historia i ja

środa, kwietnia 24, 2024

Przeczytania - 495 - Matthew Parker "Monte Cassino" (Dom Wydawniczy Rebis)

"Ich motywy były równie oczywiste, co proste. Chcieli tylko zabijać Niemców i w ogóle nie zawracali sobie głowy typowymi udoskonaleniami, gdy przejmowali nasze stanowiska. Po prostu weszli z bronią i to wszystko" - to opinia jednego z brytyjskich żołnierzy o Polakach. Leży przede mną książka, której autorem jest Matthew Parker, to ceniony w Wielkiej Brytanii historyk. "Regularnie wygłasza wykłady na uniwersytetach na całym świecie, często bierze udział w programach telewizyjnych i radiowych. Za swoje prace historyczne został przyjęty do prestiżowego Royal Historical Society" - czytamy na portalu Domu Wydawniczego Rebis, który właśnie raz jeszcze wznowił książkę "Monte Cassino", w przekładzie Roberta Bartolda. Dla jednych z nas może to być powrót do tej monografii, dla innych okazja, aby poznać nowsze spojrzenie na to, jak potoczyła się bitwa narodów II wojny światowej (taki dopisek na okładce).

Zdjęcie Facebook - Dom Wydawniczy Rebis

sobota, kwietnia 20, 2024

Przeczytania - 494 - Owidiusz "Sztuka kochania" (Wydawnictwo Iskry)

Jeżeli ktoś z was, Rzymianie,

nie wie, co miłości sztuka

dokazać jest dzisiaj w stanie,

niech w tej książce wiedzy szuka.

Tymi słowy zaczyna się "Księga I" dzieła wielkiego Owidiusza (43 r.p.n.e.-17 lub 18 n.e.), pt. "Sztuka kochania", czyli "Ars amandi", którą Wydawnictwo Iskry przypomina w wolnym przekładzie Juliana Ejsmonda. To nic, że Walentynki za nami, kolejne już za kilka miesięcy. Ale w życiu jest tyle innych okazji, aby pisać o miłości, czynić miłość. Czasy mijają, miłość kwitnie, obumiera, znowu wybucha - tak było przed Owidiuszem i tak jest nieustannie po Owidiuszu. Nie ma lekarstwa na strzał Amora! Jedni za nią tęsknią, drudzy w niej kwitną, a jeszcze inni przeklinają. Jest-że wdzięczniejszy temat w literaturze (pisanej poezją czy prozą) i życiu? Kochajmy i bądźmy kochani! - jak wielu z nas powtarza ten okrzyk. Przypomnijmy sobie w ilu z nas obudził się nawet... poeta! Nic, to że do szuflady, że grafomaństwo, ale bez tego impulsu - smutna żałość i gorzkość w gębie pozostałaby nam na szare, smutne dni.

czwartek, kwietnia 18, 2024

...na 81-wszą rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim - 19 IV 1943 r.

"Polacy, Obywatele, Żołnierze Wolności.

Wśród huku armat, z których armia niemiecka wali do naszych domów, do mieszkań naszych matek, dzieci i żon;

Wśród turkotu karabinów maszynowych, które zdobywamy w walce na tchórzliwych żandarmach i SS-owcach;

Wśród dymu pożarów i kurzu krwi mordowanego getta Warszawy - my - więźniowie getta - ślemy Wam bratnie, serdeczne pozdrowienia" - tak zaczynała się odezwa do warszawiaków, jaką wydała Żydowska Organizacja Bojowa i 23 kwietnia 1943 r. rozlepiono po aryjskiej stronie miasta [1] Jutro przypada LXXXI rocznica wybuchu walk w getcie. Dziś przypominanie jest naszym obowiązkiem. Tym bardziej, że antysemityzm ma się bardzo dobrze tu nad Wisłą. A przypadki zachowań i poglądów, jakie pozwala sobie demonstrować choćby poseł Grzegorz Braun nie są li tylko wybrykiem roznamiętnionego prawicowca. Nie zapominamy, że żyjemy w państwie, w którym wygrywa się wybory najwyższej wagi głosząc ksenofobiczne czy szowinistyczne hasła. Na szczęście w mej rodzimej Bydgoszczy (onegdaj ostoi endecji) wyborów prezydenckich nie wygrał zdeklarowany w swoich nienawistnych i cynicznych poglądach kandydat. Swoją drogą ciekawe, że ten pan nie odważył się startować na miejski urząd władzy wykonawczej z logiem swej jedynie prawej i jedynie sprawiedliwej partii! Miałem okazję rzucić mu to prosto w twarz, kiedy przed 7 kwietnia zaczepił mnie na... rynku. Oczwyiście agitował sobą i jakąś kandydatką do władz miejskich.

