D-Day - część 1 - "Ike"

czwartek, czerwca 06, 2019

D-Day - część 1 - "Ike"

"Jeśli chodzi o powstanie planów i decyzji, to, moim zdaniem, żaden dowódca nie może przysiąc, że jakiś poszczególny plan czy koncepcja zrodziły się w jego głowie. Dowódca jest do tego stopnia zajęty sprawami dowodzenia, iż nikt później nie może powiedzieć, czy pierwszy przebłysk jakieś myśli, która następnie przekształciła się w wielki plan, powstał w jego mózgu, czy też był wynikiem czyjejś inspiracji" - tak obiektywnie ocenił te fakty generał Dwight "Ike" Eisenhower. Nie dość na tym ogłosił to drukiem w książce "Krucjata w Europie / Crusade in Europe". Cytat oczywiście dotyczy  planowania operacji operacji Overlord, czyli desantu w Normandii. Właśnie mija 75. lat, kiedy rozpoczęła się jedna z najniezwyklejszych operacji wojskowych w historii dziejów. 

Książka, która leży przede mną tez ma już swoje lata. Równe sześćdziesiąt. Druk ukończono w kwietniu 1959 r.* Jeszcze kilka lat wcześniej byłoby nie do pomyślenia, aby książka Dwighta Eisenhowera trafiła do polskiego czytelnika.Zaglądam do jednego rozdziału "Dzień «D» i umocnienie zdobytych pozycji". Odnajduje tam swoje zakreślenia, które potem starałem się wykorzystać na lekcjach. Nie zawsze mi się to udawało. Po prostu często nie ma czasu, aby wzbogać przekaz tak cennym źródłem. Tym bardziej tu chcę je ujawnić. Jaki się nam pojawi obraz D-Day? Zaraz się przekonamy.

cytat 1: Zainteresowanie zarówno osób wojskowych, jak cywilnych bitwami przeszłości skupia się często na szczegółach, które wówczas, gdy się wydarzyły, bądź nie miały wielkiego znaczenia, bądź nie wywierały takiego wrażenia na ich uczestnikach.

cytat 2: Na szczęście większość żołnierzy staje się podczas wojny ludźmi bardzo obiektywnymi, a w toku bitwy zwycięstwo jest dla nich sprawą znacznie ważniejszą aniżeli wyroki historii.

cytat 3: Wprowadzając wojska do bitwy należy osiągnąć pewne minimalne cele, w przeciwnym bowiem razie operacja jest nieudana.

cytat 4: Rozsądny plan bitwy umożliwia giętkość zarówno w przestrzeni, jak w czasie, potrzebną, aby sprostać stale zmieniającym się czynnikom walki i w ten sposób doprowadzić do osiągnięcia ostatecznego celu dowódcy.

cytat 5: Od dnia, w którym wylądowaliśmy, bitwa nigdy nie ustabilizowała się - z wyjątkiem kilku izolowanych punktów - tak aby przypominała wojnę pozycyjną z lat 1914-1918.

cytat 6: Nigdy w czasie wojny nie widziałem tak imponującego dowodu przemysłowej potęgi Ameryki, jak obraz zniszczeń widoczny na plaży.

cytat 7: W pierwszym okresie bitwy prowadziłem prawie wyłącznie wędrowny tryb życia.

Rozczarowują moje wybory? Oczekiwaliście huku dział, krwi, dramatu pojedynczego żołnierza? Nie wykorzystałem tu akapitu, który traktował o... synu Generała. Zbyt obszerny. Przytłoczyłby resztę. Można zerknąć do wydania z 1959 r.**. Uzupełniam teraz tamto zakreślanie o cytaty wybrane dla potrzeb tego tu pisania:

cytat 8: Wiele ważnych akcji zaczyna się od wymiany zdań, często nie utrwalonej w żadnym dokumencie. Rozkazy bojowe, nawet dla dużych jednostek, pisane są często po wydaniu instrukcji uwzględniających na wyczerpujących konferencjach, notatki zaś o dyskusji nie istnieją. 

cytat 9: Sztywność zawsze zawodzi, a badacz, który chce dowieść słabości planu na podstawie zmienionego szczegółu, nie zdaje sobie zupełnie sprawy z cech charakterystycznych pola bitwy.

cytat 10: Montgomery wiedząc, że dowództwo taktyczne nad broniącymi się wojskami będzie miał jego dawny przeciwnik z pustyni, Rommel, przewidywał, iż działanie nieprzyjacielskie cechować będą nieustanne kontrataki prowadzone przez wszelkie natychmiast stojące do dyspozycji jednostki - począwszy od dywizji do batalionu, a nawet kompanii. 

cytat 11: Niepowodzenie w osiągnięciu bezpośrednich celów taktycznych na wschodnim skrzydle nie wpłynęło na ogólne zamierzania naszego planu operacyjnego.

cytat 12: Jest rzeczą wielce prawdopodobną, że gdyby Niemcom udało się udoskonalić i zastosować nowe rodzaje broni sześć miesięcy wcześniej, nasza inwazja na Europę okazałaby się niesłychanie trudna, a być może, wręcz niemożliwa. 

cytat 13: Wykazane przez generała Bradleya zalety, jak stanowczość, opanowanie, biegłość zawodowa oraz umiejętność rozumienia ludzi, stały się tak oczywiste dla jego podwładnych i przełożonych, że amerykański system pracy zespołowej wykuty na wielu polach bitwy przyczółka normandzkiego nigdy już nie doznała poważnych wstrząsów.

cytat 14: Odwiedziny u Bradleya sprawiały mi dużo przyjemności, ponieważ podobnie jak ja lubił on wędrować do czołowych rzutów i rozmawiać z żołnierzami, którzy ponosili cały ciężar bitwy. 

75. lat rozpoczęcia walk na tzw. drugim froncie, to ważny moment II wojny światowej. Nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Jeśli ktoś sądził, że to będzie błyskawiczny koniec zmagań z III Rzeszą, to rychło ostygli jego zapał. Nagle niektórym Niemcom zaczął uwierać ukochany Führer i stał się 20 lipca 1944 r. Wynoszenie na piedestał  pułkownika Clausa von Stauffenberga trochę mnie irytuje. Bo niby gdzie ten heros był 1 IX 1939 r.? Czemu wtedy nie cisnął bombą lub nie zrobił użytku z innej broni? Widmo klęski włączyło w umysłach myślenie?... 6 VI 1944 r.  i operacja "Overlord" pewnie przez wielu będzie zapomniana przez pryzmat filmu S. Spielberga***. Ponoć sami weterani byli przerażeni realizmem walk na jednej z plaż, której zdobycie okupiono krwawą daniną krwi.

* Eisenhower D. D., Krucjata w Europie, tłum. H. Krzeczkowski, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1959, Wydanie I

** s. 359

*** Spielberg S., Szeregowiec Ryan, 1998