środa, czerwca 22, 2022
...na 230-tą rocznicę ustanowienia Virtuti Militari - 22 VI 1792 r.
O tej dacie nikt nie wspomina. Proszę zrobić quiz historyczny i dorzucić: 22 czerwca 1792 r. Jaki skutek? Cisza? Nawet martwa? Jak po śmierci organisty? Sam nie pamiętam, kiedy wspominałem inną rocznicę: 18 czerwca tegoż 1792 r. To dzień bitwy pod Zieleńcami. Ograniczamy się pewnie na swoich lekcjach do zdawkowego: bitwa z Rosjanami, pierwsze znaczące zwycięstwo od czasów Wiednia (1683 r.). I kropka? No, nie zupełnie...
Bo wtedy pojawia się JKM Stanisław August Poniatowski (1764-1795). I decyzją monarchy, aby victoryję godnie uczcić. I uczczono. Właśnie 22 czerwca. Ustanowiono medal Virtuti Militari. Pierwszym jego kawalerem został królewski synowiec, książę Józef Poniatowski (1763-1813)! W gronie wyróżnionych również generałowie tej miary, co T. Kościuszko i J. H. Dąbrowski. W mojej sali portrety onych przypominają to wydarzenie.
Smutne, że ten sam monarcha, który uczynił VM powodem do narodowej dumy wkrótce podeptał prawa jakie stanowił pamiętnego 3 maja 1791 r., ba! postponował bohaterów wojny w obronie Konsytuacji podpisując akces do Targowicy. Uderzył tym samym w honor i poczucie godności swego synowca. Wkrótce targowiczanie zabronili noszenia odznaczenia!
Nadanie pierwszych medali (bo taka była pierwotna forma odznaczenia) nastąpiło już 25 czerwca w Ostrogu nad Horyniem, na Wołyniu. Zaskakujące jest to, że do chwili upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów VM nadano aż 526 bohaterom. [1] To chyba odpowiednie określenie na kawalerów tak wyróżnionych. Dewizą odznaczenia pozostaje: HONOR i OJCZYZNA.
.JPG)
Warszawa Grób Nieznanego Żołnierza - 8 XII 2006 r.
Rzeczą straszną w historii nadawania VM jest splugawienie go! I nie chodzi o czasy PRL-u, kiedy władze komunistyczne przymilając się sowieckim satrapom (i zbrodniarzom) nadawali go ochoczo (patrz na pierś choćby tow. L. Breżniewa). Niestety rzecz dotyczy też Rosjan, ale tych z czasów zaborów! Bo VM zostało zawłaszczone przez Moskali! Bo to JCM Mikołaj I (1825-1855) dokonał profanacji, kiedy ustanowił Польский Знак Отличия за Военное Достоинство. I obsypał nim tych, którzy wzięli udział w tłumieniu powstania listopadowego. [2] A było ich 100 tysięcy!
Wolna Polska przywróciła rangę i znaczenie VM. Ustawą z 1 VIII 1919 r. potwierdzano ten fakt, a tak brzmiał artykuł 1 tego doniosłego dokumentu: "Przywraca się ustanowiony Władzą Królewską w r. 1792 i potwierdzony Konstytucją Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 23 listopada 1793: order pod nazwą «Virtuti Militari»".[3] Pierwsze posiedzenie kapituły orderu VM odbyło się 22 stycznia 1920 r. Data nie została przypadkowo wybrana. Naczelnik Państwa, Józef Piłsudski (1918-1922), powiedział wtedy m. in.: "Moi panowie! Dzień wprowadzenia w życie orderu «Virtuti Militari» związałem z dniem wybuchu powstania styczniowego. Zrobiłem do rozmyślnie i to dlatego, aby związać życie nowoczesnego żołnierza Polski ze wszystkim walkami przeszłości, które dla jej swobody toczono.
[...] Moi panowie! Obchodzimy dziś uroczystość wprowadzenia orderu «Virtuti Militari». Na znak tym, który nosimy na piersiach, wypisane jest hasło: cnocie wojskowej". [4]
.JPG)
Warszawa Grób Nieznanego Żołnierza - 10 IV 2010 r.
To moje rocznicowe wspominanie nie ma ambicji tworzenia wyczerpującego przekazu na poruszony temat. Ma jedynie zwrócić uwagę, że taka rocznica akurat nadeszła i warto o niej nie zapominać. VM jest otoczone czcią i pamięcią. Na wielu z nas robi wrażenie fakt, że spotkany weteran, to dama lub kawaler tego zaszczytnego wyróżnienia.
Dziś wyobrażenie krzyża Virtuti Militari jest wkomponowany m. in. w wystrój Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Czuwa nad wiecznym płomieniem, który płonie ku pamięci pokoleń, którzy oddali swe życie, aby Rzeczpospolita była wolna i niepodległa.
Kilka lat temu zbezczeszczono bydgoski Cmentarz Bohaterów! Skradziono krzyż Virtuti Militari z pomnika poświęconego pamięci Żołnierzy Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej, których Niemcy zamordowali 22 IX 1939 r. Do dziś chyba sprawy nie wyjaśniono...
Bydgoszcz Cmentarz Bohaterów - stan przed grabieżą
______________________________________
[1] https://muzhp.pl/pl/e/1720/ustanowienie-orderu-virtuti-militari
[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Polski_Znak_Honorowy
[3] https://www.prawo.pl/akty/dz-u-1919-67-409,16863421.html
[4] Piłsudski J., Pisma zbiorowe. Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, tom V, Warszawa 1937, s.139-140
Brak komentarzy: