Polonia Restituta - XXIX - Wincentego Wodzinowskiego portrety legionowe...

sobota, listopada 09, 2024

Polonia Restituta - XXIX - Wincentego Wodzinowskiego portrety legionowe...

Wincenty Wodzinowski (1866-1940) - po raz kolejny? Ale to będzie zupełnie inna odsłona jego malarstwa, jaką pozwoliłem sobie przypomnieć w cyklu "Paleta" kilka miesięcy temu. Nie ukrywałem wtedy zachwytu nad malarskim ujęciem obrazu wsi. Tym bardziej, że kiedy powstawał monograficzny odcinek poświęcony obrazowi tejże wsi, to ja po prostu tego malarza nie znałem. A tu! - o! - kolejne odkrywanie. Nie wiedziałem, że w czasie wielkiej wojny swe talenta oddał na usługi Legionów Polskich. Tak, już wcześniej poznałem fotografię, którą tu zamierzam po raz pierwszy upublicznić. 

 

Wincenty Wodzinowski z synem - domena publiczna

Wszystkie wykorzystane tu portrety odnalazłem na portalu archiwum.rp.pl. Wykorzystano je jako graficzny dodatek do artykułu Piotra Szlanty, pt. "Niewielkie zdobycze, wielkie straty". Krótki zapis dotyczy m. in. walk w Karpatach w styczniu 1915 r. Naprawdę niewiele tam tego, aby w ogóle coś cytować. Na własną rękę poszukałem biogramów utrwalonych na rysunkach Bohaterów. Znalazłem kilka z nich.

1. Porucznik Stanisław Rabiński

"...legionista, porucznik kawalerii, dowódca 3 szw. 2 p. ułanów Legionów Polskich. Uczestniczył w całej kampanii II Brygady Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym znalazł się w Polskim Korpusie Posiłkowym, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy 2 pułku ułanów PKP. W lutym 1918 roku, na skutek przejścia przez II Brygadę frontu pod Rarańczą, Stanisław Rabiński wraz z całym 2 pułkiem ułanów, został internowany przez Austriaków w obozie w Dulfalva na Węgrzech. Po zwolnieniu z internowania wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej, gdzie został zastępcą dowódcy kursu wyszkolenia kawalerii. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. W okresie II RP służył w kawalerii, awansując do stopnia podpułkownika" - tyle podaje Wikimedia (tam również fotografia). 

 

 

2. Rotmistrz Juliusz Ostoja-Zagórski (1878-1919)

"Podczas I wojny światowej przybył na obszary polskie i w maju 1915 wstąpił do Legionów Polskich, jako „Juliusz Ostoja”. 24 czerwca 1915 w stopniu porucznika kawalerii został dowódcą 5 szwadronu kawalerii. We wrześniu 1915 awansowany do stopnia rotmistrza kawalerii. Po połączeniu z 17 października 1915 jednostek 5 i 6 szwadronu kawalerii w III dywizjon kawalerii (podporządkowany III Brygadzie Legionów Polskich), został dowódcą. Po połączeniu II i III Dywizjonu Kawalerii 8 grudnia 1915 w 2 pułk ułanów, został mianowany jego dowódcą.Następnie był dowódcą 1 pułku ułanów d 1 stycznia 1916 do 25 września 1917. Z dniem 1 stycznia 1917 mianowany majorem kawalerii. Wskutek samowolnego oddalenia się ze stanowiska został zwolniony ze stanowiska" - to m. in. Wikipedia (tam również fotografia). 

 

 

3. Porucznik Jan Janusz Pryziński (18779-1959)

"Po wybuchu I wojny światowej walczył 16 sierpnia 1914 r. w Legionach Polskich. Był dowódcą I plutonu w 3 szwadronie kawalerii II Brygadzie Legionów. 29 września 1914 został mianowany  chorążym, a 2 listopada tego roku podporucznikiem.  W czerwcu 1915 został dowódcą 6 szwadronu 2 pułku ułanów. 11 listopada tego roku awansował  na porucznika. W 1917 dowódca polowego szpitala koni a następnie szef 1 szwadronu w 2 pułku ułanów. 21 lutego 1918 wraz z pułkiem został internowany i przewieziony do Włoch, skąd następnie uciekł 10 lipca.21 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika" - to m. in. Wikipedia (tam również fotografia). 

 

 

4. Porucznik Roman Ludwik Machnicki (1889-1943)

"Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich zostając żołnierzem jazdy w sierpniu 1914. Od 27 sierpnia 1914 był zastępcą dowódcy plutonu, a później został dowódcą plutonu w szwadronie por. Władysława Bliny-Prażmowskiego.  Był awansowany do stopni podporucznika kawalerii 9 października 1914 i do stopnia porucznika 1 grudnia 1915. Od 1 stycznia 1916 był dowódcą szwadronu w 2 pułku ułanów. Po kryzysie przysięgowym, został aresztowany przez Austriaków w Borysławiu i był więziony przez cztery miesiące. Po odzyskaniu wolności w tym mieście był komendantem tamtejszej jednostki Polskiej Organizacji Wojskowej.  U kresu wojny 1 listopada 1918 uczestniczył w rozbrajaniu borysławskiego garnizonu wojskowego i dowodził obroną miasta po wybuchu wojny polsko-ukraińskiej. Z 9 na 10 listopada 1918 wraz z oddziałem wyszedł z Borysławia i przeszedł do Sanoka" - to m. in. Wikipedia (tam również fotografia).

 

5. Podporucznik Bolesław Dunin-Wąsowicz (1894-1919)

"W czasie szarży pod Rokitną,  w której zginął jego brat [tj. dowódca szarży, rot. Zbigniew Dunin-Wąsowicz - przyp. KN], został ranny. Po leczeniu w szpitalu w Wiedniu powrócił do oddziału. 25 czerwca 1915 mianowany chorążym, a 1 kwietnia 1916 awansowany na podporucznika. Od połowy września 1916 dowodził 6 szwadronem 2 pułku ułanów. Po kryzysie przysięgowym służył w Polskim Korpusie Posiłkowym.W randze podporucznika był zastępcą szefa sztabu Krajowego Inspektoratu Zaciągu do Wojska Polskiego. W końcu 1917 roku został adiutantem 2 pułku ułanów. Służył w nim do likwidacji pułku po przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą" -  to m. in. Wikipedia (tam również fotografia).

 

 

Niestety nie znalazłem żadnych biograficznych zapisów dotyczących innych utrwalonych przez W. Wodzinowskiego oficerów 2 pułku ułanów II Brygady Legionów. Warto jednak chyba je tu zostawić.

 

Porucznik Kazimierz Zieliński

Porucznik Zygmunt Rolecki

 

 

Podporucznik Józef Brzozowski

 

Rocznica 11 listopada 1918 r., to wystarczająca okazja, aby przypomnieć sylwetki zapomnianych bohaterów wielkiej wojny, tego kolejnego narodowego dramatu, którego skutkiem stało się jednak odrodzenie Polski, choć dalekiej od tej, jaką utracili przodkowie w XVIII w. Kiedy dziś pytam swoich uczniów, kto z nich utożsamia się z okresem walk z lat 1914-1918 słyszę ciszę. Piszący ten blog jeszcze miał okazję spotykać i rozmawiać z weteranami tamtej wojny.