Jürgen Stroop w czasie tłumienia powstania w getcie warszawskim, 1943 r., domena publiczna

wtorek, kwietnia 16, 2024

Kartki z podróży - XI - Jerozolima

Folder, po który sięgnąłem powstał w... 2016 r. Autorką wszystkich zdjęć była moja ówczesna uczennica XV LO w Bydgoszczy, Sandra. Niestety, nasz kontakt urwał się po maturze. Nawet zatarło mi się, kiedy odbył się ten egzamin dojrzałości. Wstyd? Mój zmęczony belferski umysł wypiera już pewne szczegóły? Znam nazwisko Autorki zdjęć, zerknąłem na Facebooka, ale nie mam pewności co do tego czy osoba, którą tam odnalazłem jest tą samą Sandrą P., która wykonała te zdjęcia. O ile ktoś mi pomoże dotrzeć do Autorki tych cennych kadrów i uzyskam zgodę na upublicznienie nazwiska, to wtedy dopiszę je tu. Choć zapraszam do Jerozolimy, to kładę tu wymowne zdjęcie z Betlejem, które większość z nas kojarzy z narodzinami Jezusa.

Betlejem - mural Banksy'ego - "Gołąb pokoju w kamizelce kuloodpornej"

niedziela, kwietnia 14, 2024

...na 135-tą rocznicę urodzin Arnolda Josepha Toynbee'a - 14 IV 1889 r.

Dziś ktoś wyjątkowy. Arnold Joseph Toynbee (1889-1975). Autor "Studium historii / A study of History", z którego to dzieła (dwunastotomowego) Albert Vann Fowler (1904-1968) dokonał wyboru i tak powstała "Wojna i cywilizacja", która ukazała się w serii "Arcydzieła Wielkich Myślicieli". [1] Raptem niespełna dwieście stron licząca. Dla większości z nas pierwsza i jedyna okazja, aby poznać opinie na interesujący nas temat wybitnego historiozofa. Jeszcze nikt taki tu nie zagościł. Dla mnie nie bez znaczenia jest fakt, że ten ceniony uczony urodził się w Londynie 14 kwietnia 1889 r. I, co z tego? - odzywa się malkontent doskonały i 100 %. A choćby to, że dwa dni później w tym samym Londynie urodził się Charles Chaplin, a sześć dni później w austriackim Braunau in Inn niejaki Adolf Hitler. Robi się ciekawie? Mam nadzieję, że mimo wszystko t a k ! Tym bardziej, że za dni kilka przypadnie LXXXIV rocznica wybuchu wojny, jaką rozpętał ten austriacki przybłęda...

piątek, kwietnia 12, 2024

Myśli wygrzebane - 144 - Tadeusz Kościuszko

"...wzbudzić potrzeba miłość kraju w tych, którzy dotąd nie wiedzieli nawet, że Ojczyznę mają" - tak pisał w liście do Franciszka Sapiehy Tadeusz Kościuszko (1746-1817), w maju 1794 r. [1] Będziemy dziś czytać tylko to, co Naczelnik pisał i mówił, co zanotowali współcześni. Nie sposób wykorzystać wszystkiego. Literatura przedmiotu (jakkolwiek brzmi to dziwnowato) jest ogromna. Sam mam przed sobą dość pokaźny stosik dotyczący wydarzeń z 1794 r. I zaczynam się gubić, co gdzie szukać? Na szczęście tak źle ze mną jeszcze nie jest. Ogarniam, a dla uspokojenia skupiam się na dwóch pozycjach, obie wymienione w przypisie. Zachęcam do ich poznania, przeczytania, czy nawet porównania (to się fachowo nazywa: analizą porównawczą).

Portret Tadeusza Kościuszki - autor nie określony - Facebook

środa, kwietnia 10, 2024

...na 20-tą rocznicę śmierci Jacka Kaczmarskiego - 10 IV 2004 r.

"W tej sytuacji najgroźniejsze w skutkach bywa złudzenie, że dobro musi zatriumfować konkretnie nad złem, z samej swej istoty, bo jest dobrem. Istnieje taka piosenka «A mury runą, runą, runą...». Nic podobnego! Żadne mury Jerycha już nie runą na skutek najpobożniejszych choćby śpiewów. Nie łudźmy się, nie te czasy. Szatan jest jest już za blisko - bo w nas samych" - pisał na łamach "Tygodnika Powszechnego" 11 XII 1983 r. Stefan Kisielewski (1911-1991). [1] Na szczęście Kisiel się omylił! Mury runęły! I to zaledwie sześć lat po napisaniu tych kilku zdań. Nie dość na tym: pieśń, na której cytowanie się porwał stała się symbolem rozsadzania onych murów. Stan wojenne dopiero, co został zniesiony (tj. 22 lipca 1983 r., taki podarek od rodzimych sowietysów na ówczesne tzw. Święto Ludowe) i beznadzieja, marazm, brak perspektyw dewastował pokolenie. I trudno było uwierzyć, że świt niepodległości kryje się za drzwiami? Tak patrząc na słowa publicysty, muzyka, rozsądnego głosu - to nie powinniśmy się dziwić sceptycyzmowi, jaki wyraził w "TK".

