Myśli wygrzebane (53) - Tadeusz Mazowiecki (II)

środa, października 28, 2015

Myśli wygrzebane (53) - Tadeusz Mazowiecki (II)

Że już był bohaterem tego cyklu? Ano. Wtedy, kiedy zmarł - dwa lata temu. Tyle bowiem mija dziś 28 października, kiedy na zawsze odszedł pierwszy nie-komunistyczny premier polskiego rządu Tadeusz Mazowiecki. Ważna postać naszego dochodzenia do nieskrępowanej niepodległości. Ważna postać, bez której przemiany lat 80-tych XX w. trudne byłyby do wyobrażenia. Jeżeli ktoś neguje Jego wkład w budowę III Rzeczypospolitej, to znaczy, że niczego nie zrozumiał (nie poznał) z tego, co działo się choćby od Sierpnia '80.

Tadeusz Mazowiecki, to jedna z najważniejszych kart naszej historii ostatniego XL-lecia. 12 września biografia Jemu poświęcona, autorstwa Romana Graczyka "Od uwikłania do autentyczności..." (Wydawnictwa Zysk i S-Ka), była "bohaterem" odc. 62 "Przeczytań...". I ta właśnie książka stanowiła dla mnie źródło pozyskania  m y ś l i :

• ...prawdziwie bronić człowieka można tylko broniąc zarazem prawdziwego życia wspólnoty przeciw takim lub innym jej zniekształceniom i chorobom.
• Ażeby bronić się przed totalitaryzmem, człowiek nie musi wracać do indywidualizmu.
• Tylko odpowiedzialność za społeczeństwo, za kształtowanie jego organizacji i instytucji tak, aby wspólnota społeczna umacniała swój rozwój i szacunek dla osobowości ludzkiej, która jedynie nadaje treść i wymiar całości społecznej - może przywrócić równowagę i zdrowie społeczeństwu i właściwe warunku rozwoju osobowego człowieka. 
• Sens walki z antysemityzmem jest głęboki i wielostronny.
• Moralnie - walka z klimatem sprzyjającym antysemityzmowi jest walką o godność człowieka.
• Zewnętrznie poniżony jest Żyd czy Polak pochodzenia żydowskiego.
• Rozmowa może być tylko informacją, dyskusja jedynie sporem toczącym się między odmiennymi stanowiskami ...
• Dialog ma [...] miejsce wtedy, kiedy zakłada - wprost lub pośrednio - gotowość do wniknięcia w odmienną rację i w odmienną perspektywę myślenia...
• ...fakt, że myśl katolicka w Polsce zaczęła w szerszej sakli afirmować socjalizm dopiero wówczas, gdy stał się on ustrojem państwowym, nie jest bez znaczenia. 
• Kościół, porzucając wrogi i nieufny stosunek do dzisiejszej kultury i do świata, w którym żyje i który go otacza - rozpoczął z nim dialog.
• W stosunku do narodu tak tragicznie dotkniętego ludzkość cała ma zobowiązania szczególne. 
• Bez rozwoju współodpowiedzialności za życie zbiorowe, trudno spodziewać się wzrostu postaw aktywnych w społeczeństwie.
• Patriotyzm jest [...] pojęciem o różnych odcieniach rozumienia.
• Bóg ma jakieś zamysły co do Ciebie. Bądź gotów i uważaj.
• Pytania, na które nie ma odpowiedzi [...] rozwiązujemy nie przez wyjaśnienie ich, ale przez postawę wobec nich.
• Podstawową decyzją polityczną musi być demokratyzacja kraju.
• Człowiek-osoba, który w życiu społeczeństwa i państwa wyraża się jako współuczestniczący obywatel, jest przeciwieństwem człowieka-poddanego.
• Ja uważam, że w polityce należy iść do przodu, ale należy w tym pójściu do przodu być obliczalnym.
• Każdy człowiek i każdy naród potrzebuje nadziei.
• W historii rzadkie są jednak momenty, kiedy coś na naszych oczach staje się wyrazem nadziei całego narodu.
• ...zasada: wszystko albo nic, łatwo może prowadzić do stawiania losu narodowego na jedną kartę.
• Od 13 grudnia jesteśmy w nowej sytuacji. Ten dzień stanowi granicę między Polską nadziei Polską odwetu i nienawiści.
• Trzeba trzymać siebie krótko, jak uchwyt siekiery przy trzonku.
• Między przeżywaniem klęski a przeżywaniem próby i doświadczenia jest istotna różnica.
• Ludzie się wyprostowali, jest to fakt społeczny, z którym każdy musi się liczyć.
• ...smak historii też pociąga.
• Wartości romantyzmu i realizmu w sposobach myślenia zostały, jeżeli nie całkowicie, to w dużej mierze zintegrowane. 
• ...dziedzictwo Sierpnia to także zdolność przekraczania sporów i podziałów, umiejętność poszukiwania partnerstwa, wyrzeczenia się mylenia w kategoriach brania odwetu za przeszłość, wyrównywania rachunków krzywd.
• Mamy prawo do dumy również ze stylu przechodzenia do demokracji: bez przemocy, bez brutalnie manifestowanej wrogości, bez aktów zemsty.

Domyślamy się, że wiele z tych słów zapisano jeszcze w PRL-u. Na ile są aktualne w III Rzeczypospolitej? Można się nie zgadzać z życiową drogą Tadeusza Mazowieckiego (1927-2013). Można wypominać Mu "grubą kreskę". Ale Tadeusz Mazowiecki, to postać tak ważna, że nie da się Go przemilczeć, nie mówić o nim - to byłby historyczny absurd. Dwa lata to niewiele. Tych kilka zdań może dla kogoś staną się swoistym drogowskazem. Pięknie by było, gdyby któregoś współczesnego polityka można był nazwać ideowym następcą Tadeusza Mazowieckiego. Niech mi będzie darowane, ale ja nikogo takiego po prostu nie wiedzę. Chyba, że po ukonstytuowaniu się nowego rzędu objawi się jakiś polityk na miarę... Trudno mi jednak w to uwierzyć. Chyba jednak należałoby zaliczyć Tadeusza Mazowieckiego do grona ludzi nie zastąpionych. I tyle na ten temat.

Weźmy do serca choćby te słowa:

"POCZUCIE ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA KRAJ 

NIE JEST CZYIMKOLWIEK PRZYWILEJEM".