Carl von Clausewitz - Vom Kriege - Teil 6

środa, kwietnia 27, 2022

Carl von Clausewitz - Vom Kriege - Teil 6

"Każdy zna moralne skutki zaskoczenia, natarcia ze skrzydła lub z tyłu, każdy niżej ocenia męstwo przeciwnika, z chwilą gdy ten obróci się tyłem i zupełnie inaczej ryzykuje, ścigając, niż będąc ściganym. Każdy ocenia przeciwnika według opinii o jego talentach, według jego wieku u doświadczenia i tym się kieruje" -  oto Carl von Clausewitz po raz szósty! Tak, Teil 6! To smutne, że nie zatrzasnąłem drzwi nad "Vom Kriege". Czy mnie to bawi? To jakiś czytelniczy masochizm? Nie! Uważa jednak, że w chwili, kiedy przeszło 2 000 000 uchodźców przekroczyło tylko granicę Polski, trudno odpływać w inne tematy. Są zobowiązania, które nakazują jednak pewien porządek pisania i publikowania. Bellona nie partycypuje w ten cykl.

Mądruję się to i owo tu publikując? Można to tak odebrać. Czy nie manipuluję treścią? Za każdym razem, kiedy piszę i wrzucam obrazy. To najczystsza manipulacja. Bo dlaczego ten cytat czy obraz, a nie inny? - ktoś zapyta.  Tak samo jest z wynurzeniami Carla von Clausewitza. Wojna na Ukrainie, heroizm W. Zełeńskiego i bandytyzm W. Putina wymuszają ten, a nie inny wybór. 

• Żadna teoria, żaden wódz nie powinien się zajmować psychologicznym czy filozoficznym mędrkowaniem.
• W teorii przyzwyczajamy się często uważać walkę za abstrakcyjne mierzenie się sił bez jakiegokolwiek udziału uczucia i to jeden z tysiąca błędów popełnianych przez teorie zupełnie świadomie, ponieważ nie pojmują one ich skutków.
• Na koniec walk rodzi się żywioł niebezpieczeństwa, w którym muszą wszelkie działania wojenne żyć i poruszać się podobnie jak ptak w powietrzu, a ryba w wodzie.
• Męstwo nie jest jednak bynajmniej aktem rozsądku, lecz uczuciem, podobnie jak i strach; ten dba o ocalenie fizyczne, męstwo zaś o ocalenie moralne.
• Męstwo jest instynktem bardziej szlachetnym.
• Męstwo nie jest więc tylko przeciwwagą niebezpieczeństwa, aby neutralizował jego skutki, lecz jest wielkością zupełnie osobliwą. 
• Można rzec, że działanie na wojnie, jeśli jest działaniem prawdziwym, a nie samym tylko trwaniem, nie wychodzi nigdy całkowicie ze sfery niebezpieczeństwa.
• Zawiść i szlachetność, pycha i skromność, gniew i rozrzewnienie, wszystko to może wystąpić w tym wielkim dramacie jako siły działające.
• Właściwości umysłu wywierają w działaniach wielki wpływ na równi z cechami uczucia.
• Drugą właściwością działalności wojennej jest żywa reakcja i wzajemne oddziaływanie, które z niej wynika.
• Środkami w taktyce są wyszkolone siły zbrojne, które maja toczyć walkę, celem zaś jej jest zwycięstwo.

"43. Wiedza musi odpowiadać stanowisku. Nawet w zakresie działalności wojennej wyobrażenia te muszą być różne stosownie do stanowiska, jakie dowódca zajmuje: będą one dotyczyć rzeczy mniejszych i bardziej ograniczonych albo też większych i bardziej rozległych zależnie od tego, czy stoi on niżej czy wyżej. Są wodzowie naczelnik którzy nie zabłyśliby sławą na czele pułku kawalerii - i odwrotnie" - cały jeden punkt, ze strony 113. Czytanie "O wojnie" pobudza myślenie i to bardzo skutecznie. To, co widzimy w Ukrainie sprawia, że rośnie podziw dla prezydenta W. Zełeńskiego i z każdym dniem coraz większa pogarda dla kremlowskiego bandyty, rodem z KGB/КГБ! 

• Jeśli jakiś fachowiec poświęci połowę swego życia na to, aby wszechstronnie oświetlić dany przedmiot dotychczas niezbadany, to bezwarunkowo więcej osiągnie niż ten, kto chce z nim się zapoznać w ciągu niedługiego czasu.
• Ponieważ zdarzają się okoliczności, które towarzyszą bitwie stale i mają na nią większy lub mniejszy wpływ, dlatego należy je uwzględnić przy użyciu sił zbrojnych.
• U ludów cywilizowanych bitwa bez wpływu terenu jest prawie nie do pomyślenia.
• Dla przygotowania wielkiej bitwy stanowi znaczną różnicę, czy zacznie się ona rankiem, czy też po południu.
• Jeszcze rzadziej pogoda wywrze wpływ decydujący, a przeważnie odgrywa ona pewną rolę tylko dzięki mgle.
• Żadna działalność rozumu ludzkiego nie jest możliwa bez pewnego zasobu wyobrażeń, te zaś, przynajmniej w swej przeważanej części, nie są wrodzone, lecz nabyte i stanowią jego wiedzę.
• Wódz nie potrzebuje być ani uczonym historykiem, ani publicysta, ale musi być obeznany w tokiem spraw państwowych i znać lub umieć oceniać zasadnicze prądy polityczne, ścieranie się różnych interesów, żywotne zagadnienia i działające osoby.
• Wprawdzie życie samo wraz ze swym bogatym doświadczeniem nie stworzy geniusza - Newtona czy Eulera, ale może wyłonić talenty w rodzaju Kondeusza czy Fryderyka.
• W każdej prawie innej sztuce czy umiejętności może wykonawca czynić użytek z prawd, które poznał niegdyś z zakurzonych ksiąg, ale nie przeżywa już ich ducha i znaczenia.
• Celem nauki jest wyłącznie wiedza, celem sztuki - umiejętność.
• Żadna książka nie może właściwie zawrzeć w sobie umiejętności, toteż i sztuka nie powinna być tytułem żadnej książki. [1]

Kiedy piszę ten odcinek radio podaje o bombardowaniu Lwowa. Wiem, że ten tekst ujawni się, kiedy sytuacja będzie... Nie, nie wiem jaka. Eskalacja działań, agresywność płynąca z Rosji  i Białorusi już dawno przestała być groteskowa. "Putin wypowiedział wojnę Ukrainie. To bratobójcze stracie. Rosja i Ukraina zapłacą wysoką cenę za krwawe szaleństwo tego mentalnie niestabilnego agenta służb specjalnych. Po obu stronach zginą młodzi ludzie. Pozostaną nieutulone w smutku matki i siostry, osierocone dzieci" - to nie jest wypowiedź, z dziś, z teraz [2]. To wypowiedź Borysa Niemcowa (1959-2015), kiedy W. Putin swymi "zielonymi ludzikami" zaatakował i zaanektował Krym. Smutna aktualność. 

 

[1] Clausewitz von C., "O wojnie", tłumaczenie A. Cichowicza, L. Kuca i F. Shoenera, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2022, s.103-116

[2] cytat za Gessen M., Będzie to, co było. Jak totalitaryzm odradza się w Rosji, tłum.M. Iwińska H. Faryna-Paszkiewicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2018, s. 626