Przeczytania... (92) "Wiejskie gryzmołki pana Pierdziołki. Powtarzanki i śpiewanki" (Wydawnictwo ZYSKA I S-KA)

piątek, grudnia 04, 2015

Przeczytania... (92) "Wiejskie gryzmołki pana Pierdziołki. Powtarzanki i śpiewanki" (Wydawnictwo ZYSKA I S-KA)

"To jakiś żart? 1 kwietnia? A może blog nam się pomylił?" - nie zdziwię się, jeśli tym podobne pytania padną, kiedy ktoś otworzy najnowsze "Przeczytania...". Bo lektura ze wszech miar wyjątkowa i zaskakująca.  "Wiejskie gryzmołki pana Pierdziołki. Powtarzanki i śpiewanki", Wydawnictwa  ZYSKA I S-KA. Rewelacyjnie zilustrowała książkę pani Kasia Cerazy. Nie znam Autorki grafiki, tak po prostu jest oryginalnie napisane. Nie stawiam urzędowego zapisu imienia nad jakieś osobiste sympatie. Wyboru tekstów dokonał duet w składzie Jan Grzegorczyk i Tadeusz Zysk, ba! obaj panowie są autorami większości rymowanek, choć uczciwie muszę przyznać: prym wiedzie pierwszy Autor. 

Zwracam uwagę, że pojawia się tu klasyk nad klasyków literatury dziecięcej z XIX w. - sam Stanisław Jachowicz (1796-1857). Tak, ten od "Chorego kotka", którego poznawały całe pokolenia polskich dzieci. Włącznie z piszącym te słowa + jego osobiste dzieci. Jana Chęcińskiego (1826-1874) pamiętają pewniej bardziej muzykolodzy, gdyż był autorem  librett do oper Stanisława Moniuszki. Tak, "Straszny Dwór" - to jego dzieło. Raczej nie kojarzyliśmy "Gdy strumyk płynął z wolna..." z Janem Konstantym obojga imion. Zofia Rogoszówna (1881/1882-1921) i Helena Kołaczkowska (ur. 1916) wbrew pozorom, to nie do końca zapomniane autorki? Co znamy pani Zofii? A choćby "Sroczka kaszkę warzyła". Zastanawiała mnie zawsze makabra, jaka pojawiała się w "finałowej scenie", ale wiem, że nie jedno dzieciątko z wypiekami słuchało o sroczce. A pani Helena? To autorka pamiętnej "Kozuchy - kłamczuchy". Mało tego spod Jej pióra wyszło wiele muzycznych przebojów, czyli piosenek. A jakich, a choćby przebój H. Kunickiej "Wiatr kołysze gałązkami" lub "Na prawo most, na lewo most" - szlagier z lat 50-tych.

Pewnie, że czytając i oglądając losy pana Pierdziołki zastanawiam się: do kogo adresowana jest ta książka? I przyznam szczerze mam... kłopot. Bo niby w jakim "przedziale wiekowym" ją umieścić? Czy to nie jest jak z pewnymi animacjami : bajka dla dorosłych, na którą można zabrać również dzieci? Ciekaw jestem opinii wykwalifikowanego pedagoga lub nawet psychologa? Próbka:

SUPCIU DUPCIO

CIELE MELE

CZTERY BABCIE PRZY KOŚCIELE

NIAMCIA CIAMCIA

W MIEŚCIE KIELCE

CZTERY DZIADKI PRZY BUTELCE,

CIMCI RIMCI

SIUSIAŁ DUDEK.

TY WYPIELISZ DZIŚ OGRÓDEK.

Pewnie, dzięki panu Pierdziołce "jedziemy na wieś". Kurka w piasku gryzmoli pazurem! W kurniku kura śpiewa, kogut tańczy. A krowa? Daje mleko? Nic z tego:

SIEDZI KROWA NA NOCNIKU.

A NA GRZĘDZIE KOGUT STARY

ZGUBIŁ SWOJE OKULARY.

Przy okazji niech rodzic uważa! Przed czytaniem zerknąć do tekstu, bo wypadnie wyjaśnić dzieciątku, np. co to były binokle, powsinoga, dzyndzel, pomroka, bajzel.

IDZIE STASIO PO ŁĄCE,

LICZY SOBIE ZAJĄCE,

LECZ SIĘ NIE DOLICZYŁ,

BO MU JEDEN SPIERNICZYŁ.

