradzać będzie,
A cnota kiedykolwiek miejsce swe osiędzie.