Jacek Kaczmarski (1992) - domena publiczna

poniedziałek, kwietnia 08, 2024

Spotkanie z Pegazem - 211 - Alojzy Feliński "Do Kościuszki"

Oto Kościuszko przywodzi,

Wojska i ludu kochanie,

Idź za nim, ochocza młodzi,

A jeszcze Polska powstanie.

Nie uczono nas tego wiersza w szkołach. Nie pamiętam nawet, aby na lekcjach muzyki pobrzmiewały rytmy pieśni z okresu insurekcji kościuszkowskiej. Sam od siebie je poznawałem, a to głównie za sprawą kupowanych płyt, jakie nagrywał Centralny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego. Tak, chodzi jeszcze o czasy tzw. komuny. Ale to nie mają być wspominki czego ja tam słuchałem na analogowych (jak je sie obecnie nazywa) płytach. Chcę tylko uświadomić, że jak ktoś chciał poznać, to je poznał. Myślę cały czas o roku 1794 r. Jaki skojarzenie miało się na dźwięk nazwiska: Alojzy Feliński (1771-1820)? Jedno! Pieśń "Boże coś Polskę". W niepamięć poszedł pierwotny tytuł "Hymn na rocznicę ogłoszenia Królestwa Polskiego z woli Naczelnego Wodza Wojsku Polskiemu do śpiewania podany", a razem z tym i rzeczywista intencja Autora, który czcił nią cara-króla Aleksandra I (1801-1815-1825). I to wszystko.

Marcin Jabłoński - T Kościuszko jako generał lejtnant wojsk koronnych - 1792 - domena publiczna

sobota, kwietnia 06, 2024

Smakowanie Bydgoszczy - 102 - plenerowa lekcja hitsorii...

...nie pierwsza. I nie ostatnia.

"Jak dostać się do przeszłości?" - to pytanie stawia Mateusz Wyżga w swej cennej monografii o naszej chłopskości [1]. I pewnie wielu z nas, przy różnych okazjach zadaje sobie to samo pytanie. Jak się do niej dobrać? - oczywiście nie chodzi o żadną Jagnę, ale tę wiedzę, która jest poza nami, która była przed nami zakryta, albo po prostu nie przeżyta. Dla mnie 19 marca 1981 r., to wspomnienie Bydgoskiego Marca. Jeszcze potrafię wymienić nazwiska Jana Rulewskiego, Antoniego Tokarczyka, Romana Bartoszcze czy Mariusza Łabentowicza. Młodsze pokolenie właściwie nie wie o kim ja tu piszę, kogo ja tu wspominam.

czwartek, kwietnia 04, 2024

Paleta - LXXIV - czas insurekcji

"...wojna nasza ma swój szczególny charakter, który dobrze pojąć należy: jej pomysłowość zasadza się najwięcej na upowszechnieniu zapału i na uzbrojeniu generalnym wszystkich naszej ziemi mieszkańców. Do tego wzbudzić potrzeba miłość kraju w tych, którzy dotąd nie wiedzieli nawet że Ojczyznę mają" - to myśl wyrażona przez samego Naczelnika, Tadeusza Kościuszkę (1746-1817) pamiętnego 1794 roku. [1] Dziwnie otwiera się ten odcinek "Palety"? Rocznica wybuchu insurekcji usprawiedliwia i formę, i treść tego odcinka cyklu. Dziś: ON i wydarzenie, na czele którego stanął. To przy okazji szansa na spojrzenie, jak to w malarstwie bywało o roku owym... Układać będę dzieła w kolejności chronologicznej. Że autorowie będą się powtarzać? Trudno. Nie do końca to mój wybór.

Nie przypadkowo odcinek ukazuje się 4 kwietnia, to jest bowiem 230-ta rocznica bitwy pod Racławicami. I tylko czasowi kwietniowego porywu tę część poświęcam. Nie będzie zatem wieszania targowiczan, ani klęsk pod Szczekocinami i Maciejowicami, zdobywania Bydgoszczy czy rzezi Pragi. Dlaczego?! - dopyta ten i ów. Aby nie mącić chwil szczęśliwości? Zostawmy ponure, żałobne dźwięki na październik. Wtedy wrócę do wydarzeń kończących insurekcję, płócien i ich twórców. Dziś tylko cztery miejsca: Kraków, Racławice, Warszawa i Wilno!

Strony