Zupełnie nie zdziwię się, jeśli delikatnej postury psychicznej rodzic powie: dość! Ale może "przeskoczyć" kilka strofek. I wtedy mamy właśnie mistrza Jachowicza:

PIAŁ KOGUCIK: KUKURYKU!

WSTAWAJ RANO, MÓJ CHŁOPCZYKU! -

TEN SIĘ SZYBKO ZRYWA Z ŁÓŻKA,

BY NIE USZEDŁ ZA LENIUSZKA.

Nie będzie kłopotu z zapamiętaniem tych sympatycznych i nadal wychowawczych strof. Tak, jak ten wierszyk (choć coraz rzadziej trafić na... różę z kolcami?):

NIE RUSZ, ANDZIU, TEGO KWIATKA,

RÓŻA KOLE, RZEKŁA MATKA.

ANDZIA MAMY NIE SŁUCHAŁA,

POTEM CAŁY DZIEŃ PŁAKAŁA.

Odwieczne prawidło wychowawcze: słuchajcie matki dziatki! Kurcze - bierze mnie, też zaczynam wierszem gadać? Nie, nie będę robił konkurencji. Zresztą nie mnie rymy układać. Jeśli coś mnie zupełnie zaskoczyło, to śpiewanka, którą wielu z nas zna chyba jednak w lekko zmienionej formie. A to było tak:

JEDNA BABA DRUGIEJ BABIE

WSADZIŁA DO ZUPY GRABIE.

A W TEJ ZUPIE KARALUCHY

ZAJADAŁY TŁUSTE MUCHY.

Pouczający jest wierszyk-dialog (?) pomiędzy Muchomorem, Purchawką i Prawdziwkiem. Moim zdaniem rewelacja! Do tego rysunki pani Kasi! Nie podaję tytułów? W samym tekście (i chyba słusznie) brak ich, znajdziemy je na końcowej stronie. 

Chyba nie spodziewamy się pośród bajek dość aktualnych treści... politycznych? I to też błąd! Włącza się rodzicielska czujność!

GDY NA SOŁTYSA MNIE WYBIERZECIE.

KIMKOLWIEK CHCECIE, TYM DLA WAS BĘDĘ,

JAK TYLKO  GRZĘDĘ SWOJĄ POSIĘDĘ.

KAŻDY ODE MNIE PREZENT DOSTANIE,

GRUSZKI NA WIERZBIE I KOSZYK NA NIE.

Miesza mi się w głowie, kiedy czytam takie zwrotki (te z dwóch różnych stron i utworów):

UŻĄDLIŁA JASIA  PSZCZOŁA,

TEN WNERWIONY ZA NIĄ WOŁA:

"ZA TE MĘKI,ZA TE BÓLE,

ROZPIERNICZĘ WSZYSTKIE ULE!"

i druga

SRALI MUCHY, BĘDZIE WIOSNA,

BĘDZIE LEPIEJ TRAWA ROSŁA.

BĘDĄ NIOSŁY SIĘ ZAPACHY,

LEPSZE NIŻ SPOD WUJCIA PACHY.

Mimo wszystko warto dowiedzieć się, jaką rolę w życiu mamusi odegrał wiatr, czemu "Janek i Robert to wielkie świntuchy", a dzidziuś przerwał oranie pola traktorem... Ciekawość pobudzą te dwie linijki:

PO CO TRZYMAĆ BĄCZKA W DUPCE.

NIECH SE LATA PO CHAŁUPCE.

Teraz uzasadnione są moje wątpliwości, co do "przedziału wiekowego". Nie zdziwię się, kiedy dziateczki będą pękać ze śmiechu. W końcu chodzi o powtarzanki i śpiewanki! Nie sądzę, aby nasi milusińscy mieli problem z utrwaleniem tych strof! Chyba, że ja źle odczytuję intencję Autorów! Pewnie, że książka jest zabawna. Na tym polega demokracja: mamy prawo wyboru. Nie będę kry, że znajomość z panem Pierdziołką, mimo kontrowersji, to pouczające doświadczenie. Że może stać się naszą pułapką? A ten problem pozostawiam czytającym... Nie zdziwię się, jeśli  "Wiejskie gryzmołki pana Pierdziołki..." znajdą się w butach "na Mikołaja" i pod choinką w wigilijną noc.