sobota, sierpnia 28, 2021
...na 272. rocznicę urodzin Johanna Wolfganga von Goethe'go - 28 VIII 1749 r.
"Bylo by možné rodit vychované děti, kdyby byli vychovaní jejich rodičové" - Johann Wolfgang Goethe. Po czesku? No. Po mongolsku nie posiadam. Byłoby ciekawie, wiem. Skutek odwiedzenia facebookowego profilu, który prowadzi czeska piosenkarka Lenka Dusilová. Tam pod jednym z filmików znalazłem t e n cytat. To go sobie skopiowałem i tu zamieszczam. Wiem, że 272. rocznica, to żadna okrągłość obchodowa, ale czy trzeba czekać na taką zbieżność? Johann Wolfgang von Goethe ma dziś, 28 sierpnia, urodziny i kropka! Należy Mu się, jak posłom i prezydentowi podwyżka lub reasumpcja prezesowi jedynie prawej i jedynie sprawiedliwej opcji! Przepraszam Mistrza, że wplątałem Jego zacne życie w polskie bagienko. Tak mi się skojarzyło.
Johann Wolfgang Goethe był gościem odcinka 87 cyklu "Myśli wygrzebane" z 29 IV 2018 r. Dawno. Prehistorycznie. Skoro wtedy wysypało sie wiele owych myśli, to tym razem, to z czym kojarzymy wielkiego Poetę: w i e r s z ! Trudna sprawa. Wybrać. Tym bardziej, że... nie posiadam żadnego tomiku poezji JWG. Zostaje mi zapuścić ciekawość w internecie? Tak, robię. Przeglądam strony, portale, blogi poetyckie. Trochę jednak znajduję. Nie jest tak źle. Zatem, jak ktoś naprawdę chce obcowania z wielką twórczością, to drzwi do otwarcia mnogo. Trzeba jednak tylko chcieć, a nie utyskiwać: nie znalazłem. Traktujmy się poważnie. Zatem dedykacja z "Fausta", w tłumaczeniu Adama Pomorskiego:
Znowu mnie, chwiejne zjawy, nawiedzacie.
Mglisty za młodu pozór wasz widziałem,
Dzisiaj czy trwalsze w was ujrzę postacie?
Czy serce porwać da się tamtym szałem?
Dobrze więc, stańcie w pełnym majestacie,
Z mgiełki wynikłe, obleczcie się ciałem;
Owiane tchnieniem czarodziejskim cienie
Młodzieńcze jeszcze niosą mi wzruszenie.
Tym ja wzruszeniem wspomnienie objaśnię
I scen, i osób dramatu młodości;
Pierwszą swą miłość jak zamierzchłe baśnie,
Przyjaźń, co do mnie względy sobie rości;
A płacz nie cichnie ani ból nie gaśnie,
Lecz z labiryntu życia sprasza w gości
Tych, co zwiedzeni szczęściem, krok po kroku
Na błędnych ścieżkach znikli mi z widoku.
Nie dane było słyszeć dalszych pieśni
Tym, co słyszeli pierwsze nutki moje;
Gdzie przyjaciele teraz? gdzie rówieśni?
Przebrzmiał, ach! odzew pierwszy. Z bólem stoję
Wśród tłumu obcych, śpiewam tak, jak wcześniej,
Lecz od nich nawet poklasku się boję,
Ci, których śpiew mój cieszy zaś i dziwi,
Nie wiedzieć gdzie są, jeśli jeszcze żywi.
Z dziwną mi teraz tęsknotą ożywa
Świat duchów, cichy a poważny. Dźwiękiem
Harfy eolskiej moja pieśń szmerliwa
Wśród niepojętych wionie dźwięków. Z lękiem
Wzdrygam się, jedna za drugą łza spływa
Serce zakrzepłe słabym czyniąc, miękkim,
Coraz to dalsze życie mi się zdaje,
A to, co znikło, znów się jawą staje.*
Mglisty za młodu pozór wasz widziałem,
Dzisiaj czy trwalsze w was ujrzę postacie?
Czy serce porwać da się tamtym szałem?
Dobrze więc, stańcie w pełnym majestacie,
Z mgiełki wynikłe, obleczcie się ciałem;
Owiane tchnieniem czarodziejskim cienie
Młodzieńcze jeszcze niosą mi wzruszenie.
Tym ja wzruszeniem wspomnienie objaśnię
I scen, i osób dramatu młodości;
Pierwszą swą miłość jak zamierzchłe baśnie,
Przyjaźń, co do mnie względy sobie rości;
A płacz nie cichnie ani ból nie gaśnie,
Lecz z labiryntu życia sprasza w gości
Tych, co zwiedzeni szczęściem, krok po kroku
Na błędnych ścieżkach znikli mi z widoku.
Nie dane było słyszeć dalszych pieśni
Tym, co słyszeli pierwsze nutki moje;
Gdzie przyjaciele teraz? gdzie rówieśni?
Przebrzmiał, ach! odzew pierwszy. Z bólem stoję
Wśród tłumu obcych, śpiewam tak, jak wcześniej,
Lecz od nich nawet poklasku się boję,
Ci, których śpiew mój cieszy zaś i dziwi,
Nie wiedzieć gdzie są, jeśli jeszcze żywi.
Z dziwną mi teraz tęsknotą ożywa
Świat duchów, cichy a poważny. Dźwiękiem
Harfy eolskiej moja pieśń szmerliwa
Wśród niepojętych wionie dźwięków. Z lękiem
Wzdrygam się, jedna za drugą łza spływa
Serce zakrzepłe słabym czyniąc, miękkim,
Coraz to dalsze życie mi się zdaje,
A to, co znikło, znów się jawą staje.*
Nie mam pojęcia, jaki poeta niemiecki obecnie jest artystycznym guru. Znam kilku poetów XIX w. Tych z najwyższej półki. Trudno napisać, abym dogłębnie zbadał ich twórczość. Tak nie jest. Ułomność naszej edukacji lub brak rozpalenia zainteresowania. Kto dziś pomiędzy Polaki sięga po wiersze polskich twórców tej miary, co B. Brodziński, S. Goszczyński, W. Pol. W. Wolski, W. Syrokomla czy K. Ujejski. Nie ma już czasu na niemieckich romantyków. Chciałbym, aby było inaczej.
Z Goethem pewnie jest jak z A. Mickiewiczem: klasyk, więc wypada to i owo coś o Nim wiedzieć. Myślę o niemieckim odbiorcy. Sam bym też tu teraz tego nie pisał, gdyby nie spostrzeżenie, że 28 sierpnia przypada rocznica urodzin (niem. geburstag) Wielkiego Romantyka. Warto od czasu do czasu wyciszyć się, zostawić za sobą (choć wiem, że to trudne) brudy politycznych machinacji i odpłynąć pośród nurty poezji. W taki razie zamknę to rocznicowanie zdaniem/cytatem, którym otwierałem wspominany odcinek "Myśli wygrzebanych": "Każdego dnia trzeba posłuchać choćby krótkiej piosenki, przeczytać
dobry wiersz, obejrzeć piękny obraz, a także, jeżeli to możliwe,
powiedzieć parę rozsądnych słów". I tego się trzymajmy. I tego Wam i sobie życzę.
PS: Pamięci prababki Anny Maliszewskiej (1892-1935), w dniu LXXXVI rocznicy śmierci.
_______________________________________
* https://literatura.wywrota.pl/wiersz-klasyka/43399-johann-wolfgang-goethe-faust-dedykacja.html (data dostępu 12 VIII 2021)
Brak komentarzy: